Hani eskilerin bir lafý vardýr. Önemli bir karar vermeden evvel ‘’üstüne uyumak’’ gerektiðini söylerler. Þu anda verdiðin kararýn üzerinden bir gece geçerse, sabah uyandýðýnda daha saðlýklý düþünür ve daha saðlýklý bir sonuca varýrsýn anlamýna geliyor aslýnda. Yeni yayýmlanan bir bilimsel çalýþmada bu sözün ne kadar doðru olduðu kanýtlandý. Bu çalýþmada gösterilen önemli baþka bir þey daha var ki; aslýnda farkýnda olmadan edindiðimiz bilgileri, kýsa bir uyku sýrasýnda beyinde iþlemleme sürecine sokup iyice öðreniriz. Bunun bizim için önemi büyük. Çünkü öðrenme sadece ihtiyacýnýz olan bilgiyi belleðe aktarmak demek deðildir. Öðrenme esnasýnda ortamda fark etmediðiniz pek çok bilgiyi kullanýrsýnýz. Bilgi beyinde iþlemleme sürecine girdiðinde bunlarýn hepsi kullanýlýr. Bulunduðunuz ortamýn ýsýsý bile bir bilgidir. Hatta beyin bununla da yetinmez geçmiþ tecrübelerden edindiðimiz bilgilerle de temasa geçer, oralardan da yardýmcý bilgileri alýr, hepsini bir süzgeçten geçirir ve yeni bilgiyi oluþturur.
Journal of Sleep Research dergisinde yayýmlanan bu çalýþmaya 16 saðlýklý gönüllü alýnmýþ. Bazý görevler verilerek bilgiyi öðrenmeleri saðlanmýþ. Daha sonra bir grup 90 dakika uyurken, diðer grup uyanýk kalmýþ. EEG ile uyku ve uyanýklýk öncesi beyin aktiviteleri incelenmiþ (EEG beynin kendi kendine ürettiði elektriksel aktiviteyi kaydetme yöntemine verilen isimdir) ve bazý testler uygulanmýþ. Sonuçlar gün içi kýsa süreli uykunun, farkýnda olmadan maruz kaldýðýmýz bilgiler de dahil olmak üzere, öðrenme üzerine pozitif etkileri olduðunu göstermiþ. Ayný zamanda gün içi yapýlan bu küçük þekerlemelerin, kiþilerin öðrenmiþ olduklarý bilgileri hedefe yönelik kullanmalarý konusunda da etkili olduðu düþünülüyor.
ALZHEIMER HASTALIÐINDAN KORUNMAK ÝÇÝN YAPILABÝLECEK ZÝHÝN EGZERSÝZLERÝ
Alzheimer hastalýðý beyin hücrelerinin yavaþ yavaþ ölmesi ile ortaya çýkan bir hastalýk olduðuna göre beyin hücrelerimizin ölümünü geciktirecek bir önlem varsa mutlaka almalýyýz. Eskiden beyin hücrelerinin yenilenmediði, ölen hücrelerin yerine geçebilecek bir þey olmadýðý düþünülürdü. Halbuki þu an nörobilim camiasý olarak biliyoruz ki; beyin hücreleri yenilenmese de aralarýndaki baðlantý sayýlarý artýrýlabilir. Beyin hücreleri arasýndaki baðlantý sayýsýnýn artýrýlmasý yeni beyin hücrelerine eþ deðer etki gösterir. Yani dolaylý olarak diyebiliriz ki evet beyin hücreleri yeni baðlantýlar oluþturarak kendisini yenileme kapasitesine sahiptir. Ýþte buna týpta nöralplastisite denir. Ýþte size beyin kapasitenizi artýrmak için yapabileceðiniz egzersiz örnekleri. Tabi herkesin hoþlandýðý ve yapabileceði egzersiz türü farklýdýr. Ýçlerinden size en uygun olanlarý seçebilirsiniz…
- Yeni bir dil öðrenmek: Bu sýklýkla söylediðimiz ve beyinde birçok alaný ayný anda çalýþtýran bir zihin egzersizi. Ýki dil konuþabilen insanlarda Alzheimer hastalýðý olasýlýðýnýn daha düþük olduðu bilimsel çalýþmalarla da gösterilmiþ.
- Belli bir konuyu merak edip onun hakkýnda araþtýrma yapmak: Merak zihnimizi en fazla zinde tutan þeylerden. Çünkü merak bizi düþünmeye sevk eder. Düþünmek derken dert ve tasa verici þeyleri düþünmekten bahsetmiyorum. Örneðin yerkürenin oluþumu, insanlýk tarihi, uzay gibi bilimsel merak içeren konularla ilgili araþtýrma yazýlarýný okumak, aradaki baðlantýlarý kurup bütünü oluþturmak, üzerinde düþünmek ve yorumlamak.
- Herhangi bir müzik enstrümaný çalmayý öðrenmek: Daha önceden bir enstrümaný iyi çalabilenler için bu madde yeni bir enstrüman öðrenmek þeklinde olmalý.
- Yapabileceðiniz büyüklükte puzzle ile uðraþmak.
- Satranç ve briç gibi düþünce sporlarý ile uðraþmak.
- Ýnternette ‹›cognitivetraining’’ sitelerindeki oyunlarý oynamak.
- Bilgisayarda strateji oyunlarý oynamak: Tabi buna zaman sýnýrlamasý koymak gerek. Günde bir saatin üzerinde oynamak bir süre sonra baðýmlýlýða neden olabilir.
- Sudoku tarzýnda bulmacalar çözmek
- Yeni bir hobi edinmek.
- Örgü örenler için her defasýnda yeni örneklere yönelmek.
- Her gün düzenli olarak gazete okumak ve güncel olaylarý takip etmek: Özellikle ileri yaþta hem gündemden uzak kalmamak, hem de hayatýn içerisinde hissetmek için bu çok önemli. Alzheimer hastasý yakýný olanlar hastalarýna da bunu yaptýrmalýlar.
Her 5 saniyede bir göz kýrpýyoruz. Göz kýrptýkça gözümüzün kurumasýný engellemiþ, o kýsa sürede gözyaþýyla nemlendirmiþ oluyoruz. Peki göz kýrptýðýmýz o kýsa süre içerisinde gözümüzün tamamen kapanmasýna raðmen neden görüntüde hiçbir aksama olmuyor? Çok ilginç deðil mi? Normalde gözümüz kapandýðý anda görüntünün kesintiye uðramasý gerekiyor. Beynimizde bir bölge var. Ýþte bu bölge sayesinde kýsa süre gözümüz kapalý kalmasýna raðmen görüntü sabit tutulup açýldýðý andaki görüntüyle birleþtiriliyor. Böylece algýladýðýmýz dünyada hiçbir aksama olmuyor. Ayný film þeridinde kare kare fotoðraflarýn birleþtirilip devamlýlýk arz etmesi gibi. Ýþte bu fonksiyondan sorumlu alanýn adý da medialprefrontal korteks.
