Karayollarında, demiryollarında ve deniz, göl ve akarsularda hareket halindeki taşıtlarda yapılan ve 854 sayılı Deniz İş Kanununa tabi olmayan taşıma işlerinde olduğu gibi iş süresinin bir haftanın çalışma günlerine bölünmesi suretiyle yürütülmesine nitelikleri bakımından imkan bulunmayan işlerde çalışma dönemine ve iş sürelerine uygulanacak usul ve esaslar Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma Süreleri Yönetmeliğinde düzenlenmiştir. Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma Süreleri Yönetmeliğinde 27.07.2021 tarihli Resmî Gazetede Yayınlanan Yönetmelikle Değişiklik yapılmıştır.
Karayolları, demiryolları ve deniz, göl ve akarsularda hareket halindeki taşıtlarda yapılan taşıma işleri ile Deniz İş Kanuna tabi olmayan taşıma işlerine giren faaliyetlerin yürütüleceği çalışma dönemi, işin niteliğine göre, en çok altı ayı geçmemek üzere, işveren tarafından belirlenmekte ve bu çalışanlar için denkleştirme usulü uygulanmaktadır.
Bir çalışma dönemindeki çalışma süresi, bu dönem içindeki hafta sayısının, haftalık çalışma süresi çarpımı sonunda bulunan miktarı aşamaz. Çalışma süresinin haftalara tam bölünemediği hallerde, çalışma süresi iş günü üzerinden ve her iş günü 7,5 saatlik iş süresi kabul olunmak suretiyle hesaplanır. Bu Yönetmelik kapsamına giren işlerde bir çalışma dönemi içindeki haftalık iş süresi 45 saatten az ya da çok olarak belirlenebilir.
Ancak kararlaştırılan çalışma dönemindeki çalışma süresinin bir iş haftasına düşen ortalaması 45 saati geçemez. Yoğunlaştırılmış iş haftası veya haftalarından sonraki dönemde işçinin daha az sürelerle çalıştırılması suretiyle, toplam çalışma süresi, çalışması gereken toplam normal süreyi geçmeyecek şekilde denkleştirilir. Günlük çalışma sürelerin uygulanmasında;
a) Günlük iş süresi 11 saati, gece çalışma süresi 7,5 saati geçemez. Profesyonel ve ağır vasıta ehliyeti ile taşıt kullananların günlük çalışma süresi 9 saati geçemez,
Ancak bu süre herhangi bir hafta içinde iki kez on saate çıkarılabilir.
b) 4857 sayılı İş Kanununun 63 üncü maddesinin son fıkrasında öngörülen Yönetmeliğin, günlük çalışma sürelerine ilişkin hükümlerine uyulması zorunludur.
Hareket halindeki taşıtlarda çalışan işçilerin ara dinlenmeleri, genel olarak duraklama yerlerinde verilmekte olup; kalkış, varış yerleri arasında duraklama yeri bulunmayan veya duraklama yerleri bulunmakla birlikte işin niteliğinin gereği olarak bu yerlerde ara dinlenmesi verilemeyen durumlarda ara dinlenmesi taşıt içerisinde verilmektedir. Günlük dinlenme süresi ise 24 saatlik bir dilim içinde mutlaka 11 saat olarak düzenlenmelidir.
Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Yapan Taşıtlarda Çalışan Personelin Çalışmalarına İlişkin Avrupa Anlaşması (AETR), karayolu taşımacılığı yapan personelin araç kullanma ve dinlenme sürelerini düzenleyen bir uluslararası anlaşma olup,
AETR'ye göre, karayolu taşımacılığı yapan personelin günlük çalışma süresi 9 saat ile sınırlandırılmakla birlikte, bu süre herhangi bir hafta içinde iki kez 10 saate çıkarılabilmektedir.
Karayolu taşımacılığı yapanların çalışma süresi, İş Kanununa dayanılarak çıkarılan Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma Süreleri Yönetmeliği'nde düzenlenmektedir. Bu Yönetmeliğe göre, profesyonel ve ağır vasıta ehliyeti ile taşıt kullananların günlük çalışma süresi 9 saat ile sınırlandırılmıştı.
27 Temmuz tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan düzenleme ile profesyonel ve ağır vasıta ehliyeti ile taşıt kullananların günlük çalışma süresinin, herhangi bir hafta içinde iki kez 10 saate çıkarılabileceği düzenlenmiştir. Böylece, söz konusu uluslararası anlaşmaya da uyum sağlanmıştır.
Profesyonel ve ağır vasıta ehliyeti ile taşıt kullananların günlük çalışma süresinin de 9 saati geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Bu anlamda taşıt kullanan personellerin çalışma süreleri gece vakitlerinde 7,5 saat ile sınırlı iken, gündüz çalışmaları ise en fazla 9 saat olarak kurgulanmalıdır. Profesyonel ve ağır vasıta ehliyeti ile taşıt kullananların günlük çalışma süresinin, herhangi bir hafta içinde iki kez 10 saate çıkarılabilecektir. Bu çalışanlar hakkında yönetmeliğin bahse konu diğer hükümlerine göre en az iki en fazla 6 aylık dönem içinde denkleştirme çalışması yapılabilir, ancak haftalık ortalamada çalışma süresi 45 saati geçmemelidir.
