Ýyi evliliklerde eþler; benzer olmayan yönlerinin farkýnda olmayý, farklý oluþlarýný kabullenmeyi ve bu farklýlýklarý yönetmeyi beceriyorlar. Kötü evliliklerde ise, eþler benzer olmayan özelliklerin getirdiði sorunlar üzerinden kavga edip duruyorlar.
Eþler arasýnda farklýlýk meselesinde beþ boyut var. Önceki yazýmda, ilk iki boyutu tanýmlamýþtým. Bunlar; “farklýlýðýn az veya çok olmasý”, diðeri ise “farklýlýðýn ýlýmlý veya aþýrý olmasý” þeklindeydi. Bugün kalan üç boyutu yazacaðým.
Farklýlýk eþ iliþkilerinde merkezi bir özellik mi? Üçüncüsü farklýlýðýn iliþkiyi etkileyen daha önemli özellikler üzerinden olup olmamasýdýr. Örneðin farklýlýk “duygularý yaþama ve ifade etme” üzerinden veya “sakin olma / öfkeli olma” üzerinden ise daha önemli algýlanýrken, düzenli veya daðýnýk olmak daha az önemli algýlanabilir.
Farklýlýðý evlilikleri için merkezi bir alanda görmeyen 16 yýllýk öðretmen erkek þöyle diyor: “o çok titiz ve ev iþlerine önem verir. Detaycýdýr, daha görseldir ve görüntüyü sever. Ben ise daha çok uyumlu ve iþlevsel olana yönelirim”.
Eþler mutluysa farklýlýk daha az önemseniyor
Dördüncüsü, evliliklerinden memnun olanlar farklýlýklarý önemli bir mesele olarak görmezken, kötü olduðunu düþünenler farklýlýklara daha fazla vurgu yapýyorlar. Yani farklýlýk algýsý genel evlilik algýsýna göre küçülüp büyüyebiliyor.
26 yýldýr mutlu bir evliliðe sahip kadýn sosyolog farklýlýðý þöyle daha az önemli hale getiriyor: Eþimle merhametli oluþumuz, ayný þeyleri dert etmemiz, baþkalarýnýn mutluluðundan mutlu olmamýz gibi özellikler açýsýndan benzeriz. Fakat eþim biraz daha gelenekçi, ben biraz daha yeniliðe açýðým. Eþim olaylara eleþtirisel bakarken, ben biraz daha hoþgörülüyümdür...”.
Farklýlýklarý nasýl anlamlandýrdýðýmýz önemli
Farklýlýk meselesinde beþincisi boyut ise, eþlerin aralarýndaki farklýlýklarý izah etme modelidir. Eðer bu farklýlýklarý eþin doðuþtan gelen mizaç özelliði olduðunu, sadece kendisine yönelik olmadýðýný, eþinin bu özelliklerin olumsuzluðunu azaltmak için gayret içinde olduðunu düþünülürse, farklýlýða daha az olumsuz atýf yapýlýp, kabullenmek kolaylaþýr. Eðer Aksine, istemli olduðu, bu iliþki içinde çýktýðý, bizatihi kendisine yönelik olduðu, eþin deðiþim için hiç çaba göstermediði þeklinde bir algýlama olursa farklýlýk kabullenilmez çatýþmaya dönüþür.
Farklýlýklar; birden çok alanda var ise, aþýrý ise, iliþki açýsýndan merkezi özellikler üzerinden yaþanýyorsa, evlilik memnuniyeti düþükse ve eþin bu iliþkide bilinçli seçimi olarak algýlanýrsa iliþkiyi daha olumsuz etkiler. Eðer farklýlýk daha az alanda, ýlýmlý, eþ iliþkisi için görece daha az önemli özellikler üzerinden yaþanýyor, evlilik memnuniyeti var ve eþin çocukluktan getirdiði mizaç özelliði olarak algýlanýyorsa evliliði daha az olumsuz etkilemesi beklenir.
Mutlu evliler eþleriyle hem benzerliklere hem de farklýlýklara atýf yaparken mutsuz evliler aralarýndaki farklýlýklara odaklanýrlar. Mutlu evliler aralarýndaki farklýlýklara olumlu atýf yaparken, evlilikleri kötü gidenler aralarýndaki farklýlýklara oldukça olumsuz atýflar yaparlar.
