Esasen hafta tatili çalýþanlarýn en temel anayasal haklarýndan biri olup, hafta tatillerinde hiç kimsenin çalýþtýrýlmamasý gerekir. Ancak bazen istisnai durumlarda zorunluluk nedeniyle ya da ihtiyaçtan dolayý hafta tatilinde de çalýþma yapýlabilmektedir. Ýþte bizim de açýklamaya çalýþacaðýmýz husus bu þekilde istisnai hallerde hafta tatilinde çalýþanlarýn durumunu açýklamaktýr. Ýþ Kanunu’nun 46. maddesinde, iþyerlerinde çalýþan iþçilere tatil gününden önce iþ günlerinde çalýþmýþ olmalarý koþulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmi dört saat dinlenme (hafta tatili) verilmesi ve çalýþýlmayan hafta tatili günü için iþveren tarafýndan bir iþ karþýlýðý olmaksýzýn o günün ücreti tam olarak ödenmesi gerektiði belirtilmiþtir.
Gerçekten de dinlenme hakký anayasal bir hak olup, ekonomik ve hukuki açýdan baðýmlý konumdaki iþçiyi koruma amacý güdülmektedir.
Ýþ Kanunun öngördüðü çalýþma düzeni 6 gün çalýþýlýp 1 gün dinlenilmesi þeklinde olsa da; bazý haftalarda çalýþanlarýn hafta tatillerinde de çalýþtýðý görülmektedir.
4857 sayýlý Ýþ Kanununun 46 ncý maddesi gereðince, çalýþýlmayan hafta tatili günü için bir iþ karþýlýðý olmaksýzýn iþçinin ücreti tam olarak ödenir. Hafta tatilinde çalýþan iþçinin ücretinin nasýl hesaplanacaðý yasalarda düzenlenmemiþ ise de, Yargýtay tarafýndan hafta tatilinde yapýlan çalýþmanýn fazla çalýþma sayýlacaðý, buna göre ücretin yüzde elli zamlý ödenmesi gerektiði görüþü benimsenmiþtir.
Buna göre hafta tatilinde çalýþýlmýþsa, çalýþma karþýlýðý olmaksýzýn ödenmesi gereken bir yevmiye yanýnda, çalýþmanýn karþýlýðý da bir buçuk yevmiye olarak ödenmelidir. Þu hale göre çalýþýlan hafta tatilinin ücreti ikibuçuk yevmiye olmalýdýr.
Engelli raporu alanýn ücreti artar
Okurumuz Kamil S. “Yüzde 55 engelli raporum var. Ýþverenim beni Gelir Ýdaresine gönderip “vergi indirim yazýsý” aldýrdý. Ancak bu yazýyý 3 ay önce vermeme raðmen ücretimde bir deðiþiklik yok. Acaba bu indirim iþverenler için mi uygulanmaktadýr?” diye soruyor.
Engelliler çalýþma hayatýnda her zaman pozitif ayrýmcýlýða tabi tutulmakta ve birçok konuda önemli haklarý bulunmaktadýr. Bu haklardan birisi de engelli raporu aldýktan sonra Maliye Bakanlýðýna baþvurup vergi indirim yazýsý alan engellilerden daha az vergi alýnmasýna yöneliktir. Diðer bir deyiþle sadece engelli raporu alýnmasý yeterli olmayýp, ayný zamanda engelli vergi indirim yazýsýnýn da alýnmasý gerekmektedir. Gelir Vergisi Kanuna göre çalýþma gücünün asgarî % 80’ini kaybetmiþ bulunan hizmet erbabý birinci derece engelli, asgarî % 60’ýný kaybetmiþ bulunan hizmet erbabý ikinci derece engelli, asgarî % 40’ýný kaybetmiþ bulunan hizmet erbabý ise üçüncü derece engelli sayýlýr.
Dolayýsýyla siz 3. Dereceden engelli sayýlmaktasýnýz. Buna göre ücretinizde oluþacak gelir vergisi matrahý tutarý üzerinden 200 TL indirilmesi ve bu indirimin size yansýtýlmasý gerekmektedir. Önemle belirtecek olursak; indirim tutarý olan 200 TL ek bir zam deðil, vergi matrahýnýzdan düþülen tutardýr. Örneðin vergi matrahýnýz 2000 TL iken; 1. Dilimde 300 TL gelir vergisi öderken; bu indirim ile 270 TL vergi ödenmektedir. Dolayýsýyla engelli vergi indirimi olan bir kiþinin bu örnekteki durumda aylýk ücreti vergi avantajý ile 30 TL artmaktadýr. Engelli vergi indirimi alýnmasý ayrýca sosyal güvenlikte de yaþ þartýna baðlý olmaksýzýn emeklilik hakký vermektedir.
