Son aylarýn en önemli gündem konusu olan EYT'de 7438 sayýlý Kanun sonrasýnda yapýlan düzenleme ile emekliliðe baþvuru sayýsý 750 bini aþtý. EYT'de baþvuru yapanlara emekli aylýðý baðlanacaðý gibi, iþten emeklilik nedeniyle ayrýlmasý nedeniyle kýdem tazminatý da ödenecek.
Ýlk sigortalýlýk baþlangýcý 8 Eylül 1999 ve öncesi olup kadýn sigortalýlarda 20 yýl, erkek sigortalýlarda 25 yýl sigortalýlýk süresini tamamslayan EYT'liler iþe giriþ tarihine göre deðiþen 5000-5975 prim günü þartýný saðlayanlar EYT kapsamýnda yapýlacak düzenlemeden faydalanabilecek.
1475 sayýlý Ýþ kanunu ödenecek kýdem tazminatýnýn bir yýllýk miktarýný en yüksek devlet memuruna ödenen bir yýllýk emeklilik ikramiyesi tutarý ile sýnýrlandýrmýþtýr.
Memur maaþ katsayýsýna baðlý olan kýdem tazminatý tavan oraný sürekli deðiþmektedir.
Kýdem tazminatý tavaný memur maaþ katsayýsýna göre belirlenmektedir. Memur maaþ katsayýlarý deðiþtiðinde buna baðlý olarak kýdem tazminatý tavan tutarý da deðiþmektedir.
01.01.2023 – 30.06.2023 tarihleri arasýnda geçerli olmak üzere, Kýdem Tazminatý Tavaný tutarý brüt 19.982,83 TL ve damga vergisi kesintisi sonrasýnda net 19.831,16 TL olmuþtur.
Kýdem Tazminatý Alma Koþullarý
Hangi iþçilere, hangi durumlarda kýdem tazminatý verileceði 1475 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 14. maddesinde düzenlenmiþtir. Buna göre;
a) Ýþveren tarafýndan 4857 sayýlý Ýþ kanunun 25. maddesinin II numaralý bendinde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarýna uymayan haller ve benzeri nedenler dýþýnda iþ sözleþmesinin feshedilmesi durumunda,
b) Ýþçi tarafýndan 4857 sayýlý Ýþ kanunun 24. maddesinde sayýlan nedenlerden dolayý iþ sözleþmesinin feshedilmesi durumunda,
c) Muvazzaf askerlik dolayýsýyla iþ sözleþmesinin feshedilmesi durumunda,
d) Ýþçinin baðlý bulunduðu kanunla kurulu kurum veya sandýklardan yaþlýlýk, emeklilik, veya malullük aylýðý yahut toptan ödeme almasý amacýyla iþ sözleþmesinin feshedilmesi durumunda,
e) Kadýnýn evlendiði tarihten itibaren bir yýl içerisinde kendi rýzasý ile iþ sözleþmesini sona erdirmesi durumunda,
f) Ýþçinin ölümü sebebiyle iþ sözleþmesinin son bulmasý halinde,
g) Sosyal Sigorta Yasalarýnda deðiþiklik yapan 4447 sayýlý yasa ile getirilen bir hükümle, 506 sayýlý Kanunun 60. maddesinin birinci fýkrasýnýn (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaþlar dýþýnda kalan diðer þartlarý veya ayný kanunun geçici 81. maddesine göre yaþlýlýk aylýðý baðlanmasý için öngörülen sigortalýlýk süresini ve prim ödeme gün sayýsýný tamamlayarak kendi istekleri ile iþten ayrýlmalarý nedeniyle, iþçiler kýdem tazminatý almaya hak kazanýrlar.
Emeklilik nedeniyle iþçinin, kýdem tazminatý isteðinde bulunabilmesi için, SGK'ya baþvurmuþ olduðunu ve emekliliðe hak kazandýðýný belgelemiþ olmasý gerekir.
Dolayýsýyla dilekçe ile emeklilik baþvurusu yapan çalýþanlarýn SGK iþten çýkýþ iþlemi "08 Emeklilik (yaþlýlýk) veya toptan ödeme" koduyla yapýlacak.
EYT kapsamýnda veya normal emeklilik nedeniyle iþten ayrýlanlara ihbar tazminatý ödenmez.
Dolayýsýyla EYT ile emekli olanlara kýdem tazminatý ödenir, ancak ihbar tazminatý ödenmez.
Kýdem Tazminatý Hesaplamasý
1475 Sayýlý Ýþ Kanunu'nda, Ýþçinin iþe baþladýðý tarihten itibaren iþ sözleþmesinin devamý süresince her geçen tam yýl için, iþverenin iþçiye 30 günlük giydirilmiþ brüt ücreti üzerinden kýdem tazminatý ödenmesi gerekir. Bir yýldan artan sürelerde de ayný oran üzerinden ödeme yapýlýr.
1475 sayýlý Ýþ Kanunu'na göre kýdem tazminatýna esas ücret hesabý son hak edilen ücret üzerinden hesaplanmaktadýr.
Kýdem tazminatý esas olarak iþçinin iþ akdinin sona erdirildiði tarihte elde edilen giydirilmiþ ücret üzerinden tanýmlanmaktadýr.
Kýdem tazminatýna esas alýnacak olan ücretin tespitinde Ýþ Kanunu'nun 32. Maddesinde sözü edilen asýl ücrete ek olarak iþçiye saðlanan para ve para ile ölçülmesi mümkün sözleþmeden ve kanundan doðan menfaatler de göz önünde bulundurulur.
