TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen ve Cumhurbaþkanýmýz Sn. Recep Tayyip Erdoðan tarafýndan imzalanmasý halinde önümüzdeki günlerde Resmi Gazete’de yayýnlanarak yürürlüðe girmesini beklediðimiz Sanayinin Geliþtirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Kanunu ile önemli deðiþiklikler geliyor.
Bunlardan en önemlisi ise günümüzde uygulama alaný artýk kalmayan, ticaret hayatýný doðrudan engellemeye yönelik olan Hafta Tatili Kanunu'nun kaldýrýlmasýdýr.
Bu kanuna göre, 10 bin veya 10 binden fazla nüfusu olan þehirlerde fabrika, imalathane, tezgah, dükkan, maðaza, yazýhane, ticarethane, sýnai ve ticari bilumum müessesat ve tevabiinin haftada 1 gün tatili faaliyet etmeleri mecburidir. Bu kanunun kaldýrýlmasý, ticaret hayatýnýn tüm yýl boyunca aralýksýz devam etmesi anlamýna gelmektedir.
Ancak, Hafta Tatili Kanunu'nun kaldýrýlmasý, çalýþanlarýn hafta tatili günlerinin kaldýrýlmasý söz konusu deðildir. Basýnda sanki çalýþanlarýn hafta tatilinin kaldýrýldýðý gibi yorumlar gerçeði yansýtmýyor. Ne yazýk ki bu konuda yanlýþ deðerlendirme ve yönlendirme ile bir bilgi kirliliði var. Hafta tatili gerek Anayasal dinlenme hakký gerekse de Ýþ Kanunu'nun 46. Maddesi'nde koruma altýna alýnmýþtýr. Dolayýsýyla Hafta Tatili Kanunu'nun kaldýrýlmasý, çalýþanlarýn hafta tatillerinin kaldýrýlmasý anlamýna gelmemektedir.
1924 yýlýnda yürürlüðe giren Hafta Tatili Kanunu, arada geçen yüz yýla yakýn sürede güncelliðini yitirmiþ olup, çalýþanlarýn hafta tatili anayasa ve Ýþ Kanunu ile korumaya alýnmýþtýr. Çalýþanlarýn hafta tatilini ayný þekilde kullanmalarý devam edecektir.
Buna göre iþ mevzuatýnda hafta tatili; 4857 Sayýlý Ýþ Kanunu'nun 46. Maddesi'nde, 854 Sayýlý Deniz Ýþ Kanunu'nun 41 ve 42. maddelerinde, 5953 Sayýlý Basýn Ýþ Kanunu 19/1. Maddesi'nde ve 6098 Sayýlý Türk Borçlar Kanunu 421/1. Maddesi'nde düzenlenmiþtir.
Ýþ Kanunu'nda hafta tatili
Ýþ Kanunu kapsamýna giren iþyerlerinde, iþçilere tatil gününden önce, belirlenen iþ günlerinde çalýþmýþ olmalarý koþulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir. Çalýþýlmayan hafta tatili günü için iþveren tarafýndan bir iþ karþýlýðý olmaksýzýn o günün ücreti tam olarak ödenecektir.
Zorlayýcý ve ekonomik bir sebep olmadan iþyerindeki çalýþmanýn haftanýn bir veya birkaç gününde iþveren tarafýndan tatil edilmesi halinde haftanýn çalýþýlmayan günleri ücretli hafta tatiline hak kazanmak için çalýþýlmýþ sayýlýr.
Ayrýca, yüzde usulünün uygulandýðý iþyerlerinde hafta tatili ücreti iþverence iþçiye ödenmektedir.
Yeni düzenlemeyle neler deðiþiyor?
- 50’den az çalýþaný olan iþyerlerinde iþ saðlýðý ve güvenliði hizmetlerinin iþverenler veya iþveren vekilleri tarafýndan yürütebilecek,
- 50’den az çalýþaný olan az tehlikeli iþyerlerinde saðlýk raporlarý kamu hizmet sunucularý veya aile hekimlerinden alýnabilecek,
-50’dan az çalýþaný bulunan ve az tehlikeli sýnýfta yer alan iþyerinde iþ saðlýðý ve güvenliði hizmetlerinin üstlenilmesine iliþkin yönetmelik hazýrlanacak,
- 6331 Sayýlý Kanun kapsamýnda iþ saðlýðý ve güvenliði hizmetleri, kamu kurumlarý ile 50’den az çalýþaný olan ve az tehlikeli sýnýfta yer alan iþyerleri için 1/7/2020 tarihinde baþlayacak, (bu süre 01.07.2017 iken, üç yýl süreli erteleme yapýlmýþtýr)
- Sanayi iþletmelerinin her yýl hafta tatili günlerinde çalýþabilmek için belediyelerden, hafta sonu çalýþma ruhsatý alma nedeniyle doðan mali yükün kaldýrýlmasý amacýyla 394 sayýlý Hafta Tatili Hakkýnda Kanunun yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.
6948 Sayýlý Sanayi Sicili Kanunu kapsamýna biliþim teknolojisi ve yazýlým üreten firmalar eklenmiþtir. Dolayýsýyla bu tür firmalar da sanayi sicil belgesi almak zorunda olacak,
- Sanayi siciline kaydolmayanlar hakkýnda idari para cezasý verilecek,
- Organize sanayi bölgelerinde kurulan meslek yüksekokullarý için eðitim desteði verilecek,
- Yükseköðretim kurumlarý sermaye þirketi statüsünde teknoloji transfer ofisi kurabilecek,
- YÖK, devlet yüksek öðretim kurumlarýnýn fen ve mühendislik bölümlerine son yýlýn bir yarý yýlýnda uygulanmak üzere zorunlu uygulamalý eðitim getirebilecek, bu öðrencilere Ýþsizlik Fonu'ndan net asgari ücretin yüzde 35 üzerinden ücret ödenecek,
- Yükseköðretim kurumlarýnda staj yapan öðrencilere de staj ücreti ödenecek,
- Teknoloji geliþtirme bölgelerinde çalýþtýrýlacak temel bilim lisans mezunlarýna ücret desteði verilecek.
Bir sonraki yazýmda da özellikle iþ saðlýðý ve güvenliði ile ilgili yapýlan deðiþiklikler ve Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanýmýz sn. Dr. Mehmet Müezzinoðlu’nun buna iliþkin haklý gerekçelerini açýklayacaðýz.
