Prof. Dr. Erdem YEÞÝLADA
Prof. Dr. Erdem YEÞÝLADA
Tüm Yazýlarý

Ginkgo ile daha zeki bir nesil yaratýlabilir mi?

Ýnsan hayatýnýn her dönemi sýnavla geçiyor sanýrým. Doðduktan itibaren hayata tutunma sýnavýyla baþlayan yaþamýmýzda, daha sonra eðitim sürecinde, sosyal hayatta, çalýþma hayatýnda, aile iliþkilerinde, saðlýklý yaþam için ve daha birçok alanda baþarýlý olabilmek için sýnavlardan geçiyoruz. Ancak baþarýlý olsanýz da olmasanýz da gidilecek adres belli! Sýnav denince aklýmýza hep çocukluk ve gençlik dönemleri gelir. O art arda bitmeyen sýnavlar maratonu, bitmeyen bir yarýþ. Anne ve babalar çocuklarýnýn baþarýlý olabilmesi için bütün imkanlarýný seferber ediyor...
Okulda verilen eðitime ilave olarak dersaneler ya da özel kurslar, iyi beslenme ve elbette beyni destekleyici ürünler!

Beyin iþlevlerinin desteklenmesi denilince sanýrým ilk akla gelen ürün ginkgo. Özellikle ileri yaþlarda bunama ve alzheimer hastalýðý riskini mümkün olabildiðince bertaraf edebilmek için kýrklý yaþlardan itibaren ginkgo kullanýmýnýn etkili olabileceði yönünde önemli deneysel ve klinik bulgular mevcut. Arada sýrada basýnda yer alan “Yapýlan çalýþmalar ginkgo’nun hiç bir etkisi bulunmadýðýný gösteriyor” þeklindeki manþetler moralimizi bozuyorsa da Doðanýn Erdemi’ni takip edenler bu tip haberlerin spekülasyon olduðundan haberdar oluyor. Aslýnda amaç ginkgo kullanarak Einstein olmak deðil olaný korumak! Tabii bu konuda en önemlisi ise kullanýlan ürünün kalitesi; nereden satýn alýndýðý, içerisinde gerçekten yeterli etkili bileþen bulunup bulunmadýðý.

ÇOCUKLAR YARIÞ ATI DEÐÝL

Son zamanlarda orta eðitim sýnavýna hazýrlanan çocuklara da dersane öðretmenleri tarafýndan ginkgo kullanýmýnýn önerildiði ve bu kullanýmýn oldukça yaygýn olduðuna þahit oldum. Bu konu beni oldukça endiþelendirdi. Çünkü 19 yaþ altý grupta ginkgo’nun etkinliði ve daha önemlisi güvenilirliði konusunda bilimsel literatüre yansýmýþ herhangi olumlu ya da olumsuz bulgu bulunmuyor. Dersane öðretmenlerinin muhtemelen “Bitkisel ise zararsýzdýr” þeklindeki yanlýþ bir öngörüyle küçük yaþta çocuklara bu þekilde önerilerde bulunmasýný sakýncalý buluyorum. Unutulmamasý gereken husus, çocuklarýmýz yarýþ atý deðil. Muhtemelen dersanenin baþarýsý için çocuklara güvenilirliði bilinmeyen bir ürünü öneren bu kiþilere inanarak onlarýn hayatýný riske atmamanýz gerekiyor.

Ginkgo’nun hafýza ve algýlama üzerindeki etkisi beyindeki kan akýmýný artýrarak beyin hücrelerinin onarýmýný hýzlandýrmasý, antioksidan etkisi ve sinirler arasý iletiþimi saðlayan maddeleri uyarmasýyla açýklanýyor. Eriþkinlerde yani gençlerde ginkgo’nun etkisinin incelendiði beþ çalýþma bulunuyor. Ýngiltere’de yürütülen bu çalýþmalarda 19-24 yaþlarý arasýnda saðlýklý eriþkinlerde ginkgo ekstresinin 120, 240 ve 360 miligramlýk tek doz halinde uygulanmasýndan iki buçuk saat sonra yapýlan ölçümlerde ‘algýlama hýzýnýn’ doza baðlý olarak arttýðý, altý saat sonra yapýlan ölçümde de etkinliðin sürdüðü gözlenmiþ. Ancak düþük doz uygulamanýn, yani genellikle tercih edilen 120 mg dozda, algýlama hýzýnýn düþtüðü sonucuna varmýþlar. Diðer bir çalýþmanýn sonuçlarý ise ilginç... 18-26 yaþlarýnda 92 öðrenci dört gruba ayrýlarak bir gruba tek doz ginkgo ekstresi (120 miligram), diðer gruba ise altý hafta süreyle her gün ginkgo ekstresi (120 mg) verilmiþ. Paralel olarak boþ ilaç uygulamasý (plasebo grubu) yürütülmüþ. Yapýlan deðerlendirmelerde tek doz verilen grupta dört saat sonra yapýlan ölçümlerde dikkat ve hafýzayý artýrdýðý gözlenirken, altý hafta finkgo verilen grupta hiç bir geliþme tespit edilememiþ. Sonuç muhtemel bir tolerans geliþiminin söz konusu olabileceði þeklinde yorumlanmýþ.

Görüldüðü gibi ginkgo özütünün saðlýklý gençlerde dikkati, hafýzayý, algýlamayý artýrarak SÜPER ZEKÝ ÝNSANLAR yaratacaðý konusunda net bir bulgu bulunmuyor. Mevcut bilgiler ginkgo’nun kiþilerin maksimum beyin kapasitelerini kullanabilmeleri için gerekli alt yapýyý saðlayabileceði þeklinde.