Avrupa Birliði bütünleþme süreci, giriþimi, macerasý, ne derseniz deyin, kanýmca, hiç kuþkusuz, insanlýk tarihinin en heyecan verici süreci.
Ýnsanlýk tarihinin yarattýðý en büyük bela olan milliyetçilik ve ulus-devleti aþma gayreti olarak tanýmlanýyor AB.
Ancak, bu çok muhteþem proje iki senedir büyük tehdit altýnda.
Bu sýkýntýnýn kökeninde kimileri çok hýzlý koþulmuþ olmasýnýn yattýðýný söylüyor; kimileri de, bendeniz bu gruba dahilim, yeterince hýzlý koþulmadýðýný düþünüyor.
Gelinen nokta ise çok parlak deðil; mesele sadece Maastricht koþullarýnýn paramparça olmasý da deðil, ortada hýzla büyüyen bir toplumsal problem de var.
Bu toplumsal problemin adý genel olarak iþsizlik, daha özelinde ise genç iþsizliði (25 yaþ altý); rakamlar gerçekten korkutucu.
Bakalým Avrupa’nýn sosyal yapýsý bu büyük yükü ne kadar süre çok büyük marazalar çýkmadan kaldýrabilecek.
AB genelinde (27 ülke) genel iþsizlik ortalamasý yüzde 10.2, genç iþsizlik ise yüzde 22.4.
Avro bölgesinde ise (17 ülke) genel iþsizlik oraný yüzde 10.8, genç iþsizliði ise yüzde 21.6.
Bu verilere ilk baktýðýnýzda durumun genelinin Türkiye’den çok da korkunç olmadýðýný söyleyebilirsiniz; Türkiye’de hem genel iþsizlik, hem de genç iþsizliði oranlarý AB ortalamalarýndan ancak biraz daha iyi.
Avrupa’yý, daha doðrusu Avrupa Birliði’ni bekleyen temel tehlike iþsizlik ya da genç iþsizliði genel ortalamalarýndan ziyade tekil ülkelerdeki felaketlerden kaynaklanýyor.
Yunanistan’ý izliyoruz, bütçe açýðýný ve borç yükünü yakýndan takip ediyoruz ama iþsizlik meselesine bakýþýmýz daha mesafeli; Yunanistan’da iþsizlik ortalamasý yüzde 21.8, genç iþsizlik oraný ise yüzde 50.8.
Yunanistan küçük bir ülke, AB için kolay lokma, bu sorunu aþarlar diyebiliriz ama mesela Ýspanya gibi büyük bir lokmada da iþsizlik meselesi çok korkunç.
Ýspanya’da iþsizlik yüzde 23.6, genç iþsizliði ise yüzde 50.6; baþka bir ifade ile aktif nüfus içinde her dört ispanyoldan biri iþsiz iken, iþ arayan 25 yaþ altý nüfusta iki kiþiden biri iþ bulamýyor.
Bu durum sosyal olarak kolay kaldýrýlabilecek bir mesele deðil.
Portekiz’de iþsizlik oraný yüzde 15, genç iþsizlik oraný yüzde 35.4.
Fransa gibi bir dev ülkede bile iþsizlik oraný yüzde 10, genç iþsizlik oraný yüzde 21.7; Ýtalya’da ayný oranlar sýrasýyla yüzde 9.3 ve 31.9.
Genç iþsizlik oranýnýn bu kadar yüksek oluþu geleceðe de ipotek koyabilecek bir konu; bu yaþlarda iþ arayýp iþgücü piyasasýna giremeyen gençlerin gelecekte de iþ bulmalarý kolay deðil, bulsalar bile ücretler parlak olmayacak.
AB ortalamalarýnýn nispeten daha kabul edilebilir olmalarýnýn altýnda Almanya, Hollanda, Avusturya gibi ülkelerde iþsizlik ve genç iþsizlik oranlarýnýn düþüklüðü yatýyor.
Mesele çok can sýkýcý zira orta vadede
büyüme canlansa bile, iþsizliðe çare olmasý kolay deðil.
Asya Kalkýnma Bankasý’nýn yayýnladýðý bir araþtýrmaya göre bir puanlýk büyüme artýþý istihdama ancak dünya genelinde yarým puan dolayýnda yansýyor; bu haftaki The Economist’te konuya iliþkin küçük ama çok öðretici bir özet de var.
Kalkýnmakta olan ülkelerde büyümenin istihdama yansýmasý geçtiðimiz on sene içinde daha da azalmýþ.
Avrupa’nýn bazý ülkelerinde yüzde elliyi aþan genç iþsizliðin önümüzdeki senelerde ne gibi toplumsal fýrtýnalara gebe olduðu merak konusu; üstelik bu ülkelerin artýk bu iþsizliðin maliyetini azaltabilecek sosyal yardým kaynaklarý da yok.
Bakalým Avrupa demokrasileri, mesela Ýspanya, yüzde 24’lük iþsizlik, yüzde 51’lik genç iþsizlik oranýný nasýl taþýyabilecek?
Kamu dengelerini altüst etmeden, enflasyonu azdýrmadan büyümeye dönüþün sihirli formülünü bakalým kim bulacak?
twitter.com/KarakasEser
