Doðru reçetede olduðunda lezzet arttýran, þarküteri tabaðýna dahil edildiðinde mideyi rahatlatan, nam-ý diðer Gebreotu, çalýnýn altýn hali; Kapari. Sofraya lezzet katarken, topraða da güç katarak, toprak kaymasýnýn önüne geçiyor.
Dünyada tam üç yüz elli türü var, bizdeyse iki. Ýçecekten tutun, ete, balýða, garnitüre, sosa, salataya bolca ekleniyor, bizdeyse mutfaða zor giriyor. Mineral ve vitamin deðeri yüksek, asýl maharetiyse bazen 40 metreye varan köküyle topraða sýmsýký sarýlmasý. Kendinden büyük kökü, toprak kaymasýna engel. Kaparinin yetiþmesi için doðru iklim ve topraða sahibiz. Üstelik bazý bölgelerde ciddi toprak kaymasý sorunumuz da var ama hala kýymeti tam bilinmiyor. Elimizin altýndaki bu deðerli bitkiyi çok kiþi önemsemiyor. Dünya ticaretinde alýcýlarý hazýr. Az sayýda kapariye emek veren çiftçi de satacaðý pazara ulaþamýyor. Ortada ters bir durum var anlayacaðýnýz.
Yetiþtiði toprak lezzetini etkiliyor
Güneþli ilkim aþýðý kapari bitkisi; Tokat civarý, Doðu Karadeniz, Güneydoðu, Ege ve Akdeniz kýyýlarýnda bakir alanlarda doðal olarak yetiþmekte. Bir kýsmý yerel halk tarafýndan toplanýp þifalý etkisi sebebiyle kaynatýlarak suyu içiliyor veya turþu olarak deðerlendiriliyor. Almanlarýn en çok ihraç ettiði gýdalardan da biri. Tam 472 çeþit yemekte kullandýklarý iddia ediliyor. Kapari ile ilgili kitabýný yazarken seneler önce araþtýrma için Türkiye’ye gelen Alman Profesör Jan Snedy, buradaki çeþitleri denemiþ; “Türkiye’de yetiþen kapari, dünyanýn diðer ülkelerinde yetiþenlere göre daha lezzetli ve þifalý” demiþti.
Toprak için nimet
Aslýnda kapari en büyük iyiliði yetiþtiði topraða yaparak toprak kaymasýný engelliyor. Ýklim deðiþikliði sebebiyle ormanlýk alanlarýn yanma ihtimalinin hýzla arttýðý bir dönemdeyiz. Kapari bitkisinin orman yangýnýna engel olabilecek gücü var.
Kapari ek para biç
Devlet, kapari yetiþtirmek isteyenlere yüzde elli hibe desteði veriyor. Burdur’da yaþayan Aþçý Murat Mýhladýz’ýn kapari tutkusu iyi bir örnek. Mýhladýz, kapariden reçel, çay gibi 11 farklý ürün elde etmiþ, kapari çayý ve kapari karpuzu salamurasý için de patent almýþtý.
Kapari bedene, topraða ve devlet bütçesine faydalý. Ama deðeri bilinmiyor.
NASIL YETÝÞTÝREBÝLÝRSÝNÝZ?
Kapariden tohum alarak kendi bahçenizde yetiþtirmek mümkün. Aðustos ve Eylül ayýnda tomurcuk meyvelerini kesip içinden tohumlarý çýkarýn, yýkayýp kaðýt havluya serip kurutun. Mart ayý geldiðinde eþit oranda hazýrlayacaðýnýz; koyun gübresi, orman topraðý ve temiz kumsal kumunu ince elekten geçirin. Bu karýþýmý kurumuþ tohumla karýþtýn ve ekin. Ekeceðiniz bölgenin bu çalý için uygun olduðundan emin olmalýsýnýz ve topraðý çok derin sürüm yaparak hazýrlamalýsýnýz. Çünkü kapari bitkisinin kökleri metrelerce derine iner ve onu daha sonra yok etmek zor olabilir. Tohumlar bir ay içinde yükselmeye baþlar. Bu süreye kadar topraðý nemli tutun. Yaðmur olmadýðý gülerde her tohum gibi ona da hassas sulama yapýn. Hasat için bir sonraki yazý beklemelisiniz.
