Dýþiþleri Bakaný Ahmet Davudoðlu ileiki gün içine sýðan bir gezi yaptýk. Ankara’dan Azerbaycan - Gence’ye, oradan Cidde’ye, Mekke’ye uzandýk.
Gence, bir süredir devam eden Türkiye - Azerbaycan - Gürcistan üçlü görüþmesi için buluþma yeri idi, Cidde, Ýslam Ýþbirliði Teþkilatý’nýn toplantýsý için. ÝÝT, Türkiye’nin daveti ile ve Orta Afrika’daki “Müslüman kýyýmý”ný görüþmek için toplanmýþ olacaktý.
Sadece iki gazeteciydik. Türkiye’den Yýldýray Oður ve ben. Davutoðlu ile iki günlük beraberlik demek, Türkiye ve dünya üzerine geniþ bir ufuk turu demek, dýþ politikamýza iliþkin kafamýzdaki sorularýn tartýþýlmasý, cevaplarýnýn aranmasý, bir siyasi gelecek okumasý demekti.
Þunu ifade etmeliyim ki, çok derin deðerlendirmelere tanýk olduk. Onlarý -ki önemli bir kýsmý yazýlmamak kaydýyla anlatýlmýþtýr- ilerdeki zamanlarda farklý yazýlarýmýzda þu veya bu þekilde yansýmýþ olarak bulabilirsiniz.
Gene de Davutoðlu’nun “güncel”e iliþkin bazý deðerlendirmelerine yer vereceðim.
Ama gezinin gerek Gence ayaðýnda, gerekse Mekke bölümünde öyle güzellikler yaþadýk ki, onlarý paylaþmadan olmaz.
Gence’de bir evi ziyaret ettik. Fuzuli Bey’in evini. Fuzuli Bey’in evi Kafkas Ýslam Ordusunun komutaný Nuri Paþa’nýn konakladýðý ev. Nuri Paþa ise, Türkiye’nin hayat - memat mücadelesi verdiði bir dönemde, Rus iþgalini püskürtmek amacýyla gönderilen ordunun komutaný. Evet Nuri Paþa sürüp çýkarmýþ Rus ordularýný ve Baðýmsýz Azerbaycan Cumhuriyeti kurulmuþ. Yeniden Rus iþgali altýna girinceye kadar. Fuzuli Bey’in babasý Ali Hüseyinoðlu Nuri Paþa’ya ev sahipliði yapmýþ. Sonra ev yýkýlmýþ, evlatlar evi yeniden yaptýrýrken al bayraðýn minik bir parçasýný bulmuþlar enkaz arasýnda. Al zemin üzerinde bir Osmanlý ayý var, bir Osmanlý yýldýzý. Onu gördük bu gezide o mütevazi evde. Fuzuli Bey, evlerini bir bakan ve Türkiye’den bir heyet ziyaret ettiði için büyük mutluluk yaþadý.
Türkiye demek, Gence’de bir baþka sevgi odaðý demek, bunu Fuzuli Bey’in evinde, gençlerde yaþlýlarda apaçýk bir þekilde görüyorsunuz.
Bu zamanda Türkiye demenin ne anlama geldiðini, bir de Mekke’de gözlemleme imkaný bulduk. Gece vardýk Mekke’ye ve sayýn Bakan’la birlikte bir umre yaptýk. Ýhramlarýmýzý Cidde’de giydik, Mekke’ye geldik ve kendimizi Kabe’nin kucaðýna attýk. Tavafta, sa’yde Bakan’la selamlaþan selamlaþana... Türkler var tabii ki bunlar arasýnda, ama Kabe demek ümmet iklimi demek ve her Müslüman toplumdan insanýn harman olmasý demek. Þu grup Mýsýrlý, þu grup Suriyeli, þu grup Cezayirli, Filistinli, Senegalli... Bakan’a sarýlan sarýlana. Bakan bu arada, daha önceki bir ziyaretinde kendisine gözyaþlarý ile bakan iki Suriyeli kýz çocuðunu unutamadýðýný anlatýyor: Kardeþleri Suriye’de kalmýþtý o kýz çocuklarýnýn ve Türkiye Dýþiþleri Bakaný’ndan onun kurtarýlmasýný istiyorlardý. “Göz yaþlarý gözümün önünde” diyordu Bakan.
Davutoðlu Cidde’ye, ÝÝT’nin toplantýsýna katýlmak için gelmiþti. ÝÝT üyesi ülkelerin sadece bir tek bakaný gelmiþti kendisinden baþka. O da dönem baþkaný olan Gine’nin bakaný idi. Bu iþler Bakaný kahrediyor desem yeri. O toplantýda her ortamda, serzeniþlerini dile getiriyor Bakan. Tesellisi müslüman toplumlarýn bu duygularý paylaþýyor olmasý.
“- Gazze’ye gitmiþtik 11 bakanla, diyor. Biz orada iken Gazze bombalanýyor. Orada bir çocuk gördü beni, Myanmar’daki çocuklara sahip çýkýn, diye seslendi. Kendisinin üzerine bombalar yaðarken Myanmar’daki çocuðu düþünen bir Gazzeli çocuk. Bunlar bizim enerjimiz oluyor.”
Geziye çýktýðý gün, Bakan’ýn oðlu Mehmet bir kalp rahatsýzlýðý ile hastaneye kaldýrýlýyor. Bakan onu hastanede annesi Sare Hanýmefendi’ye emanet edip, yola çýkýyor. Bakan’ýn Myanmar’daki çocuða yönelik hassasiyeti, böyle bir durumda daha derin bir anlam kazanýyor.
Bakan’ýn, Ýslam dünyasýndaki duyarlýlýk sorununu tahlil ederken söylediði bir sözünü buraya not etmem lazým:
- Müslüman olmak ayrý bir þey, tarih bilincine sahip olmak ayrý.
Gezi’de geçen iki gün, ayný zamanda sayýn Baþbakan’ýn Obama ile telefon görüþmesi yaptýðý güne denk geliyor. 1.5 saatlik bir görüþme. Bakan görüþmeden sonra bilgi alýyor. Bizimle paylaþtýðý bölümü, “Çok dostane” nitelikte olmasý. Bakan yine her iki liderin birbirine “Dünya barýþý için çok önemli olduðu”nu vurgulamýþ olmasýnýn altýný çiziyor. Birçok gündem maddesi var Türkiye’nin Amerika’nýn önüne koyacaðý, ABD’nin Türkiye’siz halledemeyeceði... Suriye en baþta. Irak, Kuzey Irak, Kýbrýs’ta Türkiye’nin liderliði Obama’nýn övgü konusu. Ýsrail’le iliþkiler...
Bakan’ýn içerdeki gündemle ilgili duygularýný anlatayým mý:
- Böylesini tahayyül edemezdim. Afrika’da “Baþbakan’a büyü yapýlmýþ” temasý iþleniyor, Brüksel’de insan haklarý diyor.
10 kiþi için “Kahhariye” okunduðunu, içinde kendisinin isminin de zikredildiðini söylerken hüznünü tarif etmek imkansýz.
Ne diyelim.
