Ünlü isimlerin kilo vermede kullandýðý yöntem olarak gösterilen düþük glisemik indeks diyeti herkes için uygun deðil. Diyabet hastalarýnýn uyguladýðý bu diyetin amacý kilo verdirmek deðil kan þekerini kontrol etmek.
Glisemik indeks diyeti, kan þekeri düzeyinizdeki ani çýkýþlarý önlemek amacýyla tükettiðiniz yiyecek ya da içeceklerin ayarlanmasýna dayanýr. Kan þekerinin normal sýnýrlarda tutulmasýnýn zayýflamada etkili olacaðý fikri öne sürülür. Aslýnda glisemik indeks diyeti diyabet hastalýðýnda kan þekeri düzenlenmesi için kullanýlýr. Bu diyet, karbonhidrat içeren besinlerin kan þekeri seviyesini yükseltme yeteneðine göre glisemik indeks gruplarýna ayrýlmasý esasýna dayanýr. Amacý kilo verdirmek de deðildir. Düþük glisemik indeks olarak da adlandýrýlan glisemik indeks diyetinin savunucularýna göre yüksek kan þekeri düzeyi diyabet, obezite ve kalp hastalýklarý gibi bir çok saðlýk problemine neden olur. Glisemik indeks deðerlerine göre düzenlenen bir diyetin zayýflama saðlayacaðý ve kronik hastalýk riskine karþý koruyacaðý düþünülmektedir. Fakat bu diyetin týp dünyasýnda zayýflattýðýnza dair bilimsel kanýtlar yetersiz ve çeliþkilidir.
Kan þekeri neden önemli
Þeker vücut kaslarýnýn ve diðer dokularýn çalýþmasý için gereken enerji kaynaðýdýr. Besinlerdeki karbonhidratlar ve karaciðerde glikojen olarak depolanan olmak üzere iki farký kaynaktan saðlanýr. Ýnsulin adlý hormon kan þekeri yüksek olduðunda kandaki þeker oranýný düþürür. Glukagon ise kan þekeri düþük olduðu zaman depolanan glikojenin glikoza dönüþmesini saðlayarak kandaki þeker oranýný yükseltir. Böylece kan þekeri kontrolü saðlanýr. Besinlerin glisemik yani kan þekerini yükseltme yetenekleri deðerleri:
- 70 ve üzeri yüksek glisemik indeks: Beyaz pirinç, esmer pirinç, beyaz ekmek, piþmiþ patates, kabuklu haþlanmýþ patates, karpuz
- 56-69 orta glisemik indeks: Mýsýr, muz, çið ananas, kuru üzüm ve çoðu dondurma çeþitleri
- 55 ve altý düþük glisemik indeks: Çið havuç, fýstýk, çið elma, üzüm, bezelye, barbunya, mercimek
Yüksek glisemik indekse sahip yiyecek ve içecekler hýzlý sindirilip kan þekerinde ani yükselmeye neden olur böylece salgýlanan yüksek insulin ile hýzla düþer ve kan þekeri dengesizlikleri oluþmaya baþlar. Zýt olarak, düþük glisemik indekse sahip besinler ise kan þekerini yavaþ ve düzenli olarak yükseltir. Yavaþ sindirildiklerinden dolayý sindirim sisteminde daha uzun süre kalýrlar bu da iþtah kontrolü saðlar ve açlýk nöbetlerinin oluþumunu engelleyerek aðýrlýk kontrolüne yardýmcý olur. Dengeli kan þekeri insulin rezistansý oluþma riskini de azaltýr.
- Zayýflamada iddia: Glisemik indeks diyeti karbonhidrat ya da kalori kýsýtlamadan aðýrlýk kaybý saðlar. Düþük glisemik indeksli besinler uzun süre tok kalmanýzý saðlar ve kan þekerinizi dengeler.
- Gerçek: Bazý araþtýrmalar yüksek glisemik indeks ya da düþük glisemik indekse sahip besinlerin açlýk duygusuna etkisinin çok az olduðunu belirtirken diðer çalýþmalar ise, glisemik indeks diyetinin daha etkili aðýrlýk kaybý saðladýðýný desteklemektedir.
