Yarýda kalan Beþiktaþ-Galatasarayderbi maçý, bu akýbete uðramýþ ne ilk ne de son derbilerden biri olacaktýr. Hatýrlýyorum, Mart 2012’de, Atina derbisi olarak bilinen Olympiakos - Panathinaikos maçý, býrakýn yarýda kalmayý, taraftarlarýn polisle girdiði çatýþma nedeniyle oynanmamýþtý!.. “Sol” kimlik taþýyan Panathinaikos taraftarlarý, Yunanistan’ýn yaþadýðý ekonomik krizde tribünlerde açtýklarý pankartlarla tanýnýyorlar.
Futbol, Yunanistan’da, toplumun önemli bir bölümünün “siyasi ifade” biçimine dönüþmüþ durumda. “Akdenizliler”in ortak karakteri bu. Ýspanya, Ýtalya, Portekiz... Ve þimdi tabii ki Türkiye...
Siyasetin tribünlere bu ölçüde yansýdýðý dönemi ilk kez bu aðýrlýkta yaþýyoruz. Ýspanya’yý düþünsenize, Real Madrid- Barselona-Atletik Bilbao üçgeninde yalnýz siyasi deðil “etnik hesaplaþmanýn” izlerini taþýyan maçlara sahne oluyor. RealMadrid, “Ýspanyol faþizminin sembolü”,Barselona ile Bilbao, Katalan ve Bask milliyetçiliðinin armadalarý. Ýtalya’da Lazio veya Roma taraftarlarýnýn Livorno ile yaptýklarý her maç büyük gerginlik. Livorno taraftarý “Marksist” kimliði, diðer iki takým taraftarý ise “faþist” kimliðiyle tanýnýyor.
Durun bitmedi... Livorno’nun Ýsveç merkezli Livorno Ýskandinavya TaraftarGrubunu oluþturanlar, Avrupa’nýn “solcu” futbol kulüpleri dayanýþmasý çerçevesinde Yunanistan’ýn AEK ve Fransa’nýn Olimpik Marsilya takýmlarý ile “altýn üçgen” kurmuþ durumda, üç takým taraftarlarý Avrupa maçlarýnda dayanýþma gösteriyor. Yakýnda bu gruba Ýskoçya’nýn Celtic’inin de katýlmasý da bekleniyor. Livorno’nun Türkiye’den temas kurduðu kulüp Adana Demirspor. Ýki takýmýn 2009’daki dostluk maçýna gönüllü katýlan taraftar grubu ise Çarþý olmuþtu. Tesadüf mü? Hayýr... Normal...
Konu Celtic’ten açýlmýþken biraz anlatalým: Ýskoçya futbolunun iki büyük kulübü var, Celtic ve Rangers. Bu iki kulübün taraftarlarýnýn Ýrlanda baðlantýlarý da bulunuyor. Bu nedenle Celtic, Katolik ve bir dönem Ýrlanda Kurtuluþ Ordusu’nu (IRA) açýkça destekleyen taraftara sahip, Rangers, Protestan. Ýki kulübün maçlarý taraflarýn birbirlerinin dini tercihleri hakkýndaki aðýr slogan ve marþlarýna sahne oluyor. Konu din... Binlerce taraftar... Ve karþýlýklý sloganlar... Ortamýn aðýrlýðýný düþünebiliyor musunuz?..
Enseyi karartmayýn
Tesadüf, bir Benfica-Porto maçý oynanacaðý gün Lizbon’daydým, karþýlaþtýðým manzara bizim Gezi Parký olaylarýna rahmet okutacak tarzdaydý. “Cumhuriyetçi”Benfica taraftarý, ambleminde hala “monarþinin” sembollerini” taþýyan Portolularý pek sevmiyor, ne yapalým.
Bütün bunlarý neden anlatýyorum, bir olay yaþadýðýmýzda, sanki o olay, ilk kez ve yalnýz bizim baþýmýza gelmiþ gibi davranýyoruz. Öyle deðil. Konu, futbol ve siyaset iliþkisi ve stadyumlarýn hareketlenmesi ise, Avrupa, bunu 1930’larýn ortalarýndan itibaren yaþýyor. Demokrasiler, insanlarýn kitleler halinde bir araya geldiklerinde görüþ ifade ettikleri rejimlerdir, bundan stadyumlarý ayrý tutmanýz çok zor.
Avrupa demokrasisi dediðimiz, Katolik Celtic ile Protestan Rangers’ý kazasýz-belasýz maç oynatma kabiliyetine sahip bir kurumsallaþmadýr. Irak’ta Sünni-Þii
iki takýmýn maç yaptýðýný düþünebiliyor musunuz?..
Bu nedenle, eðer futbolun siyasallaþmasý gibi bir sorunla karþýlaþtýysak, komþularýmýzýn konuyu nasýl normal zemininde tuttuklarýna iliþkin deneyimlerine yönelmemizde yarar var.
Unutmayýn: Tribünler yönetilemezler, ancak idare edilirler...
Bir Demirel anýsý
1992... Süleyman Demirel baþbakan... Sohbet ediyoruz... Þunlarý söyledi: “Baþbakanlýða oturduðumda en çok iki taraftan çekinirim. Birincisi ordu, ikincisi futbol. Ne askerlerin özlük iþleri ve para sorunlarý biter, ne futbolun kavgasý. Bu hükümetimde ilk defa rahat ettim Ýsmet bey (Sezgin) askerin iþini karargahta hallediyor, Mehmet Ali bey (Yýlmaz) de nasýl yapýyorsa futbolu kontrol ediyor. Onun iþi Ýsmet beyinkinden zor...”
Futbol böyle bir dünya. Deneyimli bir siyaset adamýna “ordunun meseleleri” kadar sýkýntý veren bir yapý...
Demokrasinin kurumsallaþmasýnda, yalnýz Kürt veya Alevi sorununu çözmek, her türlü anti-demokratik vesayeti ortadan kaldýrmak yok, her zaman “kaos” barýndýran, var olduðu sürece barýndýracak olan futbol ile de sabýrlý beraberlik var...
Çünkü... Futbol bir spor deðil... Baþka bi’þey...
