Son zamanlarda çocuklara “mental aritmetik” kurslarý veren kiþi ya da kurumlarýn sayýsý o kadar çok arttý ki, eðitimle ilgilendiðimi ve matematik kökenli olduðumu bilen bazý dostlar, çocuklarýný “mental aritmetik” kurslarýna gönderip göndermemeleri hakkýndaki kanaatimi soruyorlar.
Mental aritmetik adý altýnda çok farklý kurslar var. Bunlarýn hepsini baðlayan bir deðerlendirme yapmam mümkün deðil. Muhtemelen bu iþi sýrf kolay para kazanmak için yapanlar olduðu gibi, bu þekilde çocuklara yardýmcý olduklarýna gerçekten inanan kiþiler de var. Amacým kimseyi incitmek deðil, ailelere rehberlik etmek.
Zavallý çocuklar
Birkaç hafta önce bir TV kanalýnda mental aritmetik yarýþmasýnda derece alan çocuklar vardý. TV moderatörü, mental aritmetiði hiç sorgulamadý ya da sorgulayan kiþilere baðlanmadý. Ardýndan çocuklar, tuhaf el ve kol hareketleri eþliðinde çeþitli sayýlarý toplayýp çýkardýlar.
Eðitimde ezberin gerekliliðini savunan bir matematikçi olarak, çocuklarýn bu davranýþlarýnýn matematikle hiçbir ilgisinin olmadýðýný biliyorum. Evet, çocuklarýn bir takým aritmetik iþlemleri zihinlerinden yapmasý gereklidir. Ancak bizim çocuklardan beklediðimiz ve profesyonel matematikçilerin de kullandýðý beceriler, bildiðimiz küçük sayýlar arasýndaki bir takým temel iliþkilerdir. Klasik eðitim, çocuklara çarpým tablosu ezberlettirerek ve iki-üç basamaklý bir takým sayýlarý toplamayý öðreterek bu iþi halletmektedir. Zaten matematik tarihi, aritmetiði iyi yapamayan ünlü matematikçilerle doludur!
Geçen gün bir arkadaþýmdan duydum. Bir özel kursa giden ilkokul öðrencisine ceza olarak, tam 3.500 adet aritmetik sorusu çözme ödevi verilmiþ.
El insaf! Yazýk deðil mi zavallý çocuða?
Uzun boylu psikolojik ya da pedagojik analiz yapmaya gerek yok; çocuða bu kadar çok iþlemler yaptýran bir kiþinin matematik ve öðretmenlikten anlamadýðýna kesinlikle emin olabilirsiniz...
Matematik nedir?
Matematik, sayý sayma ya da sayýlarý hýzlý toplama ve çýkarmadan ibaret deðil.
Matematik, sayýlar ve matematiksel nesneler arasýndaki iliþkileri kavratarak doðru akýl yürütmeyi öðretmektir. Çocuklara bazý anlamsýz el ve kol hareketleri yaptýrmak, çocuðun matematiði kavramasýna yardýmcý olmadýðý gibi, yanlýþ bir matematik algýsý geliþtirmesine de yol açabilir.
Matematik binlerce yýllýk bir geçmiþi olan bir etkinlik. Bizim ilkokul çocuklarýna öðrettiðimiz konularýn geçmiþi, asýrlar öncesine kadar gidiyor. Kadim kültürler tarafýndan da bilinen konu ve iliþkileri öðretiyoruz. Örneðin, ilkokul ve ortaokulda öðrettiðimiz geometri, milattan önceye dayanýyor. Dolayýsýyla adýna “mental aritmetik” veya baþka süslü bir þey diyerek, matematiði yeni gibi sunmak doðru deðil.
Buna þöyle itiraz edilebilir: Matematiðin kendisi klasik ama öðretim tarzlarý, yeni olabilir. Bu, doðru ama bu “yeni”ye ne ihtiyacýmýz var? Öðretmen ve akademisyen arkadaþlardan edindiðim izlenim þu: Bu kurslarda doðru ve yeni þeyler bir arada. Fakat doðru olanlar için böyle bir kursa ihtiyaç yok, klasik yöntemlerle çocuklar zaten o iliþkileri kavrayabiliyorlar. Dolayýsýyla yeni olanlara zaten ihtiyacýmýz kalmýyor!
VIP yolu
Matematiðin ne olup olmadýðýný uzun uzun tartýþabiliriz. Fakat bugün bir takým kurslarýn sayýsýnýn artmasýnýn önemli sebebi de, kültürel olarak kýsa yoldan bazý þeyleri elde etme isteðimiz. Kýsa yoldan zengin olmak, matematiði öðrenmek, yabancý dil öðrenmek, vs.
Oysa matematiði öðrenmek ve öðretmek için bir kýsa yol yok! Nerden mi biliyorum?
Kral Batlamyus, kadim matematikçi ve Elementler’in yazarý Öklit’e bir gün geometri öðrenmek için kýsa bir yol sormuþ. Öklit’in cevabý, matematik tarihine kazýnmýþtýr: “Geometri öðrenmek için bir kraliyet yolu yoktur!”
Sevgili matematikçi Ali Nesin’in tavsiye ettiði gibi, çocuðunuzun matematiðinin geliþmesini istiyorsanýz, onlarý edebiyatla tanýþtýrýn. Bu arada, çocuklara tuhaf el ve kol hareketleri yaptýrmak yerine, düzenli spor ya da düzgün kültür-fizik yaptýrýn lütfen.
