Son yýllarda dünyada gýda güvenliði daha fazla sorgulanmaya baþladý. Ülkemizde de gýda güvenliði konusunda yeterli olmasa da bazý adýmlar atýlmaya baþlandý. Gýda güvenliði aslýnda toplum ve bireyin saðlýk yaþama hakkýnýn bir parçasýdýr. Bugün uluslararasý rating kuruluþlarýnýn ülkemiz ile ilgili not artýþlarýný dikkatle takip ediyoruz. Ekonomik olarak bugün bizden çok daha gerilerde bulunan ülkelere not artýþý yapýlýrken ülkemize yönelik beklentilerde rating kuruluþlarý sürekli bahaneler üretiyor. Bu mazeretlerin en önemlisi de kuþkusuz ülkemizin cari açýk problemidir. Peki cari açýk nereden geliyor? Türkiye’nin cari açýðý sepetine baktýðýmýzda iki büyük kalem dikkat çekmektedir. Bunlardan birisi enerji ise, diðeri de saðlýk giderleridir. Ýkisi de devletin kýsamayacaðý önemli harcamalar yaptýðý alanlardýr.
Dünyada gýda ve su kaynaklý hastalýklara baðlý olarak her yýl yaklaþýk 1,8 milyon kiþi hayatýný kaybettiði belirtiliyor. Ülkemizde kanser oraný korkutucu bir þekilde hýzla artýyor. Tüm dünyada kanser oraný düþerken Türkiye’de kanser vakalarý, tiplerine göre önceki yýllardan %80’e varan artýþlar gösteriyor. Kanserlerin genel sebeplerinin baþýnda ise tüketilen gýdalar geliyor. Gýda kaynaklý kanserlerin baþýnda mide, yemek borusu ve baðýrsak kanserleri geliyor. Üretim aþamalarýnda yasal oranlarýn dýþýnda gýdalara yüklenen katký maddeleri ve uygunsuz ortamlarda piþirilip tüketiciye sunulan yiyecekler, kansere zemin hazýrlayan baþlýca unsurlar. Uzmanlar ise uyarýyor; tablonun böyle devam etmesi halinde 2030 yýllarda her 3 kiþiden biri kanserden ölecek. Saðlýklý nesiller, saðlýklý ve güvenli besinler tüketerek yetiþir. TÜÝK raporlarýna göre ülkemizde devletin gýda kaynaklý hastalýklara 7.1 milyon TL harcama yaptýðýný biliyor muydunuz? Bunlar tabiî ki sadece kayda giren veriler. Kayda girmeyen verilerle birlikte bu rakamlarý 2-3 kat daha artýrabilirsiniz. Ýþte Baþbakan’ýn beyaz ekmek duyarlýlýðý da gýda güvenliði için bundan sonra izlenecek yol haritasýnda temel teþkil eden önemli bir adýmdýr. Baþbakan’ýn bu hassasiyeti, Türkiye’de gýda güvenliðini masaya yatýrmak için önemli bir baþlangýç olabilir. Bunun zamaný da gelmiþtir. Tükettiðimiz saðlýksýz gýdalar nedeniyle bugün hastanelerimiz dolup taþmaktadýr. Bugün tükettiðimiz gýdalarda ne kadar zirai ilaç kullanýlýyor? Yediðimiz hormonlu gýdalar, yiyecek, içeceklerde kullanýlan katký maddeleri hepsi sorgulanmaya muhtaç hale gelmiþtir. Devletin son yýllarda büyük önem verdiði, önleyici saðlýk hizmetlerinin kesiþtiði önemli noktalardan biriside, gýda güvenliðinin saðlanmasýdýr. Ne yiyoruz, ne içiyoruz artýk bunlarý daha derinlikli bir þekilde sorgulamanýn zamaný gelmiþtir.
Ancak 500 bin iþletmeyi bunun yanýnda gýda satýþ noktalarýný denetlemek bir bakanlýðýn tek baþýna kaldýrabileceði kolay bir yük deðildir. Bakanlýðýn açýkladýðý rakamlara göre 2012 yýlýnda iþletmeler de 375 bin gýda denetimi yapýlmýþ. Bu denetim tekil deðil, ayný iþletme farklý sayýlarda denetlenmiþ olabilir. Dolayýsýyla tabloya bakýldýðýnda gýda güvenliði için Saðlýk Bakanlýðý da dahil tüm sektörel bileþenlerin sýký bir iþbirliðine ihtiyaç vardýr.
Bu noktada imkanlar ölçüsünde ülkemizin yetiþmiþ insan gücünü harekete geçirebiliriz. Saðlýk Bakanlýðý nasýl özel hastanelerden ve kurumlardan hizmet alabiliyorsa, Tarým Gýda ve Hayvancýlýk Bakanlýðý da yetersiz kaldýðý noktalarda dýþarýdan hizmet alabilmelidir. Bugün kamuda 4.961 gýda denetçisi hizmet veriyor. Bunlardan da 852’si gýda mühendisidir. Oysa ülkemizde 20 bin civarýnda gýda mühendisi olduðu söyleniyor. Hem insan kaynaðýmýzý iyi deðerlendirmiþ oluruz hem de, insanýmýzýn saðlýklý gýda tüketmesini ve çeþitli hastalýklara karþý korunmasýný saðlamýþ oluruz. Bunlarý en azýndan yeniden düþünmekte yarar var.
