"Baþka ülkelerin ulusal çýkarlarý vardýr ama ABD baþkanlarý evrensel bir ilkenin savunucusudur" yaklaþýmý, Soðuk Savaþ düzeninin bir manipülasyonuydu. Bu ilkenin, evrensel barýþý saðlamak için düzen ve denge arayýþý olduðuna inanmamýz gerekiyordu. Oysa gerçek, bu "evrensel ilkenin" ABD yayýlmacýlýðýna, Vietnam'dan Afganistan'a ve Irak'a uzanan ABD iþgallerine meþruiyet saðladýðýydý.
NATO ise ABD'nin "evrensel ilkelerini" yaymak için kullandýðý uluslararasý ordu iþlevi gördü.
NATO, müttefik ülkelerin tamamý için sözde güvenlik þemsiyesidir ama gerçekte dümeninde ABD'nin olduðu bir sistemin adýdýr. Çünkü Soðuk Savaþ konseptinde bir büyük güce yaslanmak zorundasýnýzdýr. Batý Almanya, Batý bloðunda kalmak adýna Doðu Almanya ile birleþme teklifini bile geri çevirmiþtir. Fakat Avrupa bir bütün olarak bunun faydasýný görmüþtür.
Kuzey Atlantik Antlaþmasý Örgütü, Avrupa Birliði'ne de zemin teþkil etmiþ, Fransa'nýn ve Almanya'nýn üstün gelme hevesleri sebebiyle belli aralýklarla savaþlar yaþayan kýta, Ýkinci Dünya Savaþý sonrasý süreçte kendi iç çekiþmelerini müzakere edebilen bir dengeye kavuþmuþtur.
Avrupa kýtasýnýn Brexit'ten sonra sýnandýðý tehditlerden biri bu dengeyi kaybetme ihtimalidir. Avrupa için bu tehdit giderek derinleþmektedir. Irkçýlýðýn, yabancý düþmanlýðýnýn, Ýslam karþýtlýðýnýn yükseliþte olduðu, ana akým siyasi partilerin dahi aþýrý saðcý refleksler verdiði, lidersizlik ve vizyonsuzlukla malul bir Avrupa var. Türkiye'yi þans olarak görmeyi reddettikleri sürece söz konusu tehdide karþý politika üretmeleri zor görünüyor.
Dost-düþman ayrýmý
NATO düzeninin dayattýðý dost (büyük ve küresel ittifak) ve düþman (insanlýðýn ortak düþmanlarý) algýsý, Komünist bloðun çöküþünden sonra Ýslam'ý hedef aldý. Ýslam'ýn terörizmle birlikte anýldýðý on yýllar geçirdik. Bu dönemde þiddet kullanan radikal gruplar Vahabi Suudi Arabistan aracýlýðýyla ve el altýndan desteklendi. Afganistan'da Taliban'ýn geçirdiði evrim, El Kaide ve DEAÞ'ýn türemesi bu algýyý pekiþtirdi.
Son zamanlardaki (Girit ve Norveç'teki hadiseler) NATO tatbikatlarýnda "hataen" Türkiye'nin düþman kategorisinde kodlanmasý ve bunun dikkat çekici bir sýklýkta cereyan etmesi, ABD iliþkilerdeki seyir de dikkate alýnýnca Türkiye tarafýndan haklý olarak hata deðil kasýt þeklinde deðerlendirildi. Ve Türkiye-NATO iliþkilerinin gözden geçirilmesine sebep oldu.
Bir tarafta "NATO'dan çýkalým artýk, bu örgüt bize hayýr getirmiyor zarar veriyor" diyenler diðer tarafta bu olaylardaki tahrike dikkat çekip uyanýk olmamýz gerektiðini tavsiye edenler...
Kuþkusuz uyanýk olmalýyýz, uzun zamandýr ABD'den dostluk deðil düþmanlýk görüyor olmamýza raðmen ve tam da bu yüzden itidalli davranmak zorundayýz. Tabii ki bu konuyu gündemde tutmamýza ve hesap sormamýza engel deðil. Zaten Türkiye'nin gücü de buradan geliyor; uluslararasý düzenin içinden o düzene en radikal eleþtirileri getirmek.
Soçi sadece Suriye için mi?
Her gün artçý ve öncü deðiþim dalgalarýyla bölgemiz çalkalanýyor. Suriye'de fitili ateþlenen kaostan bölgeyi çýkarmak için oluþan üçlü irade dün Soçi'de bir araya geldi. Bu birlikteliðin sadece Suriye'de çözümü tesis etmekten daha büyük bir anlamý var. Ortadoðu ve Asya özelinde yeni kapýþmalarýn eþiðindeyiz belki de. ABD-Suudi Arabistan-BAE-Ýsrail arasýnda kurulan "küre ittifaký"na karþý bölgesel bir direnç anlamý da taþýyor Astana'da baþlayan ve Soçi'ye taþýnan çözüm iradesi.
Türkiye'nin buradan kazançlý çýkmasý mümkün. En büyük vartayý atlatmýþ güçlü bir ülke sonuçta. Ama hala hedefteki bir ülke. PKK-PYD konusunda Rusya ile mutabýk kalabilecekleri bir noktaya gelebilmek ise Türkiye için birincil öncelik.
