Ankara’da ‘bakan toto’ günleri geri geldi.
Geçici seçim hükümetinde yer alacak isimlere iliþkin tahminler öyle geniþ ki, kabine açýklandýktan sonra herkes ‘ben bildim’ diyecektir.
Toto kýsmýný bir yana býrakalým, yeni hükümetin kuruluþ mantýðýný ‘kulis’ bilgileriyle harmanlayarak aydýnlatmaya çalýþalým:
- Kalan bakanlar yer deðiþtirecek mi?
Geçici hükümet ‘sýfýrdan kurulan’ bir hükümet olacak. Bu nedenle bütün bakanlýklar boþalacak, bakanlýk için herkese tek tek teklif götürülecek ve kabine yeniden kurulacak. Baþbakan Davutoðlu’nun, AK Partili bakanlarýn çoðunu koruyacaðýný, ancak bazýlarýnýn yerlerini deðiþtireceði belirtiliyor.
- Kime kaç bakanlýk düþüyor?
Geçici Hükümet 25 bakandan oluþuyor. Bunlardan 3’ü, Ulaþtýrma, Adalet ve Ýçiþleri bakanlarý 7 Haziran seçimi nedeniyle zaten baðýmsýz. Kalan bakanlýklardan 11’i yine AK Partili olacak. CHP’ye 5, MHP ve HDP’ye ise 3’er bakanlýk düþüyor.
- Kaç baðýmsýz bakan olacak?
CHP ve MHP ile HDP’den Levent Tüzel’den boþalan 10 bakanlýða Anayasa gereði ‘baðýmsýz’ isimler atanacak. Ulaþtýrma, Adalet ve Ýçiþleri bakanlarý, 7 Haziran seçiminden önce yine Anayasa gereði baðýmsýzlardan atanmýþtý, görevlerini büyük ihtimalle sürdürecekler. Ancak ‘yeni bir hükümet’ oluþturulduðu için yeni baðýmsýzlarla yer deðiþebilirler de. Böylece kabinede 13 baðýmsýz bakan olacak.
- Baðýmsýzlar nasýl seçilecek?
Baðýmsýzlar’ýn aðýrlýkla bakanlýk bürokrasisinden, geleneðe göre müsteþarlardan oluþmasý bekleniyor. Bu geleneðin nedeni bakanlýklarýn rutin iþlerinin aksamamasý. Müsteþarlar zaten iþleri fiilen yürüten kiþiler olduklarý için böyle bir sorun yaþanmýyor.
- Sürpriz isimler olur mu?
Evet; istisna olarak, bakanlýðýn konusuna vakýf, daha önce bakanlýkla çalýþmasý olmuþ dýþarýdan ‘bir-iki’ kiþiye de teklif gidebilir.
- Davutoðlu’nun özel bir tercihi olur mu?
Baþbakan Ahmet Davutoðlu’nun, ‘baðýmsýzlar’dan isim seçerken, bakan vermeyen partilerin eðilimlerini yansýtan, örneðin sosyal demokrat ve milliyetçi olarak tanýnan isimlere de yer verebileceði belirtiliyor. AK Partili kaynaklar, bu yönde isim arayýþlarý olduðunu, bunun Anayasa gereði kurulacak bir hükümete bakan vermeyen siyasi liderlere demokrasi, geniþ tabanlý temsil ve devlet adamlýðý dersi olacaðýný belirtiyorlar.
- Üç dönemlik bakanlar gidecek mi?
Evet. Üç dönemi doldurmuþ ve 7 Haziran’da milletvekili seçilmemiþ 9 bakan geçici hükümette yer almayacak. (Baþbakan Yardýmcýlarý Bülent Arýnç ve Ali Babacan; Dýþiþleri Bakaný Mevlüt Çavuþoðlu, Çalýþma Bakaný Faruk Çelik, Enerji Bakaný Taner Yýldýz, Tarým Bakaný Mehdi Eker, Ticaret Bakaný Nurettin Canikli, Kültür Bakaný Ömer Çelik ve Milli Savunma Bakanlýðý’na da dýþarýdan atanan Vecdi Gönül.)
Bunun gerekçesi ise yine Anayasa’nýn 114. maddesi. Maddede, “Geçici Bakanlar Kurulu’na (...) siyasî parti gruplarýndan, oranlarýna göre üye alýnýr” ifadesinin ‘milletvekili olma þartý’ anlamýna geldiði yorumu üzerinden bu sonuca varýlýyor.
- Üç dönemi dolmayan bakanlar kalýr mý?
AK Parti’ye düþen bakanlýk sayýsý 11; ancak hükümette 13 AK Partili bakan kalýyor. Bu durumda 2 bakan daha Geçici Hükümet’te yer alamayacak. Bu bakanlarýn kim olduklarýný bugün Baþbakan açýkladýðýnda öðreneceðiz. Bu iki kiþiye ek olarak, ‘1-2 bakanýn daha kabine dýþý kalabileceði’ konuþuluyor. Yani, bir-iki AK Parti milletvekiline daha bakanlýk yolu görünüyor diyebiliriz.
- MHP’li Türkeþ ve HDP’li iki milletvekili hangi bakanlýklara gelecek?
Bu konuda ancak yakýþtýrmalardan söz edebiliriz. Türkeþ’in, halen Numan Kurtulmuþ’un sorumluluðunda olan ‘yurtdýþý Türkler ve akraba topluluklar’dan da sorumlu Baþbakan Yardýmcýlýðý’na getirilmesi en yüksek ihtimal. Bu durumda Kurtulmuþ’un, Arýnç’tan boþalan Baþbakan Yardýmcýlýðý’na atanmasý bekleniyor. HDP’li Müslüm Doðan ve Ali Haydar Konca ise bakanlýklara atanacak.
- Babacan’ýn yerine kim gelecek?
Boþalan ikinci Baþbakan Yardýmcýlýðý olan Babacan’ýn yerine ise Ekonomi Bakaný Nihat Zeybekçi getirilebilir. Ancak, bu görev için ‘yeni bir AK Parti milletvekili’ de tercih edilebilir.
