21 Nisan, Yunanistan’daki 1967 darbesinin 50. yýldönümüydü. Tarihi olaylarýn 50. yýldönümleri normalde yeni bilgiler, belgeler ve derslerle doludur. Gördüðümüz kadarýyla Yunanistan darbenin yýldönümünü sessizce geçiþtirdi.
Siyasi partiler birkaç açýklama yaptý, geçti. Halbuki 1967 baþarýlý bir darbeydi, ve az buz deðil, tam 7 yýl askeri cunta iktidarda kalmýþ, diktatörlük hüküm sürmüþtü.
Þeklen bile demokratik düzene geçme ihtiyacý olmayan cunta, belki daha yýllarca iktidarda kalýrdý da, Türkiye’nin 1974 Kýbrýs Harekatý cuntanýn sonunu getirdi.
50 yýl geriye bakýnca, Yunanlarýn askeri cuntaya son vermek için hiç de aceleci olmadýklarý ve cuntanýn Türkiye sayesinde sahneden ayrýldýðý anlaþýlýyor. Zaten 50. yýl anma mesajlarý biraz cuntayý kýnýyor, çokca da Kýbrýs’taki durumdan ötürü cuntayý ihanetle suçluyor: ‘Sizin yüzünüzden Kýbrýs gitti’ þeklinde.
Yani Atina cuntasý 15 Temmuz 1974’te Kýbrýs’ta darbe yapmasa Türkiye adaya çýkmazdý, Kýbrýs bölünmezdi ve bu felaket yaþanmazdý... Yani 14 Temmuz’a kadar Yunanistan ve Kýbrýs’taki durumdan bütün Yunanlar memnundu, ama ahhhh cuntanýn 15 Temmuz Kýbrýs darbesi, bütün iþleri bozdu !
Yunan solu 1967 darbesinde çektiði sýkýntýlarý anlatýr da, Türkiye olmasaydý cuntanýn nasýl ve ne zaman sona ereceðini kimse konuþmaz. Halbuki Yunanistan’ýn Türkiye’ye teþekkür borcu var. Kýbrýs’a çýkýlmasaydý, kim bilir o cunta daha kaç yýl Yunanistan’da iktidarda kalýrdý. Cunta Yunanistan’a, Yunanistan da Cuntaya hayli alýþmýþtý. Kýbrýs’ta da Piskopos Makaryos çýkýntýlýk yapmasa, gayet rahat yaþamaktaydýlar. Rahatlarýný Türkiye bozdu!
Yunanistan’ýn Hýristiyan deðerleri
Yunan darbesini CIA ile irtibat subaylýðý da yapan istihbaratçý Albay Papadapulos planlamýþtý. Papadapulos birkaç albayý yanýna aldý ve 21 Nisan 1967 sabahý Atina’nýn kilit noktalarýný tanklarla tutarak darbeyi yaptý. Direniþ olmamýþtý.
Darbe planý olarak, Yunan ordusunun elindeki ‘Promete’ kod adlý hazýr operasyon planý kullanýlmýþtý: Yunanistan Sovyet iþgaline uðrarsa, ülke içindeki Komünistlerin ayaklanmasýný bastýrmak için hazýrlanmýþ NATO planý. Cunta, Yunanistan’ý Hýristiyan deðerlere sadýk hale getirmek istediðini duyurdu.
Atina’daki ABD Büyükelçisi ise darbecilerin bildirisinin 1958’de Pakistan’da Eyüp Han’ýn giriþtiði darbenin bildirisine þaþýlacak derecede benzediðini Washington’a bildirecekti. ABD darbe yönetimini 1 hafta sonra tanýdý. Yunanistan’da genel kaný, cuntanýn ABD sayesinde iktidara gelip, ABD sayesinde bu kadar uzun iþbaþýnda kaldýðý, þeklindedir.
Yunanistan neden Türkiye’ye saldýrmadý?
