2008 yýlý öncesindeki çalýþanlar arasýndaki SSK, Bað-Kur, Emekli Sandýðý gibi statülerden kaynaklanan farklýlýklar da sosyal güvenlik reformu ile giderilmiþtir.
Bu kapsamda son bir yýlda 30 gün prim ödemesi olan herkes saðlýktan faydalanma hakký elde etmiþtir. Ancak, herhangi bir yerde çalýþmayanlar, iþsizler, bakmakla yükümlü olunanlar kapsamýnda bulunmayanlar, sosyal güvencesi olmayanlarýn da saðlýktan faydalanmasý mümkün hale gelmiþ, 1.1.2012 tarihinden itibaren, çalýþan-çalýþmayan ayrýmý olmaksýzýn tüm vatandaþlarýmýz saðlýk güvencesi kapsamýna alýnmýþtýr.
Birçok ülke tarafýndan merakla ve ilgiyle takip edilen Genel Saðlýk Sigortasý (GSS), diðer ülkelerce de örnek olarak gösterilen bir uygulama olarak karþýmýza çýkmaktadýr. Tabi bu denli yeni ve öncü bir uygulamanýn, süreç içerisinde eksikleri ve yarattýðý olumsuzluklar da görülmüþ, bugüne deðin çeþitli af/yapýlandýrmalarla sürecin olumsuz yanlarý törpülenmiþtir.
Ýþte, zorunlu GSS uygulamasýnda gelir tespiti yaptýrýlmasý zorunluluðu nedeniyle uygulamada yaþanan sýkýntýlarýn giderilmesi için son torba yasayla deðiþiklik yapýlmýþtýr.
Böylece hem GSS kapsamýndaki vatandaþlarýmýz bürokrasiden kurtarýlarak sabit bir prim ödeme imkaný getirilmiþ, hem de GSS primlerinin etkin bir þekilde takibi saðlanmýþtýr.
6824 Sayýlý Yeni Torba Yasa, 08.03.2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayýnlanarak, GSS’nin olumsuz yansýmalarýný kökünden çözmektedir.
Yeni haliyle, kademeli bir GSS primi artýþý olmayacak, insanlar gelir testi sýralarýnda boðulmayacak ve herkes için cüzi bir Genel Saðlýk Sigortasý primi tahakkuk edecektir.
Bakmakla yükümlü olunanlar prim ödemeyecek
Herhangi bir iþte çalýþmayan ve anne, baba ya da eþinden dolayý “bakmakla yükümlü” sýfatýyla saðlýk hizmeti alamayanlar, hane içindeki kiþi baþýna gelir dikkate alýnarak prim ödemek zorundaydý.
Ödenecek prim tutarý, gelir seviyesine göre belirleniyordu. Yeni haliyle bakmakla yükümlü olunanlar, saðlýktan faydalanmaya devam edecek.
Kendisinden ya da eþ, anne veya babadan saðlýk hizmetinden faydalanamayanlar, artýk gelir testine girmek zorunda olmadan 53.33 TL prim ödeyerek saðlýktan faydalanabilecek.
Geriye dönük düzenleme olacak
Geçmiþ genel saðlýk sigortasý prim borcunu ödemeyen ve gelir testine de girmeyen vatandaþlarýn, tahakkuk eden borçlarý, 53.33 TL üzerinden yeniden hesaplanacak. Yani gelir tespiti yaptýrmak zorunlu olmayacak ama bu durumda da primler aylýk 53.33 TL’den hesaplanacak. Eðer borcun silinmesi isteniyorsa hem gelir tespitine girilmesi hem de burada ailede kiþi baþýna gelirin asgari ücretin üçte birinden (592,50 TL) az çýkmasý gerekecek.
Aylýk 53.33 TL üzerinden geçmiþ dönem borçlarýný ödemek isteyenler için de borçlar yeniden hesaplanarak ödeme kolaylýðý saðlanacak.
Yaklaþýk 5 milyon kiþinin toplam 11.7 milyar TL olan borcu bu durumda yeniden hesaplanarak ödeme kolaylýðý saðlanacak. Örneðin, 1 Ocak 2012 ile 31 Mart 2017 arasýnda gelir tespitine girmeyenlerin 17.489 TL olan borcu 3.989 TL’ye inecek.
Geçmiþ borcu ödemeyen de saðlýktan faydalanacak
Hesaplanan yeni borcun 1 Nisan 2017 tarihini takip eden aybaþýndan itibaren 12 ay içinde peþin veya taksitle ödenmesi halinde, bu tutara 1 Nisan 2017 tarihinden ödeme tarihine kadar geçen süre için herhangi bir faiz uygulanmayacak.
1 Nisan 2017 tarihinden önce GSS prim borcu bulunanlar gerekli þartlarý taþýmalarý halinde, 1 Nisan 2017 tarihinden önceki döneme ait prim borçlarý dikkate alýnmaksýzýn 1 Nisan 2017 tarihinden itibaren 12 aylýk sürenin sonuna kadar saðlýk hizmetlerinden ve diðer haklardan yararlandýrýlacak.
Ne zaman GSS borcu çýkar?
Herhangi bir iþte çalýþmayýp, kendinden saðlýk hizmetinden faydalanamayan kiþiler açýsýndan Genel Saðlýk Sigortasý yükümlülüðü kural olarak 18 yaþýnda baþlýyor. Lise ve dengi okul mezunlarý için bu süre 20, üniversite mezunlarý için ise 25 yaþ olarak uygulanmaktadýr. Son düzenlemeler ile öðrencilere, okuldan mezun olduklarý tarihten itibaren iki yýl süre ile borç çýkmýyor. Ancak bu süre her hâlükârda, söz konusu yaþlarla sýnýrlýdýr.
Bu süreler sonrasý tescil tarihinden itibaren, eðer bir iþte çalýþýlmaz ya da bakmakla yükümlü olunan kiþi olmazsa, 2017 yýlý için aylýk 53.30 lira prim borcu tahakkuk edecek.
Sonuç olarak halen GSS borcu olanlarýn gelir tespiti yaptýrmalarý ve gelir tespitinde ailede kiþi baþýna gelirin asgari ücretin üçte birinden (592.50 TL) az çýkmasý halinde borcu silineceði gibi, saðlýk hizmetlerinden de primleri devlet tarafýndan ödenerek faydalanma imkaný getirilmiþtir.
Ayrýca bir yýl içinde aylýk 53.33 TL üzerinden geçmiþ dönem borçlarýný ödemek isteyenler için de borçlar yeniden hesaplanarak ödeme kolaylýðý saðlanacak.
