Geçtiðimiz hafta, Anayasa Mahkemesi’nin gazetecilerin fazla çalýþma ücretlerinin ödenmemesi halinde eklenecek faiz oranýný yüzde 5 arttýran kanun maddesini iptal etmesini ve akabinde de okurlarýmýzdan Basýn Ýþ Kanunu ile ilgili sorular gelince kýdem tazminatý konusunu yazmýþtým. Bugün de gazetecilerin yasal haklarýna iliþkin diðer detaylarý yazýyorum.
Diðer çalýþanlarda olduðu gibi Basýn Ýþ Kanunu kapsamýnda çalýþan gazetecilerin de iþ sözleþmelerinin feshi için ihbar süreleri bulunmaktadýr. Ancak diðer çalýþanlardan farklý olarak bu süre gazetecinin meslekte geçirdiði süreye, yani mesleki kýdeme göre deðiþmektedir. Ýþ sözleþmesi aralýksýz olarak en az 5 yýl sürmüþ gazetecinin iþine son verilmesi yapýlacak yazýlý ihbardan itibaren 3 ay sonra geçerli olur. 5 seneden az hizmeti olanlar için bu ihbar süresi 1 aydýr.
Gazeteci en az 1 ay önce yazýlý ihbarda bulunmak suretiyle iþ sözleþmesini her zaman feshedebilir.
Kanunda yer verilen ihbar süreleri taraflarýn anlaþmasý ile sözleþmelerle arttýrýlabilir.
Ýþveren ve gazeteci arasýnda belirli süreli sözleþme varsa sözleþme süresinin sonunda sözleþme fesholur, ihbar süresi beklenmez.
Gazetecinin uðradýðý hastalýk sebebiyle iþ akdi iþveren tarafýndan feshedilemez. Gazeteci 6 aydan uzun süre hasta olursa ve iyileþmezse bu durum karþýsýnda tazminat ödenerek iþ akdi fesih edilir. Fakat 1 yýl içinde iyileþmesi halinde gazeteci müracaat ederse eski iþine dönme hakkýna sahiptir.
Ýhbar süresinin son günü olan tarih tazminata esas tutulur ve yýllýk izinden sayýlmaz.
Gazetecinin görevini icra ederken bilerek veya aðýr bir ihmal sonucu yayýnýn itibarýna ve þöhretine zarar verecek davranýþta bulunmasý halinde iþveren iþ sözleþmesini ihbar süresini beklemeden derhal feshedebilir.
Ýþveren tarafýndan gazetecinin yayýnýn itibarýna ve þöhretine zarar verecek bir davranýþa yönlendirilmesi ve gazetecinin iþverenin bu talebini yerine getirmemesi durumunda iþveren iþ sözleþmesini ihbar tazminatsýz derhal feshedemez.
Ýhbarsýz derhal fesih hakký belirli süreli sözleþme ile çalýþýlan iþ iliþkilerinde sözleþme süresinin bitimi beklenmeden yapýlabilir.
Basýn Ýþ Kanunu'nda yýllýk ücretli izin konusu günlük süreli yayýnda çalýþan ve günlük olmayan süreli yayýnda çalýþan gazeteciler bakýmýndan ayrý ayrý düzenlenmiþtir.
-Günlük süreli yayýnda çalýþanlarýn yýllýk izni
Ýþyerinde en az bir yýl çalýþmýþ olmak þartýyla, Gazetecilikteki kýdemi 1 yýl ile 10 yýl arasýnda (10 yýl dahil) olan gazeteciye 4 hafta, Gazetecilikteki kýdemi 10 yýldan çok olan gazeteciye 6 hafta izin verilir.
-Günlük olmayan süreli yayýnda çalýþanlarýn yýllýk izni
Gazeteci günlük olmayan aylýk ya da haftalýk yayýnda çalýþýyorsa, meslekteki kýdemi ne olursa olsun her altý aylýk çalýþýlan süre için iki hafta ücretli izin verilir.
Gazeteci yýllýk iznini kullanmamýþsa, iþ sözleþmesi sona erdiðinde "izin ücreti" ödenir.
4857 Sayýlý Ýþ Kanununa göre iþçiler haftalýk çalýþma süresi 45 saat iken, Basýn Ýþ Kanunu'na göre günlük çalýþma süresi gece ve gündüz devrelerinde 8 saattir. Bu 8 saatin üzerinde yapýlan çalýþma fazla mesai olarak kabul edilmektedir.
