Gerçekler mutlaka ortaya çýkar çýkar; bastýrýr, önlediðinizi sanýrsýnýz; o yine bir pundunu bulur, ortaya çýkar...
Bugün 27 Mayýs. 50 küsur yýl (1960) önce bugün ülkemizde ilk askeri darbe yapýldý. Darbenin sebepleri arasýnda gösterilen ‘partizanlýk’ olaylarýndan biri, CHP lideri Ýsmet Ýnönü’nün Uþak ilini ziyareti sýrasýnda kendisine atýlan bir taþla baþýnýn yaralanmasýydý. CHP’liler ve bir kýsým medya olayý böyle yansýtmýþlardý.
Hayrettir, darbe sonrasýnda Yassýada Mahkemesi’nde görülen davalar arasýnda yoktu ‘Uþak olaylarý’... Sebebini yýllar önce burada yazmýþtým: O gün olanlarý bizzat Ýsmet Paþa ve yanýndakiler tahrik etmiþti. Geziyi izlemesine izin verilen CHP’li gazetelerden birinin muhabiri olan Güngör Yerdeþ, 27 Mayýs sonrasýnda eski dönemin hangi konularda hesaba çekileceðini belirleme amacýyla oluþturulmuþ ‘Yüksek Soruþturma Kurulu’na olayý olduðu biçimiyle anlatmýþtý.
Yerdeþ’in dediði þuydu: Geziye katýlan CHP’li Nihat Erim, olayýn hemen ardýndan, kendisine, Ýsmet Paþa’nýn halký kýþkýrtmak için orada neler yaptýðýný anlatmýþ, o da komisyon baþkaný Hayrettin Þakir Perk’e bunlarý aynen aktarmýþtý.
‘Uþak Olaylarý’ diye tarihe geçen konu Yassýada’da dava haline getirilmemiþse sebebi iþte budur.
2 Mayýs 1959 günü gazetelerin manþetleri ‘rezalet’ tadýndaydý. Hürriyet’in manþeti þuydu: “Gezinin 2. günü: Uþak’ta Ýnönü’nün baþýna taþ atýldý.”Akþam’da haber ayný gün þu giriþle yer aldý: “CHP heyetinin Uþak’tan ayrýlýþý sýrasýnda milletvekili Fevzioðlu ve Aliþiroðlu’yla gazeteciler DP’liler tarafýndan dövüldü ve taþlandýlar.”
Anýlarýný ‘Baþkentte Önemli Olaylar ve Yazamadýklarým’ (Umut Yayýncýlýk, 2006) adýyla kitaplaþtýran Güngör Yerdeþ, yarým asýr sonra ‘gerçeði’ bizlerle de paylaþýyordu (s. 24, 25, 31).
Okuyalým: “Ýçimizden biri saðýný solunu dirsekleyip bir pencereyi âniden kaplýyor ve sol elinin avucunu açýp uzatarak, sað elinin iþaret parmaðýnýn arasýndan geçirip tokmak þeklinde uzattýðý sað bileðini o sol avucunun içine yerleþtirip sýkarak seyretmekte olan Demokratlara ‘Naaa!’ diye baðýrýp baþlýyor sallamaya... (..) Ve iþte bundan sonra baþlýyor taþlama... (..) Þurasý bir hakikat: Bizim meslektaþýmýz, o ‘Naaa!’ iþaretini yapmasaydý, trenimiz yavaþ yavaþ hýzlanýp Uþak’tan ayrýlýp gidecekti.”
Ben bunlarý Kulis’te yazýnca Yerdeþ’in tanýklýðýný sorgulayan birkaç yazý çýktý. Ayný gezide ‘muhabir’ olarak bulunmuþ bir yazar ‘’Anlattýðý doðru deðil’’ diye yazdý; onun etkisinde kalan genç bir yazar da ‘yanlýþa’ sahip çýktý; o zaman henüz hayatta olan rahmetli Yerdeþ kendisini uyardýðý halde...
Yazdým, yazdýlar, olay muðlaklýðýný koruyarak öylece unutulmaya terk edildi.
Önceki güne kadar...
Cihan Haber Ajansý o meþ’um gün Ýsmet Paþa’yý evinde aðýrlayan Uþak milletvekili Rýza Satýcý’nýn oðlu ve gelininin ‘’Olay tarihe yanlýþ geçti’’ dediðini bildirdi.
Gerçekte ne olmuþ o gün? Þu: Ýnönüaðýrlandýðý milletvekili Salýcý’nýn evinden çýkar... Kendisine trene Þeker Fabrikasý önündeki yükleme noktasýndan binmesi teklifi yapýlýr. Kabul etmez, istasyona gidilir.
Sonrasýný tanýðýn aðzýndan aktarayým: ‘’Ýstasyonda diðer partilerin elemanlarý, ellerinde bayraklarla Ýnönü’yü karþýladý. Protesto etmek isteyen bir grup DP’li, ellerindeki flamalarý býrakýp Ýnönü’nün ellerini öpmeye kalkýþtý. Ýsmet Ýnönü, trenden halký selamlarken dýþarýdan kimin attýðý belli olmayan küçük bir taþ, fötr þapkasýna denk geldi. Taþ hafif geldiði için sýkýntý olmadý. Paþa’nýn kafasý yarýlmadý, bandajlama olmadý. Ýnönü’nün aðzýndan da Uþak halkýna karþý kötü bir söz çýktýðýna þahit olmadým.”
O küçük taþýn ne sebeple atýldýðýný Güngör Yerdeþ anlatmýþtý zaten: Trenden kalabalýða doðru yapýlan çirkin el hareketi yüzünden... O kiþiye atýlan minik taþmýþ Paþa’nýn kompartýmanýna düþen...
Görüyorsunuz, gerçek bastýrýlsa da hiç beklenmeyen tanýklarýn aðzýndan ‘’Ben buradayým’’ diye baðýrýyor...
