Sütte LTLT, HTST pastörizasyon ve UHT ne anlama geliyor? Çið süt alýp evde kaynatmak mý, yoksa þiþede günlük süt almak mý saðlýklý. Bugün bu sorularýn bilimsel yanýtýný arayacaðýz.
Okuyucularýmýzdan sýklýkla kapalý þiþe veya kutulardan alýnan süt mü daha besleyici yoksa aldýðýmýz çið sütü evde mi kaynatmanýn mý daha yararlý olduðu yönünde sorular alýyorum. Süt sanayisi, hijyen ve sütün kalitesi açýsýndan endüstriyel uygulamalarda temel kuralý, çið sütün kabulünden sonra 24 saat içerisinde iþlenmesi olarak belirlemiþtir. Bu kurala baðlý olarak yüksek kapasiteli süt iþletmelerinde, çið süt kabulünden sonra hýzla bekletmeden pastörizasyon iþlemine tabi tutuluyor. Kapasitesinden fazla gelen sütler çið sütün silo tanklarda 1 gün depolanýr. Niteliklerini korumak için 65 derece ýsýda 15 saniye ýsýl iþlem denilen termizasyon yapýlýr ve ardýndan hýzla soðutma uygulanmakta, bu iþlem ile sütte hastalýk yapacak bakterilerin geliþimi durdurulur.
Süte LTLT veya HTST pastörizasyon, UHT ve sterilizasyon iþlemleri uygulanabilir. Hepsinin ortak özelliði süte farklý derecelerde farklý sürelerde ýsý verilerek sütün kalitesini korumaktýr. LTLT pastörizasyon süte kesikli süreçlerde ýsý uygulamasýnýn orijinal metodudur. Çið süt açýk bir tankta 63 derece ýsýda 30 dakika tutulur, ardýndan soðutulur. Bu sistem geleneksel birkaç ürün dýþýnda kullanýlmaz. Diðer pastörizasyon iþleminin adý ise HTST.
‘Uzun ömürlü’ saðlýða zararlý deðil
Bu tip pastörizasyonda sütün sürekli akýþ esasýyla 72-75 derece ýsýda 15-20 saniye ýsýtýlýp, ardýndan hemen soðutulduðu süreçtir. Bu iki pastörizasyon uygulamasý ile yararlý veya hastalýk etmeni yapan mikroorganizmalarýn ortalama yüzde 95’i öldürülerek saðlýklý süt elde etmek amaçlanýr. UHT yani uzun ömürlü süt dediðimiz uygulama meyve sularýndan süte kadar sývý besinlerin raf ömürlerinin uzatýlmasýnda kullanýlan bir yöntemdir. Bu sistem sütte 135-140 derecelik 1-2 saniye kadar yoðun ýsý uygulamasýdýr. Bu, sütte hasara neden olmadan spor oluþturanlar dahil tüm mikroorganizmalarýn öldürüldüðü kapalý bir sistemdir. Soðuma hýzla yapýlýr, süt hijyenik saðlýða uygun ambalajla paketlenir. Sterilizasyon ise ambalaj içerisinde sütün 115-120 derece ýsýda 20-30 dakika kadar ýsýtýlmasý ile uygulanýr. Araþtýrmalar, bu iþlemden geçirilmiþ sütlerin kesinlikle saðlýða zararlý olmadýðýný açýkça gösteriyor.
