Amerikan baðýmsýz sinemasýnýn gözde yazar ve yýldýzlarýndan Greta Gerwig, !fÝstanbul programýndaki Frances Ha adlý filmini ve kariyerini STAR pazara anlattý.
Amerikan baðýmsýz sinemasýnýn yýldýzlarýndan ve yazarlarýndan Greta Gerwig’in baþrolünü üstlendiði ve senaryosunu yönetmen Noah Baumbach ile birlikte yazdýðý Frances Ha !fÝstanbul kapsamýnda gösterildi. Genç kuþak baðýmsýz yönetmenlerin önde gelenlerinden Baumbach’ýn prömiyeri Toronto’da yapýlan filmi Frances Ha’da Gerwig sadece aktris deðil yazar olarak da iddiasýný sürdürüyor. En yakýn arkadaþý niþanlanýnca evsiz kalan, dansçý olarak kariyerinde engellere takýlan bir genç kadýnýn tutunma mücadelesini mizahla anlatan filmde hem yazar hem oyuncu olarak performansý çok beðeniliyor. Whit Stillman’ýn Damsels in Distress, Daryl Wein’ýn Þimdi Gel de Gör Beni / Lola Versus filmlerinde baþrolü üstlenen, Woody Allen’ýn Roma’ya Sevgilerle filminde oynayan Gerwig ile Berlin Film Festivali’nde konuþtuk. Gerwig, çok alçakgönüllü ama onun Diane Keaton ve Mia Farrow’un izinden gittiði kulislerde konuþuluyor.
Filmi siyah beyaz çekmeniz size ne ifade ediyor?
Bu filmi küçük bir bütçeyle, stüdyolarýn dýþýnda, baðýmsýz olarak ürettiðimiz için siyah beyaz çekebildik. Stüdyo ile çalýþsak “Hayýr yapamazsýnýz,” derlerdi. Siyah beyaz filmler için daðýtým politikalarý yok, The Artist bir istisna idi. Bu karakter ve öyküye ‘görkem’ verdi. Siyah beyaz romantik ve görkemli… En yakýn arkadaþýný özleyen bir dansçý hakkýnda olduðu için bu çerçevenin daha sinematik ve zamansýz olmasýný saðladý. Herkes daha hoþ görünüyor ve sizi çok iyi oyuncuymuþsunuz gibi gösteriyor! Peter Bogdanovich “Siyah beyaz oyuncunun en iyi arkadaþýdýr” demiþti. Gerçekten öyle! Eski filmleri, eski oyuncularý çaðrýþtýrýyor. Carole Lombard’ý, Greta Garbo’yu o geleneði hatýrlatýyor ki çok heyecan verici bir gelenek!
Senaryoyu, Mürekkep Balýðý ve Balina ile bu dalda 2005 Oscar adayý olan Noah Baumbach ile birlikte yazdýnýz. Nasýl geliþti bu çalýþma?
Birlikte bilgisayarýn önüne oturmadýk. Ayrý ayrý yazýp birbirimize e posta attýk. Buluþup metinleri okuduk, birlikte deðiþtirdik, çok zaman harcadýk senaryoya. Olabildiðince iyi olmasý için elimizden geleni yaptýk. Ben bazen çekimde oluyordum. Ama ne istediðimiz konusunda ayný hissiyatý paylaþtýðýmýz için þanslýydýk. Tamamen eklemlenmiþtik birbirimize, öykü ne yöne gitsin, hangi karakteri öne çýkaralým, ayný fikirdeydik. Ayný dili konuþmayýnca zor olabilir böyle bir çalýþma ama ikimiz de hangi duyguyu hedeflediðimizi biliyorduk.
Kendiniz için rol yazdýðýnýzý bilmek sizi etkiledi mi? Þuna yapmayayým, þunu yapayým dediniz mi?
Hayýr, ikisini birbirinden ayýrdým. Kaðýt üzerindeki karakterin en hakiki, en doðru biçimde olgunlaþtýðýndan emin oldum önce. Sonra nasýl oynayacaðýmý düþündüm. Nasýl çekeceðimizi ve oynayacaðýmýzý planlamadan senaryoyu mükemmelleþtirmeye odaklandýk. Paris’e nasýl gideceðiz diye hesaplamadýk. Sonra yolunu bulduk! Eðer kendinize önceden parametreler verirseniz iþinizi zorlaþtýrýrsýnýz. Eyleme geçme zamaný geldiðinde kendinize oyuncu olarak güvenmelisiniz.
