Geleceðe yönelik senaryolar, genel olarak gerçek ya da gerçeðe yakýn verilerle profesyonel ekipler tarafýndan yapýlýr. Olasýlýklar ve bu olasýlýklarýn bileþenleri farklý denklemler olarak deðerlendirilir ve her bir durum karþýsýnda iyi ve kötü senaryolar hazýrlanýr. Örneðin Suriye’de Esad rejimi devrilirse Türkiye açýsýndan iyi ve kötü senaryo ne olur diye kafa yorulur, devrilmezse iyi ve kötü senaryolar düþünülür. Yani Esad rejiminin devrilmesi iyi, devrilmemesi kötü senaryo baðlamýnda deðerlendirilmez.
Farklý koþullardaki olasý senaryolar saptandýktan sonra ise bunlar içinden Türkiye açýsýndan en makul olanla en gerçekleþme olasýlýðý yüksek olan eþleþtirilir; dolayýsýyla en iyiden en kötüye senaryo sýralamasý buna göre yapýlýr. Kýsacasý, veriler güvenliyse geleceðe yönelik adýmlar atýlýrken hayalcilik söz konusu olmaz.
Bununla birlikte, karar alýcýlarýn siyasi pozisyonlarý, öncelikleri ve politikalarý bu senaryolarýn yapýsýný deðiþtirmese de, ülkelerin tercihlerini deðiþtirebilir. Karar alýcýlarýn tutumlarý, neyin iyi neyin daha az iyi senaryo olarak kabul edileceði noktasýnda rol oynar; buna da zaten siyasi tercih adý verilir, siyasal partiler tam da bu tercihleri nedeniyle oy alýr ya da kaybeder.
Kötü senaryo
Gözlemlediðimiz kadarýyla Türkiye’de geleceðe yönelik senaryo çabalarý kitlesel bir eðilim, neredeyse milli zihin sporu. Her kesim, yarýn neler olabileceði konusunda bilgi ve öngörü sahibi; bu bilgilerin nasýl edinildiði ise meçhul. Üstelik farklý kesimlerin ürettiði senaryolar arasýnda da uçurumlar var; ya topluca mahvoluyoruz, ya topluca cennette yaþýyoruz.
Önce kötü senaryo üreticilerinin öngörülerine bakalým.
Çözüm süreci çerçevesinde Öcalan hapisten çýkarýlacak, bu arada Güneydoðu Anadolu bölgesi özerkliðini ilan edecek ve Öcalan da gidip bu bölgede seçimlere katýlacak. Özerk bölge lideri olduktan sonra bölge baðýmsýzlýðýný ilan edecek. Tabii Kürtler sadece Türkiye’de yaþamadýðý için bu senaryoda baþka ülkeler de konu ediliyor.
Türkiye Kürdistan’ýnýn ikinci hamlesi, Kuzey Irak ve Suriye Kürtleri ile birleþmek olacak. Kurulan bu büyük Kürdistan, ABD ve Ýsrail desteði alan bir süreçle gerçekleþtiðinden, onlar tarafýndan da tanýnacak. Petrol zengini Kürdistan kurulurken Türkiye bölünmüþ olacak. Bunun tek sorumlusu da AK Parti olacak.
Bu arada bu senaryoda iç savaþ riski pek konu edilmiyor, onun yerine Türkiye’nin Kuzey Irak ya da Suriye’de savaþarak bu bölünmeye engel olma çabasýna gireceði tasarlanýyor.
Ýyi senaryo
Gelelim iyi senaryoya. Buna göre barýþ süreci çerçevesinde Öcalan hapisten çýkacak, Parlamento’ya girecek, hapislerde adi suçlular dýþýnda kimse kalmayacak. Geçmiþteki tüm acýlara neden olan konularla yüzleþilecek, federal yapýya geçilecek, Diyanet laðvedilecek. Bu arada kadýn haklarý artacak, cinsel ayrýmcýlýk kalmayacak, tüm çevre sorunlarý çözülecek, emekçilerin haklarý verilecek. Bunlarýn hepsi de çözüm sürecinde olacak. Hepsini de AK Parti yapacak.
Bu arada bu senaryoda da dýþ meseleler ele alýnýyor. Ýskandinav demokrasisine bir kaç yýl içinde kavuþan Türkiye petrol zengini olacak, Irak ve Suriye’de özellikle Kürtler üzerinden demokrasi ihracý yapacak, bölgeye huzur gelecek. Bu arada gayet tabi ABD’nin oyunlar oynamasýna da engel olunacaðý öngörülüyor; söylenmiyor ama muhtemelen NATO’dan çýkma olasýlýðý da gözardý edilmiyordur.
Ayný ülke içinde yaþayan ve ayný tarihsel deneyimlere maruz kalmýþ kesimlerin bu denli farklý senaryolar üretmeleri, muhtemelen sadece ayný zaman diliminde yaþanmýyor olmasýndan kaynaklanýyor.
