Eþ iliþkisinde haklý ve haksýz olmak psikiyatrik rahatsýzlýklar üzerinden meþrulaþtýrýlamaz. Öbür taraftan eþlerde olan psikiyatrik rahatsýzlýk evlilik iliþkisini etkileyecek dinamikler üretebilir. Ýyi evliliðe sahip eþler, bu rahatsýzlýðý dikkate alýp birbirlerini desteklerken, iliþkilerinde sorun yaþayan eþler, bu rahatsýzlýk belirtileri üzerinden kavga ve mücadele içinde olabilirler.
Eþ iliþkisini etkileme potansiyeline sahip Obsesif Kompulsif Bozukluk, Depresyon, Yaygýn Anksiyete Bozukluðu tanýlarýnýn eþ iliþkisini nasýl etkileyebileceðini önceki yazýmda anlatmýþtým. Bugün Panik Bozukluk, Dissosiyatif Kimlik Bozukluðu ve Bipolar Bozukluðu rahatsýzlýklarýnýn evlilikleri nasýl etkileyebileceðini yazacaðým.
Can derdine düþüp cananý unutmak
Panik Bozukluk; en yoðun hali 10 dakika süren, nöbet nöbet gelen, nöbet sýrsýnda çarpýntý, nefes alamama hissi, terleme, titreme, uyuþma, sýcaklýk / soðukluk gibi beden belirtilerin yaþandýðý, o sýrada kalp krizi geçiriyor, aklýný kaybediyor veya düþük bayýlacakmýþ gibi korku ve düþüncelerin olduðu hali tanýmlar.
Panik ataklar oldukça korkutucu olduðu için, her an yeniden gelecekmiþ gibi beklenti anksiyetesi oluþturduðu için, kiþiler sürekli bir tetikte olma hali yaþayabilirler. Eþler acilde bulunmayý evlerine tercih eder hale gelebilirler. Kalabalýk yere gidememe, alýþ veriþ merkezinde kalamama, uçaða binememe gibi korkular da oluþunca, eþlerin hayatlarý kýsýtlanabilir. Sonuçta, panik nöbetleri kiþiyi tek kiþilik bir dünyaya itebilir.
Evliyken kendini bekar kabul etmek
Dissosiyatif Kimlik Bozukluðu (DKB); kiþide birden fazla kimlik / kiþilik halinin bulunduðu bir çoklu zihin halidir . Kimlikler kendilerine özgü ad, yaþ, beden, kiþilik özelliði algýsýna sahip olabilirler.
Evli olan ve DKB’si olan birinin bir kimlik hali kendini daha genç yaþta algýlayýp, bekar olduðunu düþünebilir. Bekar olduðunu düþünen kimlik hali bedeni kontrol ettiðinde bekar gibi davranabilir. Öfkeli bir kimlik hali eþ karþýsýnda aþýrý bir öfke gösterebilir. Çocuk kimlik eþe karþý çocuksu davranýþlarda bulunabilir. Bir kimlik eþe karþý sevgi gösterileri sunarken, diðeri eþten uzak durabilir.
DKB’si olan kiþi dalýp gitme, aþýrý hayal kurma, kimliklerin hýzlý deðiþimi, gündelik hayatý sürdürme becerisine sahip olmayan kimliklerin bedeni kontrol etmesinden dolayý iþ yaþamýný sürdürme veya ev iþlerini yapma becerisi bozulabilir.
Yukarýlara çýkýp aþaðýlara inerken eþi de götürmek
Bipolar Bozukluk; kiþinin normalinden farklý olarak mani / hipomani ve depresyon denen dönemler yaþamasýdýr. Mani döneminde; yükselmiþ bir ruh hali, uykuda azalma, enerji artýþý, kendini güçlü hissetme, cinsel istekte artma, para harcamada artma þeklinde deðiþimler olur. Depresyon döneminde ise; çökmüþ bir ruh hali, ilgi ve istek kaybý, karamsarlýk, uyku ve iþtah düzeninde deðiþme, enerjide azalma ve içe kapanma hali olur.
Hem mani hem depresyon dönemi eþ iliþkisine bir dizi sorunlar getirebilir. Mani döneminde eþte riskli davranýþ eðilimi oluþabilir. Sinirli bir hal ile kavgaya eðilim olabilir. Aþýrý konuþup, sözlü tartýþmalara girebilir. Riskli yatýrým yapýp, aþýrý para harcayabilir. Cinsel güdünün yükselmesine baðlý ayartýcý davranýþ veya daha ötesi olabilir. Evden uzaklaþma, dýþarýlara aþýrý takýlma olabilir. Depresyon döneminde ise; eþ iyice içe kapanýp evden çýkmaz hale gelebilir. Ýþe gitmez veya ev iþi yapmaz hale gelebilir. Cinsel yaþamdan tamamen uzaklaþabilir. Karamsarlýk duygusunu tüm aileye yayabilir.
Eðer eþler bu rahatsýzlýklarýn tedavisi için dayanýþma içinde olurlarsa, evliliklerinin daha iyi olacaðýný hatýrlatmak isterim.
