Bazı eşlerin ilişkileri güvenli iken bazı evliliklerde ise güvensizlik hakim. Eşe duyulan güven evlilik memnuniyetini belirleyen tek faktör değilse de önemli etkenlerden biri.
Güvenli ilişkilerin üç özelliği var: Emniyet hissi, sadakat ve evliliğe bağlılık. Güvensiz ilişkilerin de üç özelliği var: Emniyetsizlik, aldatılma ve çekip gidecekmiş gibi durma.
Evlilik memnuniyeti ilişkinin güvenli olup olmaması ile yakından ilişkili. Güvenli ilişkilerde evlilik memnuniyeti artarken, güvensiz ilişkilerde ise evlilik memnuniyeti azalır.
Eşlerin evliliklerinde kendilerini güven ve memnuniyet içinde hissedip hissetmemesi de evliliğe bağlılık düzeylerini etkileyerek evli kalmalarına veya boşanmalarına eğilim oluşturur.
Güvenli ilişkiler
Emniyet hissi; eşlerin birbirine zarar vermeyeceklerine yönelik algılarıdır. Bir eş diğerini “iyi insan” olarak tanımlar ve onun kendisini sömürmeyeceğini, şiddet göstermeyeceğini, aksine koruyup destekleyeceği bilir. Eşe karşı korku veya tehdit algısı yoktur. Sadakat; eşinin kendisine sadık olduğunu, hayatına gizli saklı bir başka kadın/erkek almayacağına dair inanç ve duygularıdır. Kişi eşini her an başka birine kaptıracak gibi bir duygu içinde değildir.
Evliliğe bağlılık ise, bir eşin diğerinden aralarında sorun yaşansa dahi, diğerinin evliliği sürdürmek dışında seçeneklere kapalı olduğu, bu evliliğe yatırımının güçlü olduğu, eşinin çekip gidecek gibi değil de kalıcı olduğuna yönelik inanç ve duygularıdır.
Güvensiz ilişkiler
Emniyetsizlik hissi; bir eşin diğer eşe karşı ekonomik sömürü ve fiziksel şiddet açısından kendini emin hissetmemesidir. Eş “kötü bir insan” olarak algılanır. Eşe karşı korku hissedilir. Kişi kendini tehdit altında hisseder.
Aldatılma hissi ise; bir eşin hayatında başka bir kadın/erkek olması veya bir eşin bu açıdan güçlü bir şüphe içinde olma halidir. Kişi eşini başka birine kaptırdığı hissini yaşar. Eşinin kendisini değil başka birini tercih ettiğini düşünür. başka birileri arama eğilimindedir.
Çekip gidecekmiş gibi durma ise; eşin evliliğe bağlı olmadığı, her an bırakıp gitme hissi vermesidir.
Evliliğe devam veya ayrılmayı belirleyen üç faktör
Eşlerin evliliklerini devam ettirme veya boşanma karalarını alırken en genel de üç faktörü eş zamanlı göz önünde bulundururlar. Bunlar; evliliklerinden memnuniyet düzeyleri, boşanmanın maliyeti ve alternatiflerin çekiciliği düzeyidir.
Evliliğe bağlılık; evliliği devam ettirme isteğini gösterir. Evlilikten memnuniyetin yüksek olduğu durumlarda bağlılık da yüksek olma eğilimindedir.
Boşanma psikolojik, sosyal, ekonomik, dini ve çocuklar açısından genelde olumsuz maliyetler üretir. Eğer eş bu maliyetleri yüksek, altından kalkılamaz veya değer bulmazsa evlilikte kalma eğiliminde olur. Eğer bu maliyetleri karşılayabileceğini düşünür veya kişilik olarak bunları önemsemezse boşanma eğilimi artar.
Evlilikte kalma veya ayrılmayı etkileyen faktörlerden biri de, başka bir eş alternatifinin olup olmaması ve bu muhtemel eşin getirisinin çekicilik düzeyidir. Kişi bu muhtemel adayın getirilerinin düşük olduğunu hesaplarsa ilişkide kalma düzeyi artarken, getiriyi yüksek olarak algılarsa ayrılma olasılığı artar.
Sonuç olarak; eşe duyulan güvenin ve evlilik memnuniyetinin yüksek olması evliliğe bağlılığı arttırırken; eşe duyulan güvensizlik ve evliliğin memnuniyetin düşük olması evliliğe bağlılığı azaltarak boşanmaya eğilim oluşturur.
