Önümüzdeki günlerde dünyada neler olacaðýný ve bunun ülkemize etkilerini tahmin etmek zordur ama imkansýz deðildir. Ancak yapýlacak hatalar az olmayacaktýr. Meseleye komþular açýsýndan bakmak duygusal bazý etkilere kapýlmamýza neden olur ama hata ihtimali yüksektir. Mesela ABD’yi bu model içinde deðerlendirmek mümkün deðildir. Mesela Osmanlýnýn komþusu Ýngiltere deðildi ama bu güç, imparatorluðun sonunu getirdi. Þüphesiz Osmanlýyý maddi bakýmdan yok etmesi mümkün deðildi ve geriye kalanlarý çýkarlarýna göre tanzim etti. Onun Osmanlýya düþman olmasý için duygusal nedenlerin baskýn olduðu söylenir ama olaylarýn arkasýndaki maddi imkanlar bu savaþý baþlatmýþ sayýlýr. Ama ele geçirilen bölgedeki enerji kaynaklarý dünyanýn diðer yerlerindeki ülkelerin de Ýngiltere’den etkilenmesine sebep olmuþtur.
Gelecek bir bütündür ama birçok parçadan oluþur. Mesela askeri üstünlüðün kimde olacaðý, dünyadaki ekonomik gücün kimin kontrolünde olacaðý, coðrafi konumun faydalý ya da tehlikeli oluþu geleceðin oluþumunda etkilidir. Ancak bir ülkenin elindeki imkanlar doðru kullanýlmazsa büyük bir baþarý kazanmak mümkün deðildir. Osmanlýnýn elindeki imkanlar yetersizdi. Ekonomisi çaðýn gerisinde kalmýþ, sanayideki geliþmenin toplum üzerindeki etkileri bilinmiyor, silahlar baþka ülkelerden satýn alýnýyorken baþarý þansý azdý.
***
Türkiye’nin bölgesel bir güç olmasý coðrafi ve kültürel konumundan da faydalanmaktadýr. Dünyayý yöneten büyük güçlerden biri olmanýn çok önemli gerekleri vardýr. Bunlardan en önemlisi ekonomik yapýdýr. Günümüzde ekonomide büyük baþarýlar kaydettiðimiz söyleniyor. Ekonomimiz iki boyutlu, birinin rakamlarla ifade edilenler diðerinin ise bu rakamlarýn özelliðidir. Yani hangi mallarýn üretildiði ve teknolojideki geliþmeyi ülkemizin izleyip izleyemediði bu teknoloji için gerekli bilimsel yapýya sahip olup olmadýðýdýr. Bugün ülkemiz bölgesinde inþaat konusunda lider konumundadýr ama bununla ilgili bilimsel araþtýrma yapýlmamaktadýr. Þöyle bir benzetme yapabiliriz: Ülkemiz teknoloji üretiyorsa ekonomide söz hakký olabilir. Üretemiyorsa diðer ülkelerin izin verdiði kadar çaðýn gereklerine uyar.
Bizim kalkýnma stratejimiz sadece rakamlara dayanmamalýdýr. Bu önemli olsa petrol üreten ülkeler en geliþmiþ ülke sayýlýrdý. Oysa bugün onlara aþiretmiþ gibi bakýlmaktadýr. Dýþ ticaret açýðýmýzýn giderek azalsa bile önemli bir zafiyet olduðu ve kendi imkanlarýmýzla bugünkü strateji ile bunu aþamayacaðýmýz bilinmelidir. Ýleri teknoloji ve bunun alt yapýsý olan bilimsel çalýþmalar ilk sýrada yer almalý, ileri teknoloji kullanan ve çevre ülkelerin ihtiyacýna da cevap veren bir tarým sektörü inþa edilmeli, bunun dýþýnda ileri teknoloji sanayide de kullanýlmalýdýr. Bugün yönetimin bu yönde çalýþmalar yaptýðýný görüyorum. Amacým bu tercihi bütün halkýmýza yaymaktýr.
Bu konuda önümüzdeki önemli bir engel duygusal yaklaþýmlarýmýzdýr. Kahramanlýk ve vatanseverliðin bütün sorunlarýmýzý halledeceðini düþünürüz. Bu vasýflar þüphesiz faydalýdýr ve bizim karakter sahibi olduðumuzu gösterir. Ancak bir mücadelede bu yetersizdir. Þimdi üstün teknoloji ve bunun yarattýðý silahlara sahip olmak çok etkili. Bireysel üstünlüðümüz etkileyicidir ama belirleyici deðildir.
