Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin referandum ýsrarý bölgeyi yeni bir çatýþmanýn eþiðine getirdi. Barzani tüm uyarýlara raðmen aldýðý karardan vaz geçmiyor. Bu çocuksu giriþim Kerkük'ün fiili olarak Ýran kontrolüne girmesi ve Bölgesel Yönetim'in Türkiye'den uzaklaþmasýyla sonuçlanabilir. Ankara bu yüzden politika oluþtururken kýlý kýrk yarýyor. Barzani'nin son ana kadar referandumdan vaz geçmeyeceði, bunu bir pazarlýk olarak kullanacaðý, Baðdat yönetiminden istediðini alýnca referandumu erteleyeceði öngörülüyor. Bu senaryonun gerçekçi olup olmadýðý bir kaç gün içinde ortaya çýkacak.
Beklentiler bu yönde olsa da Ankara iþi sýký tutuyor. Bir sabah apar topar alýnan Habur'da askeri tatbikat kararý Barzani'ye verilen önemli bir gözdaðý. Eþ zamanlý olarak Kandil'e yönelik hava akýnlarý da yeniden baþlatýldý. Bu sürecin Kuzey Irak'a askeri bir müdahaleye varýp varmayacaðýna 22 Eylül'e çekilen MGK toplantýsýnda karar verilecek. MGK'dan çýkacak tavsiye kararýn Kuzey Irak'ýn siyasi ve ekonomik izolasyonuyla sýnýrlý kalacaðýný deðerlendirenler çoðunlukta. Ancak Ankara'daki kimi gözlemciler Ýran'la yapýlan askeri görüþmelerin bir olgunluða ulaþtýðýný, sahadaki ABD destekli YPG, PKK terör örgütlerinin varlýðýna son vermek için ortak hamleler düþünüldüðünü, referandum nedeniyle bu ortak perspektifin Erbil'e karþý da hayata geçirilebileceðini söylüyor. Yani durum kritik. Ýran'ýn bozuk sicili Ankara-Tahran arasýnda ciddi bir güven bunalýmý yaratmýþtý. Bu güven bunalýmý aþýlýrsa sahada yeni geliþmeler sürpriz olmayacak.
***
Bu arada Irak'taki tartýþmalý referandum çok önemli bir geliþmeyi gölgede býraktý. Türkiye, Rusya ve Ýran arasýnda varýlan çatýþmasýzlýk bölgesi mutabakatýndan bahsediyorum. Astana'da onaylanan plana göre Ýdlib çatýþmasýzlýk bölgesi ilan edildi. Mehmetçik bu kez burada gözlemci kuvvet olarak yer alacak. Ýdlib'den Esad bölgesine, Esad bölgesinden de Ýdlib'e saldýrý olmasýnýn önüne geçecek.
Ýdlib'in ilintili olduðu diðer önemli konu YPG'nin elindeki Afrin bölgesi. Türkiye Afrin’deki terörist unsurlarý temizlemeyi uzun bir süredir deðerlendiriyor. Ýdlib’deki geliþme bu bölgeyi yeniden ve öncelikli olarak Ankara’nýn gündemine soktu. Mehmetçik Ýdlib'e inecekse geri güvenliðinin saðlanmasý, yani Afrin'in terörden temizlenmesi gerekiyor. Çatýþmasýzlýk bölgeleri müzakereleri sürerken bu konu da gündeme gelmiþ, Ýdlib'de anlaþýlmasý halinde Afrin’e bir operasyonun problem olmayacaðý deðerlendirilmiþti. Türkiye, Rusya ve Ýran anlaþtýðýna göre burada da bir hareketlilik baþlayabilir.
Belirsizlik bu hareketliliðin boyutlarýyla ilgili. Fýrat Kýlýcý adý verilen operasyonla Afrin'in tamamý mý temizlenecek yoksa çevre mahalleler kontrol altýna alýnarak terör örgütü enterne mi edilecek? Bu sorunun yanýtý önümüzdeki günlerde netleþecek.
***
Afrin konusunda son not olarak þunu ekleyeyim: Eðer asker üniformasý giymiþ Fetullahçý Terör Örgütü üyeleri olmasaydý bugün Türkiye güney sýnýrýnda terör tehdidi yaþamayacaktý. Ýddialý gibi görünen bu cümlenin perde arkasýnda önemli bilgiler yatýyor. Bununla ilgili bir örnek var ki vatansever herkesin tüylerini diken diken edecek cinsten. Bir kaynaðýmdan dinledim: 2015 yýlý son baharýydý. O günlerde YPG Menbiç'i ele geçirememiþ, etkisini sýnýr hattý boyunca yayamamýþtý. Sýnýrlarýmýzýn öte tarafýnda DEAÞ'lý teröristler de kol geziyordu. Ankara hem DEAÞ hem de YPG teröründen kurtulmak için kapsamlý bir operasyon planý hazýrladý. Ýncirlik mutabakatýna varýldýktan sonra ABD dahil ilgili ülkelerle uzlaþma saðlandý. Plan þöyle iþleyecekti.. Muhalifler Hatay'ýn güneyinden operasyona baþlayacak, hava kuvvetleri bombardýman yapacak, Mehmetçik sýnýrýn diðer tarafýna geçerek muhaliflere destek verecek, Türkiye'nin güney sýnýrý boyunca süpürme operasyonu yapýlacaktý. Diðer bir deyiþle Suriye'nin kuzeyinde ne DEAÞ ne de YPG unsuru kalacaktý. Yani Türkiye terör illetini sýnýrýndan uzaklaþtýracaktý. Planýn hayata geçirilmesi için düðmeye basýldý. Operasyon tarihi için 9 Aralýk seçildi. Sýnýra askeri sevkýyat yapýldý, muhalifler talimatlandýrýldý. Sonra ne oldu biliyor musunuz? Operasyonla ilgili bilgilerin üçüncü taraflara sýzdýrýldýðý anlaþýldý. Semih Terzi gibi FETÖ’cülerin operasyonu engellemek için türlü yöntemlere baþvurduðu fark edildi. 24 Kasým'da da Rus jeti düþürüldü. Hikayenin geri kalaný biliyorsunuz.
