Her ülke boyuna bosuna bakmadan yatýrým ve yatýrýmcý çekmeye çalýþýyor. Bazýsý dýþarýdan doðrudan yatýrým çekmek, bazýsý da Moskova gibi ‘Uluslararasý Finans Merkezi’ olma çabasýnda.
Moskova’nýn çabalarý izlemeye deðer: Aslýnda Medvedev devlet baþkanýyken daha fazla uðraþtýlar, Putin gelince biraz tavsadý. Hatta -Londra gibi olmayalým da, bölgesel bir merkez olalým- diyen de var. Bu durumda Orta Asya ve Doðu Avrupa’nýn finansal merkezi olmayý hedefliyorlar.
Rusya finansal merkez olayýný bu aralar, yeni Moskova kurarak geniþletiyor. Geçenlerde yarýþma açtýlar ve mimarlýk þirketleri bir üniversite, bilimsel araþtýrma-geliþtirme merkezi ve finans merkezi çevresine altyapý, metro, yol kurarak proje yarýþtýrdýlar. Moskova’nýn merkezinde de birkaç gökdelen yine finansal þirketlere evsahipliði yapmayý bekliyor.
Ancak bina yapmak yeterli deðil. Gökdelenler olsa da mesela Moskova trafiði herkesi çileden çýkartýyor. Trafik polislerinin disiplinsizliði, rüþvet meraký baþka unsur. Moskova kenti polisleri yollardan çekmek için kamera kullanmaya baþladý. Her araçta ayrýca takýlý kameralar ise kimin ne maksatlý trafik kazasý yaptýðýný göstermek için. Her ne kadar bu araç kameralarý gökyüzünden meteor ya da baþka cisimlerin, belki uçan dairelerin iniþini belgelemek için yararlý olsa da, Moskova’da hem bir güvensizlik hem de kural sorunu var.
Ayrýca Moskova’da yatýrým yapýp iþletme açan þirketin elektrik baðlatmasý bir mesele. Bu iþ aylar alýyordu, þimdi Moskova kent yönetimi bunun 15 günde bittiðini kanýtlamaya çalýþýyor, çünkü Dünya Bankasý bu gibi göstergelere bakarak ülkelerin iþ yapma ortamýna not veriyor.
Dünya Bankasý’nýn -Kolay iþ yatýrým yapýlan ülkeler- listesi var. Bürokrasiden kýrtasiyeye, güvenliðe, vergiden elektrik baðlama süresine hatta voltaj kalitesine kadar herþey ölçülüyor. Bu listede 185 ülke var, Rusya 112. sýrada. Türkiye de listede var, ona da geleceðiz. Putin Rusya’nýn bu listedeki yerinin 5 yýl sonra ilk 20 olmasý- hedefini koydu. Ancak zor.
Moskova, bir yandan da borsasýna yabancý þirket katmaya çalýþýyor. Gerçi Moskova Borsasý’nýn þeffaflýk ve uluslararasý kurallara uygunluðu tartýþmalýyken, Moskova, Ukrayna ya da Varþova’dan þirket kote etmeye çalýþýyor. Doðu Avrupa ise AB’ye daha yakýn olmanýn avantajýnda ve Varþova Borsasý Moskova’dan önde.
Dünya Bankasý’nýn listesi demiþtik. 185 ülkelik listede Türkiye 71. sýrada... Türkiye bu listede yýllar içinde önemli yükseliþler yaptý. Ancak 40’lý sýralar, sonra da ilk 30 Türkiye için uygun. 30-31. sýrada halen Avusturya Hollanda ve Ermenistan var.
Bu liste dýþýnda bir de Dünya Finans Merkezleri listesi var. Onu Londra merkezli özel bir kuruluþ, Z/Yen yapýyor ve 79 ülkelik listede Moskova 66., Ýstanbul 57. sýrada.
Bu liste kentlerin finansal merkez olma güçlerini ölçme çabasýnda. Ýstanbul -Gelecekte daha önem kazanacak 10 merkezden biri. Burada Moskova, Pekin, Seul, Hong Kong ve Singapur da var.
Bu listeyi Japonya çok önemsiyor. Hatta Tokyo’nun 6. olmasýný -2020 Olimpiyatý için Tokyo’nun þansýný artýran bir unsur- saydýlar. 2020 için Madrid de aday olduðundan, Japonlar Madrid’in de bu listede 51. olduðunu vurgulamaktalar.
Ve bir örnek de, kapý komþumuzdan. Bulgaristan, -Yatýrýmcý Dostu bir ülke- olduðunu vurgulamak için bir süredir dünyada ilan vermekte. Bulgaristan merkez olmak deðil, doðrudan yatýrým çekmek çabasýnda. Öncelikle -AB üyesi olmakla ve Euro’da olmamakla- övünüyorlar. Euro’da olmamak avantaj oldu. Sonra verginin düþük, internet hýzýnýn yüksek, elektrik maliyetinin AB’den yüzde 30 ucuz olduðunu vurguluyorlar.
Bulgaristan 25-34 yaþ arasý çalýþanlarýn en az yarýsýnýn bir yabancý dil bildiðini söylüyor.
Daha önce de vurguladýk, yabancý dil bilme oraný bu iþlerde çok önemli. Yabancý yatýrým ve yabancý sermaye giriþlerinde en kilit olay, iþgücünün yabancý dil bilmesi. Evsahibi ülkelerde yabancý dil bilmek ayrýcalýk deðil, kural olmak zorunda... Öte yanda tabii ki reklam baþka, arazideki gerçek durum baþkadýr... Ancak hep hatýrlamak gerekiyor, yabancý yatýrým, yatýrýmcý, þirket ve para çekmek için bütün dünyada yarýþ var. Herkes birbirine rakip ve ülkelerin kendini öne çýkarmak için sürekli çalýþmasý gerekiyor. Komþu Bulgaristan, -Dünyada en hýzlý internet sýralamasýnda sekizinci olduðunu- söylüyor, mesela.
