Florürü bir çoðunuz diþ macunlarýna katýlan bir bileþen olarak tanýyor. Sadece diþ macunlarýnda deðil, içme sularýnda da florür bulunabiliyor. Hatta bebek mamalarýnda, gazlý içeceklerde, hazýr sütlerde, sofra tuzunda, hazýr çorbalarda bile olabiliyor. Florürün zararlarý üzerine epey yazýlar yazýldý. Kanserojen etkisinden bahsedildi. Hatta geçmiþ yýllarda, dünya üzerinde halklarýn toplu tepkiler vermelerini, ayaklanmalarý engellemek için içme sularýna katýldýðý ve sakinleþtirildiði bile yazýldý. Ben bugün florürün baþka bir etkisinden bahsedeceðim. Yeni yayýmlanan bir çalýþmada hamilelik döneminde florür içeren ürünler kullanan annelerin çocuklarýnda dikkat eksikliði olabileceði iddia ediliyor. Toronto Üniversitesi kökenli bu çalýþmaya 1994-2005 arasý gebelik yaþamýþ olan 213 anne ve onlarýn çocuklarý dahil edilmiþ. Anne ve çocuklarý uzun yýllar takip edilmiþler. Gebelik sýrasýnda annelerin, 6-12 yaþ arasýnda ise çocuklarýn idrar örneklerinden florür miktarýna bakýlmýþ. Ayný zamanda çocuklara dikkat eksikliðini ölçen testler uygulanmýþ. Gebelik döneminde florür maruziyeti fazla olan annelerin çocuklarýnda dikkat eksikliði riskinin daha yüksek olduðu tespit edilmiþ.Gebelik döneminde florür maruziyetinin dikkat eksikliði ve zihinsel geliþim ile kuvvetli iliþkisi saptanýrken, hiperaktivite ile bir iliþkisi gösterilememiþ. Ayrýca daha önce yapýlmýþ olan bazý çalýþmalarda gebelik döneminde idrar florür oraný yüksek annelerin çocuklarýnýn okul çaðýna geldiðinde, düþük IQ skoruna sahip olduklarý gösterilmiþ. Dikkat eksikliði hiperaktivite sendromu özellikle okul çaðý çocuklarda kendini belli eden, yüzde 5-9 arasý bir orana sahip bir psikiyatrik rahatsýzlýktýr. Son yýllarda sayýsý epey de arttý. Bunda çevresel koþullarýn, beslenmenin, dijital cihaz baðýmlýlýðýnýn etkileri büyük. Bu konuda yapýlmasý gereken daha fazla çalýþma var. En azýndan bahsettiðim çalýþmanýn bize ilettiði mesaj florür içerikli ürünlerden uzak kalmamýz gerektiði þeklinde…
Alzheimer hastalýðý ve alüminyum iliþkisi bilim dünyasýnýn tartýþmalý konularýndan biri. Bu konuda birçok araþtýrma yapýlmýþ ama kesin kanýta dayalý bir sonuca ulaþýlamadýðýndan dolayý, bu iliþki henüz mutlak kabul görmüyor.
Son yapýlan çalýþmalardan birisinin sonuçlarý biz bilim insanlarýnýn Alzheimer hastalýðý-alüminyum iliþkisini tekrardan sorgulamasýna sebep oldu. Þimdi kýsaca biraz bu çalýþmadan bahsetmek istiyorum. Journal of Trace Elements in Medicineand Biology dergisinde Ocak 2017’de yayýmlanan çalýþmada alüminyumun Alzheimer hastalýðýnýn ortaya çýkmasýndaki tek deðil ama önemli bir faktör olduðu ileri sürülüyor. Çalýþmayý yürüten Prof. Dr. Chris Exley’in alüminyumun insan vücudu üzerine toksik etkileri ile ilgili birçok bilimsel makalesi var.
Alüminyum eser miktarda (oldukça az miktarda) vücudumuzda bulunur, bulunmasý da gerekir. Ama net olarak görevi bilinmiyor.
Bildiðimiz bir gerçek vardýr ki, 65 yaþ ve sonrasý Alzheimer hastalýðý olan bireylerin beyninde biriken alüminyum miktarý, hasta olmayan yaþýtlarýna göre fazla.
Dr. Exley’in yapmýþ olduðu çalýþmada, genetik kökenli Alzheimer hastalýðý bulunan bir ailenin ölen üyelerinin beyinlerinde, çok yüksek düzeyde alüminyum tespit edildi. Hatta öyle ki bu miktar diyalize baðlý alüminyumun tetiklediði ensefalopatiden (beyin iltihabý) ölen bir hastanýnkine eþit miktardaydý.
Bu çalýþma erken baþlangýçlý Alzheimer hastalýðý için genetik yatkýnlýðýn, beyin dokusundaki alüminyum birikimi ile iliþkili olabileceðini düþündürebilir.
Yaþ, Alzheimer hastalýðý için en önemli risk faktörlerinden birisi. Yaþ ilerledikçe beyin dokusunda biriken alüminyum miktarý da artar. Çevresel ya da iþi gereði fazla alüminyuma maruz kalan beyinlerde erken baþlangýçlý sporadik (rastlantýsal/genetik olmayan) Alzheimer hastalýðý görülebilir. Erken baþlangýçlý Alzheimer hastalýðý için genetik yatkýnlýðý olanlarýn, ayný zamanda erken yaþlarda beyin dokusunda yüksek miktarda alüminyum birikimine de eðilimi var.
Alüminyumun bir nörotoksin (beyin hücrelerine zarar veren madde) olduðu biliniyor. Örneðin diyaliz hastalarýnda beyinde alüminyum birikimine baðlý olarak ensefalopati görülebiliyor.
Þimdiye kadar alüminyumun Alzheimer hastalýðý ile olan iliþkisi hakkýnda yapýlan çalýþmalar net bir iliþki ortaya koyabilmiþ deðil. Dr. Exley’in bu çalýþmasý, Alzheimer hastalýðý ve alüminyum iliþkisinin mümkün olabileceði konusunda önemli sonuçlar içeriyor. Bu konuda daha fazla çalýþma yapýlmasý gerektiði de aþikar.
Yaþlýlarýn neden dolandýrýlmaya daha müsait olduklarýný biliyor muydunuz? Duke Üniversitesi’nde yapýlan bir araþtýrma, ileri yaþla birlikte çok daha hýzlý sonuç alma isteðinin geliþtiðini gösterdi. Aceleciliklerinde etkili olan þey de kalan ömür süresinin azaldýðýný düþünmeleri. Bu da yaþlýlarýn yanlýþ kararlar almalarýna neden oluyor. Bu durumu dolandýrýcýlar da keþfetmiþ olacak ki, sýk sýk böyle haberlerle karþýlaþýyoruz.
