Birçok Avrupa ülkesinde ve Amerika’da eþlerin üçte biri hayatlarýnda bir kez yüz yüze yapýlan “evliliði güçlendirme/geliþtirme programýna” katýlmaktadýr. Bu yaygýnlýðýn nedeni hükümetlerin “evliliði güçlendirme programlarýna” boþanmalarý azaltma beklentisiyle ekonomik destek vermeleridir. Çünkü Amerika’da boþanmalar 1960’larda artmaya baþlayýp, 1980’lerde tepeye vurup, daha sonra stabil kalýp son 10 yýlda ise kýsmi bir azalma sürecine girmiþtir. Yine de Amerika, Ýngiltere, Kanada gibi ülkelerde evlenen bir çiftin gelecek 40 yýlda boþanma oranlarý %50 civarýndadýr. Türkiye’nin boþanma oranlarýnda ise son 10 yýlda ýlýmlý bir artýþ vardýr.
Evliliði güçlendirme programlarýnýn üç türü: Bu tür programlarýn genelde üç farklý modeli vardýr. Birincisi, bir-iki saat süren, evlilik ile ilgili “bilgi ve farkýndalýðý” arttýrmayý hedefleyen konferans türü programlardýr. Ýkinci model, hafta sonunda yapýlan ve toplam 6-10 saat yüz yüze sürdürülen programlardýr. Üçüncü model ise her bir oturumu 2-3 saat olan ve toplam 6-12 hafta süren uzun süreli programlardýr. Bu son iki modelde, bilgi ve farkýndalýk oluþturma yanýnda “beceri kazandýrmak” da amaçlanmaktadýr.
***
Türkiye’de evlilik eðitim programlarý sýnýrlýdýr: Türkiye’de herhangi bir “evliliði güçlendirme programýna” yüz yüze katýlma oraný muhtemelen %1’in altýndadýr. Ayný oranýn Avrupa için %30’lar civarý olduðu düþünülürse, bu oran evlilikleri güçlendirme eðitimlerinde büyük bir açýðýmýzýn olduðunu göstermektedir. Türkiye’deki örnekler ya Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlýðý tarafýndan aile eðitimleri kapsamýnda yapýlmaya çalýþýlmýþtýr. Ayrýca belediyelerin genellikle evlilik öncesi seminer tarzýnda eðitim giriþimleri vardýr. Bu programlarýn bazýlarýnda içerik sorunlarý vardýr. Bazýlarýnda da topluma yayma modelinde sorunlar vardýr. Bu türden programlarýn etkinlik kazanmasý için içeriðinin nitelikli olmasý, toplumsal kabul görmüþ kiþiler tarafýndan yürütülmesi ve programýn tanýtýmýnýn iyi yapýlmasý gerekir. Þu ana kadar bu üç þartý bir araya getiren bir örneðe maalesef ki henüz sahip deðiliz.
Televizyondaki evlendirme programlarýnýn bozucu etkisi: Türkiye’de televizyondaki evlendirme programlarýnýn yarattýðý olumsuz etki, evlilik eðitimlerine de güveni sarsacak þekilde güçlüdür. Evlilikleri geliþtirme programlarýndan bahsedildiðinde yanlýþ olarak televizyondaki programlarla zihinsel benzerlik kurulmakta, yüz yüze eðitim programlarý için olumsuz algý yaratmaktadýr. Halbuki yüz yüze yapýlan evlilik güçlendirme programlarý kameralardan uzak, etkileþimin sadece iki eþ arasýnda olduðu, diðer kiþilere yönelik bir anlatýmýn olmadýðý, mahremiyetin korunduðu bir þekilde yapýlandýrýlmýþtýr.
***
Evlilikleri güçlendirme eðitimleri pozitifi geliþtirme amaçlýdýr: Ýnsan psikolojisi ile ilgili bilgilerimizin önemli bir kýsmý ruhsal hastalýklardan ve insan iliþkilerindeki problemlerden elde edildi. Bu yaklaþýma karþý çýkan pozitif psikoloji hareketi, normal olana, hatta iyi olana bakmak gerektiðini söyledi. Dikkatimizi mutlu ve baþarýlý kiþilere çekti. Nitekim benim geliþtirdiðim programýn temeli, “mutlu/iyi evliliði olan eþlerle yapýlan görüþmeler üzerinden” oluþturuldu.
Evliliði güçlendirme saðlýklý yaþam kavramýna benzer: Gerçekten de “Evlilikleri güçlendirme” kavramý normali geliþtirmeyi tanýmlar. “Saðlýklý yaþam” kavramýnýn, evlilik alanýndaki karþýlýðýdýr. Týpký “saðlýklý beslenme”, “saðlýklý fiziksel aktivite” gibi pozitif olaný oluþturmaya çalýþýr. “Evlilik güçlendirme eðitimi” eþlere daha iyi bir evliliðe sahip olmalarý için öðretilecek bilgileri, verilecek tavsiyeleri ve kazandýrýlacak becerileri tanýmlar.
