Gizli þeker ya da týp dilindeki adý ile “Prediyabet”, açlýk kan þekeri normal deðerin (100 mg/dl) üzerinde olduðu halde, þeker hastasý tanýsý koyabilecek kadar yüksek olmayan kiþiler için kullanýlan bir taným. Bu kiþilerde ileride þeker hastalýðý geliþme riski son derece yüksek. Ancak bu bir kader deðil; kilo vermek, düzenli fiziksel aktivite gibi yaþam kalitesini artýrýcý önlemlerin yaný sýra özellikle besin desteði uygulamalarýnýn þeker hastalýðý geliþimini önleyebileceði bildiriliyor.
Son yýllarýn gözde baharatý olan zerdeçalýn bu konuda yararlý olabileceðini ortaya koyan bilimsel formatta (Randomize, çift kör, plasebo kontrollü) çalýþmalar bulunuyor. Bu çalýþmalardan birinde, gizli þeker hastasý (prediyabetik) 240 katýlýmcý iki gruba ayrýlarak dokuz ay süresince bir gruba yalancý ilaç (plasebo), diðer gruba ise yüksek emilim gösteren bir patentli zerdeçal ekstresi (fitozom teknolojisi ile yüksek emilim saðlanan) uygulanmýþ. Uygulama süresince 3’er aylýk süreçlerde yapýlan kan þekeri metabolizmasýna yönelik biyokimyasal testler [beta-hücre iþlevleri (HOMA-β), C-peptit, ve proinsülin / insülin), insülin direnci, adiponektin (iltihap karþýtýsitokin)]uygulanarak sonuçlar deðerlendirilmiþ. Sonuç gerçekten dikkat çekici; dokuz ay sonunda yalancý ilaç verilen kiþilerde þeker hastalýðý geliþme oraný yüzde 85 olduðu halde, zerdeçal ekstresi verilen grup bireylerin hiçbirinde þeker hastalýðý görülmemiþ. Yani þeker hastalýðý riski tamamen önlenebilmiþ.
Benzer sonuçlarýn daha sonra yürütülen bir baþka çalýþma ile de desteklenmesi zerdeçalýn bu bakýmdan etkinliðini göstermesi bakýmýndan önemli. 60 yaþ üzerinde 48 prediyabetik katýlýmcý gruplara ayrýlmýþlar: Her gruba sabah kahvaltýda beyaz ekmek (119 gram) verilmesinin yaný sýra bir gruba yalancý ilaç, diðer gruba zerdeçal (1 gram), diðerine Vietnam tarçýný (2 gram) ve son gruba zerdeçal ile tarçýn karýþýmý (1+2 gram) verilmiþ. Baþlangýçta, 2, 4 ve 6 saat sonra bireylerin çalýþma hafýzasý, kan þekerinde deðiþim, insülin seviyesi ve Alzheimer’a iliþkin bazý deðerlendirme kriterlerinde [amiloitprekürsör protein, presenilin-2, glikojen sentazkinaz gibi] saðlanan deðiþimler incelenmiþ. Sonuçta zerdeçalýn beyaz ekmekle birlikte verilmesi ile prediyabetiklerde yemek sonrasý azalan “çalýþma hafýzasýný” ve algýlamayý belirgin bir þekilde kuvvetlendirirken, tarçýn verilen grupta etki gözlemlenmemiþ. Aslýnda ülkemizde çoðumuzun öðünlerde beyaz ekmeði sýklýkla tükettiði göz önüne alýnýrsa, kan þekerinin yükselmesinin önlenmesi bakýmýndan zerdeçal önemli katký saðlayabilecek. Bu sonuçlara bakarak zerdeçal kökünü toz edip üzerine karabiber veya zeytinyaðý ekleyip tüketmek benzer bir yarar saðlayabilir. Yukarýda da belirttiðim gibi bu yüksek emilim saðlayan fitozom teknolojisi ile hazýrlanmýþ özel bir zerdeçal ekstresi.
