Bir soruyla baþlayalým: 2010 Dünya Futbol Þampiyonasý nerede yapýldý?
Doðru cevabý bildiyseniz ve TV’den o þampiyonayý izlediyseniz, iki yýl sonra þu an aklýnýzda o ülkeye dair ne kaldý? Þampiyona için o ülkeye gittiyseniz, daha da güzel. Ama gidenlerin sayýsý milyonlarca TV izleyicisi yanýnda herhalde birkaç düzinedir... Sorularý geniþletelim. 2004 Yaz Olimpiyatlarý nerede yapýldý?.. Ya da 2008 Olimpiyatlarý? Bu sorularýn cevabýný bilemiyorsanýz, milyarlar dökip bu oyunlara ev sahipliði yapan ülkelerin kalbini kýrdýnýz. Çünkü bu hatýrlamadýðýnýz ülkeler, tanýnmak, bilinmek ve anýlmak için bu olaylarý düzenlediler. Ve þimdi internete bakmadan hatýrlayan yok.
Polonya-Ukrayna’nýn ortak ev sahipliðinde Avrupa Futbol Þampiyonasý yaþadýk. Bu þampiyona vesilesiyle Ukrayna ve Polonya’yý daha yakýndan tanýma fýrsatýmýz oldu mu? Bu iki ülkenin tarihini, kültürünü öðrendik mi? Turistik birikimlerini daha yakýndan gördük mü? Sanmýyoruz... Ev sahibi kentin adý saha kenarýndaki tabelada yazýyordu, ama biz þahsen o kentin yerini bilmiyorduk. Öðrenme merakýmýz da yoktu, çünkü dikkatimiz sahada ve oyundaydý.
Çoðu maçta tribünlerde boþluklar da vardý... Stadlarda belki ev sahibi izleyiciler çoðunluktaydý ama kameralar, oynayan takýmýn turist taraftarýný gösterdi... Yani Polonya ve Ukrayna ev sahibiydiler, ama kenarda kaldýlar. Olaya futbol hakim oldu. Normali de bu...
Anlaþýlacaðý gibi futbola ev sahiplði yapmak, nankör bir olay. Ýlgi taç çizgisinin dýþýna taþmýyor. Belki maçtan önceki havadan çekimlerde modern stadyum mimarilerine ilgi duyduk, ama o kadar. Zaten Ukrayna kentleri Kharkiv ve Lviv yalnýzca 3’er maça evsahipliði için çok zahmete girdiklerini ve umduklarý ilgiyi görmediklerini açýkladýlar. Her ülkede dörder kentte maçlar oynandý. 8 stadyumdan 5’i þampiyona için inþa edildi. Ekonomik getiri olarak bu þampiyonanýn Polonya ve Ukrayna ekonomisine yüzde 1’e yakýn bir büyüme katkýsý olduðu hesaplanýyor. Hatta Polonya Maliye Bakanlýðý, toplam katkýnýn 2008-2020 arasý için yani 12 yýl için yüzde 2.1 olacaðýný açýkladý... 12 yýl için yüzde 2 katký, çok düþük bir rakam. Baþka analistler ise büyüme etkisinin Polonya için yüzde 0.2 - Ukrayna için yüzde 0.4 olduðunu savundular. Genelde bu organizasyonlardan beklenen ekonomik getirinin siyasi nedenle fazla iyimser tutulduðu ve masrafýn bütçeyi aþtýðý bilinir. Ayrýca Olimpiyat Komitesi ya da UEFA, ülkelerin milliyetçi gururuna yüklenip, olmadýk masrafý yaptýrýrlar.
Özetle, oyunlarý düzenlemek pahalý, getirisi düþük. -Bu oyunlara ev sahipliði yapan ülkenin tanýnmasý ve soft power denen etki gücü artar- deniyorsa, tekrar soralým: 2004 Olimpiyatlarýný kim düzenledi?
Türkiye’nin hem Olimpiyatlar hem 2020 Euro Futbol Þampiyonasý’na ev sahipliði yapmak istediðini biliyoruz. UEFA Baþkaný Platini önceki gün -Tek ülke bulamýyoruz, maçlarý bütün Avrupa’da oynayalým- diye birþeyler dedi. Ayrýca -Türkiye tercih yapsýn ya Olimpiyat ya futbol- da dedi... Eðer tercih varsa ve þansýmýz olacaksa, bizce 2020 futbol þampiyonasýný düzenlememiz, ekonomik ve küresel etki açýsýndan daha yararlý olur. Hem masraf sýnýrlý olur, hem de tesisler daha sonra kullanýlýr... Euro þampiyonasýndan sonra da FIFA Dünya Kupasý’na bakarýz.
Olimpiyatlarýn ise faturasý çok yüksek. Ayný parayý baþka altyapý projelerine harcayarak daha fazla getiri mümkün. Olimpiyat turist getirecekse, doðrudan turizm tesisi yapalým. Þu dar zamanda olimpiyatlarýn Ýngiltere’ye ne getireceðini, ne götüreceðini bir ay sonra göreceðiz... Çünkü aklýmýzda hep 2004 Atina Olimpiyatlarý var. Yunanistan küresel gücünü kanýtlamak için olimpiyat düzenledi ve iflas etti. Ýflas etmalerinde olimpiyat masrafýnýn ve baðlý yolsuzluklarýn büyük payý var. Kendilerinden istenen bütün tesisleri inþa ettiler ve battýlar... Gerçi olimpiyatýn, Yunanstan’ýn tanýnmasýndaki katkýlarý inkar edilmez: Batýk Yunanistan’ý artýk bütün dünya biliyor. Atina’da olimpik tesislerde inekler otluyor. O da bir nevi bir tanýtýmdýr.
twitter.com/selimatalayny
