Günümüzün günah keçileri
Emin Alper imzalý Tepenin Ardý sinemaseverlerin önünde Antik Yunan kültüründen günümüz Türkiyesinin politik ortamýna kadar katman katman açýlan bir film. Topraklarýna izinsiz giren Yörüklere düþmanlýk besleyen bir ataerki, kentteki oðlunun ve torunlarýnýn ziyaret etmesi sýrasýnda geçen bir öykü anlatýyor Tepenin Ardý. Çobanýn Yörüklerden çaldýðý keçinin piþirildiði piknikte baþlayan öykü ailenin keçi postuna bürünmüþ bir bireyinin günahlarýn bedelini ödemesiyle sona eriyor.
Keçi hem somut hem simge olarak önemli bir yer tutuyor filmde. Tragedya sözcüðünün etimolojisi Yunanca keçi (teke) ve aðýt anlamýna gelen tragos ve oidie’nin bileþiminden oluþur; hasadýn bereketli geçmesi için kurban edilen keçiye atfen... Erken dönem tragedyalarda aktörlerin keçi postuna bürünmesine, Aristo’nun Poetika’da yer verdiði tiyatronun temeli olan mimesis (taklit) kavramýnýn antropolojideki yansýmalarýna, özellikle Rene Girard’ýn Günah Keçisi adlý kitabýnda yorumladýðý antik uygarlýklarda baþlarýna gelen felaketler için bir suçlu bulma ritüellerine dek zengin açýlýmlarý var filmin. Hepsi de toplumlarýn þiddet potansiyeliyle iliþkili. Nitekim filmdeki ataerkin hedefinde de hiç görmediðimiz düþmanlar / yörükler var. Günümüzün günah keçileri olan “öteki”ler. Feodal yapýyý, geleneksel erkeklik modelini ve uðruna þiddete baþvurulan, cana kýyýlan mülkiyet kavramýný eleþtiren Tepenin Ardý, ordu ile PKK arasýndaki savaþýn travmasýna da önemli yer veriyor. Babasýný ziyarete gelen Nusret’in büyük oðlu Zafer sanrýlardan mustarip.
Her anlamda politik bir film olan Tepenin Ardý tür sinemasýyla da flört ediyor ve biçimsel olarak da katmerleniyor. Filmin mekaný bir western peyzajýna sahip. Her an Kýzýlderililer ok yaðdýracakmýþ gibi! Görünmeyen düþmanýn tehdidi altýnda bulunan bir yandan da hiyerarþi ve kuþak çatýþmasý nedeniyle birbirlerini de hýrpalayan ailenin durumu Tepenin Ardý’ný bir gerilim filmi olarak da niteliyor. Ancak filmdeki olaylarýn geliþimi onu günah ve bedel iliþkisi üzerinden daha ahlakçý bir zemine oturtuyor ve filme birçok yönden bir tragedya olarak bakmamýzý saðlýyor.
Bununla birlikte filmin finalindeki ironik müzik kullanýmý izlediðimiz yapýta aykýrý bir duyguyla bizi þaþýrtýyor. Emin Alper’in baþka birçok referansý daha var Tepenin Ardý’nda. Ýlk kez kamera arkasýna geçmenin dezavantajýný altmetni zengin bir senaryoyla ve bu senaryonun hakkýný veren oyuncu performanslarýyla avantaja dönüþtürebilmiþ.
