Suriye’nin kuzeyindeki terör örgütü PKK/YPG varlýðýný ortadan kaldýrmak, Suriyeli göçmenleri güvenli bir þekilde ülkelerine yerleþtirmek için oluþturulmasý beklenen güvenli bölgenin ne zaman ve nasýl kurulacaðý merak ediliyor.
Bu konuda ABD ile uzun süredir yürütülen bir süreç var. Biliyorsunuz, ABD Baþkaný Trump’ýn Cumhurbaþkaný Erdoðan’a verdiði sözler tutulmayýnca Ankara operasyon konusunda kararlýlýðýný net bir þekilde ortaya koydu ve ABD masaya oturarak Türkiye ile bir anlaþma yaptý. Daha önce Münbiç’te de benzer bir durum yaþanmýþ, Ankara oyalandýðýný görmüþ, ayný þeyin Fýrat’ýn doðusunda yaþanmamasý için ABD’den ucu açýk deðil süresi belli olan sözler almýþtý.
Aðustos ayýnda yapýlan bu anlaþmanýn süresi 45 gündü. Bu süre zarfýnda ABD’nin güvenli bölge kurulmasý, terör örgütü unsurlarýnýn bölgeden çýkarýlmasý, terör mevzilerinin daðýtýlmasý, ortak devriye ve kontrol noktalarýnýn kurulmasý konularýnda somut adýmlar atmasý gerekiyordu.
Fýrat’ýn doðusundaki süreç, Münbiç’ten ayrýþýyor. Çünkü ABD kýsmen de olsa üzerinde uzlaþýlan takvime uygun adýmlar atýyor. Ortak devriyeler, ortak uçuþlar, bazý mevzilerin yýkýlmasý bazý örnekler. Ancak bunlar Ankara’yý tatmin etmiyor. Sebebi, anlaþmanýn konuþulduðu gibi tam olarak uygulanmamasý, sürecin yine zamana yayýlmasý yönünde iþaretler alýnmasý ve ABD’nin terör örgütü PKK/YPG ile arasýna mesafe koymamasý. Washington bir yandan Türkiye ile anlaþmasýna sadýk kaldýðý görüntüsü vermeye çalýþýrken bir yandan da terör örgütüne mühimmat göndermeye devam ediyor.
Cumhurbaþkaný Erdoðan, ABD’yi baskýlamak için takvimi açýkladý. BM Genel Kurulu açýlýþý için ABD’ye gitmeden önce, Washington’un net tavrýný görmek ve birlikte ya da tek baþýna harekete geçmek için iki hafta kaldýðýný belirtti. ABD’de Trump ile yapýlacak görüþme sonrasýnda durum netleþecekti. Ancak Erdoðan’ýn ABD seyahatinde bu buluþma gerçekleþmedi. Ýki lider telefonda görüþerek meseleleri daha sonra ele almak için anlaþtý.
Bu görüþmenin, Washington’da Trump’ýn azli ile ilgili baþlatýlan süreç nedeniyle gerçekleþmediði belirtiliyor. Biliyorsunuz, ABD Baþkaný Trump’ýn Ukrayna lideri ile yaptýðý telefon konuþmasý gündeme geldi ve ABD Temsilciler Baþkaný Pelosi, Trump’ýn azli, yani Baþkanlýktan alýnmasý için resmi süreci resmen baþlattýklarýný duyurdu. Trump’ýn baþýný aðrýtan bu hamlenin ABD Baþkaný’nýn New York takvimini bozduðu belirtiliyor.
Görüþmenin gerçekleþmemesinin altýnda ABD’nin zaman kazanma arayýþý olduðunu da düþünüyorum. Nitekim görüþme gerçekleþseydi Cumhurbaþkaný Erdoðan, Trump’a “Ya birlikte yapalým ya da biz tek baþýmýza yapacaðýz” diyecek ve konu orada baðlanacaktý.
Peki, þimdi ne olacak?
Pazartesi günü yapýlan MGK toplantýsýndan çýkan sonuç ve Salý günü TBMM açýlýþýnda verilen mesajlar Türkiye’nin planýný deðiþtirmediðini gösteriyor. Cumhurbaþkaný Erdoðan’ýn þu sözlerinin altýný çizelim: “Geldiðimiz noktada kendi yolumuzda devam etmekten baþka çaremiz kalmamýþtýr.”
Peki, ne zaman?
Türkiye’nin güvenli bölge oluþturma planýnýn elbette diplomatik boyutu var. ABD bu meselenin bir ayaðýydý. Diðer ayaðýnda güvenli bölge için ihtiyaç duyulan fon konusu var. Bu kapsamda ilerideki günlerde Suriye’ye komþu ülkelerin katýlacaðý bir donörler toplantýsý yapýlacaðý açýklanmýþtý. Ýkinci önemli toplantý da yine önümüzdeki günlerde gerçekleþmesi beklenen Türkiye, Rusya, Almanya, Fransa dörtlü toplantýsý. O toplantýnýn sonuçlarýný beklemekte ve sýnýrda Mehmetçiðin Suriye’ye girerken kaldýrdýðý beton bloklarý izlemekte yarar var.