New York atmosferini filmde hissediyoruz…
Frances New York sokaklarýnda neþeyle koþarken ben de inanýlmaz bir mutlulukla gezindiðimi hatýrlýyordum. Olaðanüstü bir kent, otomobile binmene hiç gerek yok, þarküteriler hep açýk, benim büyüdüðüm ortamýn aksine þehir merkezinde yaþamanýn coþkusunu hissediyordum. Bir insan New York’ta yaþadýðý zaman kendini tamamlamýþ hisseder.
Komedi oynarken size ilham veren nedir?
Ben yeterince komik olamadýðýmdan mý nedir komik insanlarý çok severim! Özellikle bu filmde genellikle geniþ plan tercih ettik, yüzlerimizden çok bütün bedenimizle çerçeveye girdik. Bu bence fiziksel komediye olanak saðlýyor. Çok severim ama pek beceremem. Bu sayede yapabildim biraz.
Doðaçlama yaptýnýz mý hiç? Durmaksýzýn konuþtuðunuz akþam yemeði sahnesinde falan?
Hayýr, her þey aynen yazýldýðý gibi. Doðaçlama yapmayýz çünkü bir ritim olmasý gerekiyor, bir kelime kaçýrsanýz yanlýþ gelir kulaða.
New York’un seçkin entelektüel sinemacý grubuna dahil olmak nasýl bir þey?
Ýnanýlmaz derecede þanslýyým! Filmlerimle festivallere gidince deli oldum sinemacýlarla tanýþtýðýma. Hepsi müthiþ çaba gösteriyordu, yönetmenlik yapýyorlar, oyunculuk yapýyorlar, yazýyorlar… Dijital kameralarla çalýþmak göreceli ucuz olduðu için bu olanaðý kullanýyorlar. Mezun olunca birçok oyun yazdým, ama oyunculuðu da seviyordum. Sinema tekniðini de öðrendim. Tiyatro ve sinemanýn içinde olmak istediðimi biliyordum ama tam olarak ne olacaðýmý öngöremiyordum. Sadece oyuncu olmak yeterli gelmedi. Kendimi her alanda geliþtirmeliyim ki her zaman bu çok sevdiðim dünyanýn içinde yer alabileyim. Bu çevredeki herkese esin veren de bu istek sanýrým.
Bu kuþaðýn vizyonunu siz de paylaþýyor musunuz?
Ben bir grubun deðerler bütününü paylaþmaktan ziyade her projenin kendi evrenini benimsedim. Eðer oyunculuk yapýyorsam rolüme olabildiðince kenetlenerek, öyküyü hissederek, öyküdeki kiþiyi görerek oynadým. Rollerim ve filmlerim ayný iþin parçalarý ama farklý yöntemlerle. Sizi ifade edebilen bir þeye dürüst davranabiliyorsanýz fazla zorlamaya gerek yok o kendi kendine evrilir zaten. Bir sinemacý olarak geldiðim yerde çok iyi olgunlaþtýrýlmýþ senaryo, sette çok iyi iþçilik, olabildiðince mükemmeliyet arýyorum. Eskisi gibi “Haydi çekelim bakalým ne çýkacak” heyecanlarýna kapýlmýyorum. Çok severdim bu tarzý ama artýk omuz kamerasý ve makyajsýz oyuncu filmlerine tahammülüm kalmadý. Daha çok içe döndüm ve formalizm aramaya baþladým. Kusursuz senaryo, kusursuz çekim, kusursuz oyunculuk arzulayan bir hale geldim. Bilmem neden o eski daðýnýklýktan sýkýldým!
Woody Allen ile çalýþmak sizi nasýl etkiledi?
Woody Allen New York’a gitme fantazisini bana aþýlayan kiþidir. Onun bir filminin parçasý olmak çok önemliydi benim için. Ölmeden önce yapýlacak þeyler listemdeydi! Oynadýðým ilk stüdyo filmiydi. Çok daha büyük ve farklý, baþtan öðreniyordum her þeyi. Ünlü oyuncular vardý. Böyle bir ensemble kadroyla yine stüdyo filmi yapmak isterim, harika insanlar. Roma’da film çekmek de gerçeküstü bir boyut kattý! Woody Allen’ýn yakýn olduðu aktrislerle yaptýðý ikon haline gelmiþ Annie Hall, Manhattan, Hannah ve Kýzkardeþleri gibi filmler inanýlmaz. Ben asla öyle bir aktris olamayacaðým ama yakýnýna gelmek de çok güzel!
