7 Ekim 2016 Cuma günü Fas’ta genel seçim vardý. Sonuçlarýna geçmeden önce kýsa bilgi verelim.
Fas krallýkta yönetilen bir ülke. “Fas’taki krallýk sistemi anayasal, demokratik ve sosyal bir sistemdir.”(Anayasa 1. md)
Fas’ta parlamento, Temsilciler Meclisi (meclisü nnüvvab) ve Senato (meclisulmüsteþarin) olmak üzere iki kuruldan oluþuyor.
***
395 üyeli Temsilciler Meclisi 5 yýllýðýna halk tarafýndan seçiliyor.
305 üye halk tarafýndan, 90 üye ise ulusal kontenjan listesinden seçiliyor. Anayasa gereði kontenjan listesinin üçte ikisi yani 60 üyesi kadýnlardan, geriye kalan 30 üye de 40 yaþýn altýndaki erkeklerden oluþuyor.
Senato ise yerel cemaat ve oda temsilcileri tarafýndan 9 yýllýðýna seçiliyor, üçte biri her üç senede bir yenileniyor.
Fas anayasasýna göre, parlamenterlerin kürsü dokunulmazlýðý var. Ancak üç alan hariç. Krallýk sistemi aleyhine konuþmak, krala saygýsýzlýk etmek ve Ýslam dini aleyhinde konuþmak dokunulmazlýk kapsamýnýn dýþýnda!
***
Fas’ta 30 siyasi parti var. Ancak sandýkta dokuz parti yarýþýyor.
Dindarlarýn desteklediði Ýslami çizgideki Adalet ve Kalkýnma Partisi(AKP), kralýn desteklediði liberal eðilimli Asalet ve Çaðdaþlýk Partisi(AÇP), muhafazakar eðilimli, sol ile ittifaklar kuran ülkenin en eski partisi Ýstiklal Partisi ve diðerleri.
2011 Arap baharý ekseninde ilk etkilenen ülkelerden biri Fas oldu. Yürüyüþler, mitingler ve gösteriler baþladý. Kral bu krizi yönetmeyi bildi ve kaosun önüne geçecek reformlar yaparak halkýn gazýný aldý.
Yapýlan anayasa tadilatýyla ifade özgürlüðüne anayasa teminatý, kadýnlarýn sosyal haklarý, azýnlýklarýn ana dilleri ve yargý baðýmsýzlýðý alanýnda iyileþtirmeler yaparak referanduma sundu..
Halkýn gazýný almak için verilen kararlarýn ilki ise 2012’de yapýlmasý gereken seçimleri erkene alarak 2011 Kasým ayýnda yapmak oldu.
***
Mecliste 46 üyesi bulunan AKP, 2011 seçimlerinde 107 milletvekili kazanarak birinci parti oldu. Ýstiklal Partisi 60, Asalet ve Çaðdaþlýk Partisi 47 milletvekili kazandý.
Tabiatýyla anayasanýn âmir hükmü gereðince en çok milletvekili kazanan AKP önderliðinde koalisyon hükümetleri kuruldu.
Cuma günü yapýlan seçimde de AKP kralýn desteklediði AÇP’ye karþý yarýþtý.
AÇP liberal ve modernist bir parti. 2008 yýlýnda Ýslami çizgideki AKP’ye karþý devlet (kral) tarafýndan kuruldu. Kurucusu Fuad Ali el-Himme kralýn halen danýþmaný olan okul arkadaþý!
AKP 305 üyeden 99’unu kazanarak yine birinci oldu. 90 kiþilik ulusal kontenjandan gelecek olan üye ile milletvekili sayýsý daha da artacak.
Kralýn desteðine raðmen AÇP 80 milletvekilinde kaldý!
Ýstiklal Partisi 31, Milli Baðýmsýzlar Birliði 30, milletvekili çýkardý. Diðer altý parti ise kalan üyeleri paylaþtýlar.
***
Fas’ta seçimlere katýlým oldukça düþük.
2007 seçimlerinde katýlým sadece %37 idi. Bu oran 2011 seçimlerinde Arap baharýnýn etkisiyle %45’e yükseldi.
Cuma günü yapýlan seçimlerde katýlým oraný %43’e geriledi.
Seçim propagandalarý eðitim, saðlýk, iþsizlik, yatýrým ve yolsuzlukla mücadele odaklý yürüdü.
Anayasaya göre kral hükümeti kurma görevini en çok vekil kazanan partiye vermek zorunda.
AKP, yani Ýslami çizgi Fas’ta iktidarda kalmaya devam edecek!
Arap baharý ülkelerine batý müdahale etmeseydi hepsinde Ýslami çizgideki siyasi partiler iktidarda olacaktý!
Batýnýn unutmamasý gereken bir þey var o da, bu müdahaleler ve çýkarýlan kaoslar ümmeti Ýslami çizgiden uzaklaþtýrmýyor aksine batý politikalarýna tepkiyi körüklüyor!
