Romanya’nýn baþkenti Bükreþ, insanlarýn yüzlerinde ve binalarýn cephelerinde atlattýklarý badirelerin izlerini taþýyor. Ýnsanlarýn yüzlerinde, binalarýn cephelerinde yaþadýklarý deneyimleri yansýtan ifadeler var! Kentin büyük bir kýsmý ciddi bir restorasyona ihtiyaç duyuyor. Olasý depremde yýkýlma olasýlýðý taþýyan binalarýn üzerinde daire þeklinde kýrmýzý uyarý levhalarý var. Tarihi eserlerin de üzerinde bilgi veren plaketler çakýlý.
Uzak geçmiþin görkemi, mimaride kendini belli ediyor. Eski binalar öylesine güzel ve zarif ki... Soylularýn ve zenginlerin torunlarý onlarla hala caka satabilir! Yakýn geçmiþin komünist mimarisi ise alabildiðine kaba ve çirkin. Herkese iþ, aþ, ev verme ideali yaþama zevkinden feragat etme anlamýna gelmiþ belli ki. Cinepolitica Uluslararasý Politik Filmler Festivali’nin gala mekaný Cinema Studio’nun ve Sinemacýlar Sendikasý’nýn içindeki kompleks gibi iþlevini sürdürüyor.
Çavuþesku’nun Cumhuriyet Evi olacak diye baþlattýðý ama içine yerleþmeden devrildiði, dünyanýn en büyük sivil mimari yapýsý da Bükreþ’te! Tabandan tavana mermer kaplý iç mekaný, sahteliði üzerinden akan, hiçbir tarza sahip olmadýðý gibi eklektik bile denemeyecek kadar taklidim ben diye baðýran dekorasyonuyla dehþet verici bir savurganlýk örneði. En azýndan parlamento ve senatoya evsahipliði yapýyor, çok sayýda salonuyla kongre merkezi ihtiyacýný gideriyor. Kaç bin metreküp mermer kullanýldýðýný öðrenmek ve Çavuþesku ile ilgili birkaç anekdotu dinlemek için turistler de para ödüyor
HANLARI ÇOK ÝYÝ KORUNMUÞ
Eski Bükreþ her þeye raðmen ayakta. Ve bütün Bükreþliler de orada! Restoranlar, barlar, inanmayacaksýnýz ama nargileciler dolu! Pasa içi Mýsýr kahvehanelerinde Rumen gençler oturmuþ nargile tüttürüyor. Bizdeki elma aromasý orada pek sevilmiyor kokudan anladýðýma göre. Cývýl cývýl eski Bükreþ sokaklarýnda Türk mutfaðý da çok makbul. Saray’ýn bir þubesini gördüm. Bahçe içindeki taþ köþklerin bulunduðu sokaklar birer vaha. Aðaçlar altýnda yürüyorsunuz. Yapýlar ya resmi ya turistik amaçlarla deðerlendirilmiþ. Bükreþ’in en orijinal konaklama yeri çok iyi korunmuþ olan hanlarý. Ki bunlardan bir tanesi Manuk adlý bir Ermeni tacirin adýný taþýyor. (Osmanlý izlerine sýk rastlanmýyor Bükreþ’te. Tarihin o kýsmý silinmiþ sanki ama kültüre damgasýný vurmuþ. Dilde ortak sözcükler, damakta ortak lezzetler duruyor.)
Müzeler ve parklar cazip turistik destinasyonlar ancak Avrupa’nýn belli baþlý sanat merkezlerine aþinaysanýz Bükreþ Ulusal Sanat Müzesi’ni pas geçip onun yerine ünlü besteci George Enescu Müzesi olarak hizmet veren Cantacuzino Sarayý’ný, 1996’da Avrupa’da yýlýn müzesi seçilen Romanya Köylü Müzesi’nin ülkenin folklorik çeþitliliðini yansýtan koleksiyonunu tercih edebilirsiniz. Bükreþ’in müzik dünyasý da çok zengin. Ya opera sezonunu ya da George Enescu Müzik Festivali’ni denk getiren müzikseverler Bükreþ’in mimari harikalarý arasýnda sayýlan Atheneaum’un tadýný çýkarabilir. Bükreþ daha çok kültür turizmine uygun bir kent. Rumen sanatçý deyince aklýmýza gelen çok büyük isimler var, müzikte Maçka Parký’nda büstü bulunan Dimitrie Cantemir’den, George Zamfir’den edebiyatta Tristan Tzara, Eugen Ionesco ve Cioran’dan, heykeltraþ Constantin Brankuþi’ye kadar...
Bükreþ’in asýl kiliseleri birer mücevher. Dýþarýdan bakýnca içlerinin mistisizmi hemen anlaþýlmýyor ama girince Ortodoks inancýnýn tipik birer örneði olduklarýný görüyorsunuz. Romanya’nýn dini müziði malumunuz çok ünlü. Gregoryen ilahilerin CD’leri sýrf müzikal deðerlerinden ötürü dünyanýn her yerinde dinleniyor. Hazýr Bükreþ’in göbeðindeyken pazar ayininde hangi kilisenin korosunu tercih etmem gerektiðini sorduðumda bana Biserica Alba’yý (Beyaz Kilise) önerdiler. Kalea Victorei üzerinde küçücük bir kiliseydi ama týklým týklým doluydu. Ýnsanýn tüylerini diken diken eden bir kontraltonun da aralarýnda bulunduðu koro çok etkileyiciydi.
14’üncü yüzyýlda Prens Mircea tarafýndan yaptýrýlan, 15’inci yüzyýlda meþhur Vlad Tepeþ’in, yani Drakula’nýn (tabii ki vampir deðildi popüler sinemasever gençler) yaþadýðý Curtea Veche / Eski Saray’ýn kalýntýlarý yanýnda yükselen Biserica Curtea Veche / Eski Saray Kilisesi baþta olmak üzere, Stavropoleos, Kretulescu ve Coltea kiliseleri mutlaka görülmeli.
Yürüyerek hemen her yer gezilebilir. Metro aðý da hiç fena deðil. Üstelik uçaðýnýz Ýstanbul’dan havalandýktan iki saat sonra otelinize varmýþ olacaðýnýz kadar yakýn Bükreþ!