Yunan cuntasý için dönüm noktasý Türkiye’nin 20 Temmuz Kýbrýs Harekatý’dýr. 20 Temmuz’da Türk ordusu Kýbrýs’a çýktýktan sonraki saatlerde Cuntanýn Türkiye’ye savaþ açmasý ihtimali belirmiþti. Cuntanýn neden Türkiye’ye saldýramadýðý, bugün de tartýþýlýr. En önemli neden, saldýran tarafýn uluslararasý alanda sýfýrlanmasý ve Türkiye’nin Yunanistan karþýsýndaki gücüdür. ABD diplomatik yazýþmalarý, o savaþý Yunanistan’ýn kaybedeceðini anlatýr.
20 Temmuz 1974’te Türk ordusu Kýbrýs’a çýktýðýnda ABD Baþkaný Nixon Kaliforniya’da tatildedir. Dýþiþleri Bakaný Kissinger, sýk sýk telefonla Baþkana bilgi vermektedir. Yunan cuntasýnýn Türkiye’ye savaþ ilaný ihtimali Washington’u düþündürür. Aþaðýdaki konuþma 21 Temmuz erken saatlerde yapýlmýþtý:
BAÞKAN NIXON:Kýbrýs’ta çok zaiyat var mý?
DIÞÝÞLERÝ BAKANI KISSINGER: Fazla çatýþma olmadý
NIXON: Kýbrýslýlar pek savaþmýyor galiba
KISSINGER:Türkler iyi savaþýr, serttirler. Bu sabaha dek Yunanlar Türkiye’ye savaþ açmazsa, o zaman iyi durumdayýz.
N: Sanýrým savaþ açmayacaklar, senin söylediklerinden çýkarttýðým sonuç o.
(Kissinger ABD’nin Atina’yý uyardýðýný anlatmýþtý)
K: Yunanlar bizden cevap bekliyor, ama sabýrsýzlanabilirler. Gerçi iki tarafa da sert davranýyoruz ve diðer müttefikler bizim yanýmýzda.
N: Yunanlar Türkiye’ye savaþ açarsa (tatili býrakýp) Washington’a gelirim.
K: Ve Yunanistan’a yardýmý keseriz.
N: Ve bu da savaþý durdurur.
K: O durumdayken uzun süre savaþamazlar.
N: Mecbur kalýrsak kullanacaðýmýz araç o...
K: Geliþme olursa derhal sizi arayacaðým.
Sonuçta Yunan cuntasý 20 -21 Temmuz’da Türkiye’ye savaþ açamadý. Erken saatlerde Kissinger ile telefonda görüþen CIA Baþkaný Colby Yunanlara ‘Savaþmayýn, Kýbrýs’ta ne yapýlacaðýný konuþalým’ denmesini önermiþ, Kissinger öneriyi uygulamýþtý... Telefon trafiði ile ABD oyalamasý sürerken, cunta devrildi.
Garip bir devrilme süreci
Yunan cuntasýnýn devrilmesi de kapalý kapýlar ardýnda gerçekleþti.
Kýbrýs’ta yenilen cunta 22 Temmuz’da daðýlma sinyali verdi. Bazý cunta üyeleri, devlet baþkaný Gizikis’e ‘Cunta lideri Yuannides’i tanýmayacaklarýný’ söyledi. Ardýndan Gizikis, siyasileri toplayýp görüþ aldý ve siyasiler, Paris’te sürgünde olan Karamanlis’in ülkeye davet edilmesini önerdiler. Gizikis Karamanlis’e telefon edip, ülkeye çaðýrdý. 24 Temmuz’da Karamanlis Atina’ya sevinç gösterileri altýnda indi, birkaç saat sonra Baþbakan olarak yemin etti. Askeri yönetim sessiz sedasýz son bulmuþtu. Hem de Türk ordusu Kýbrýs’a çýktýktan 3 gün sonra.
