Evliliklerin seyrini belirleyen faktörlerden biri de eþlerin evliliklerini nasýl algýladýklarý meselesidir. Her evli kiþi zaman zaman iliþkisini deðerlendirme eðiliminde olur. Evlilikte oluþan duygularýna, edindiði kanaatlere ve yaþadýklarýna bakar. Toplamda evliliðinden memnuniyet derecesi algýsý oluþur. Memnuniyet algýsý, iki keskin seçenek yerine genellikle spektrumal seçenek üzerinden deðerlendirilir. Bir uçta “hiç memnun deðil”, yanýnda “memnun deðil”, ortada “idare eder”, bir ötesinde “memnun”, diðer uçta ise “oldukça memnun” seçeneði vardýr.
Evliliði deðerlendirmede dört unsur: Eþler evlilikleri ile ilgili kanaat oluþtururken genellikle dört deðerlendirme unsuru kullanýr. Ýlk olarak kendi iç dünyalarýna özellikle de duygularýna ve beðenilerine bakar. Ýkinci olarak baþkalarýnýn evliliðini gözlemleyerek kýyaslamalar yapar. Üçüncü olarak, okuduðu veya izlediði uzman görüþlerini kendi evliliðini deðerlendirme için kullanabilir. Dördüncü olarak da hayal eder. Tahayyül ettiði evlilik ile olan arasýndaki hale bakar. Kiþiler genellikle bu dört deðerlendirme unsurunu birlikte kullanarak toplam bir algýya ulaþýr.
Evlilik memnuniyet algýmýzý neler etkiler: Evliliklerimizle ilgili kanaatlerimiz genellikle evlilik seyri içinde nadiren sabit kalýr. Aksine evlilik seyri içinde az veya çok dalgalanma olur. Yani evliliðimizden memnuniyetimiz artýp azalabilir. Özellikle kriz dönemlerinde evlilik memnuniyetimiz dibe vurabilir. Eþle yaþanan sorunlar duygu ve düþünme dünyamýzý etkileyerek algýmýzý dönüþtürebilir. Diðer taraftan olumlu yaþantýlar evlilik algýmýzý olumlu etkiler. Aslýnda memnuniyet algýmýzýn hem anlýk (kesitsel) hem de uzun süreli deðerlendirmesini yapmýþ oluruz.
Yaþam felsefemiz ile evlilik felsefemiz iliþkili: Evlilikten memnuniyetimiz yalnýz evlilik felsefemiz deðil ayný zamanda hayat felsefemiz ile de yakýndan iliþkili. Evlilik felsefemiz eþ iliþkisinin nasýl olmasý gerektiðine yönelik algýlarýmýzý oluþtururken, hayat felsefemiz hayatýn nasýl olmasý gerektiði ile ilgili algýlarýmýzý gösterir. Bu iki felsefe her zaman birbirini dinamik þekilde etkiler. Kiþinin hayat felsefesi, eþi ile beraber mutlu bir hayat yaþamak olabileceði gibi, yaþamýn anlamý için beraber yol arkadaþlýðý yapmak þeklinde de olabilir. Birincisinde eþ iliþkisi hayatýmýzýn merkez meselesi haline gelirken, ikincisinde eþ iliþkisi daha büyük bir amacýn parçasý haline gelir.
Evliliklere ne kadar yatýrým yapmalý ne kadar yapmamalý: Hayata ve evliliklere iliþkin felsefemiz eþ iliþkisine ne kadar yatýrýp yapacaðýmýzý da belirliyor. Kiþiler bir uçta evliliðe hiç yatýrým yapmazken diðer uçta aþýrý bir yatýrým yapabilirler. Eþ iliþkisi yatýrým yapmamayý kaldýrmaz. Hayatýn iþ dünyasý, çocuklar, entelektüel ilgiler, akýþ yaþantýlarý, arkadaþ iliþkileri, sosyal ve siyasi faaliyetler gibi diðer alanlarýna aþýrý ilgi ve uðraþ için de olup, evlilik iliþkisini tali bir konuma düþürmek evliliði bozar. Diðer yandan hayatýn diðer unsurlarýna ilgi ve uðraþ göstermeyip sadece eþ iliþkisine yamanmak da hayal kýrýklýðý yaratabilir. Koca bir dünya ile olan iliþkilerimizi sadece eþ iliþkilerine indirgemek kiþiyi mutsuz edebilir. Öncelik sýrasý yaparak hayatý çoðullaþtýrmada fayda var.
