Bir insanýn hassas olduðu noktalarý bilmek istiyorsanýz onu öfkelendiren þeyleri sorun. Çünkü insanýn duyarlý olduðu konulardaki ilk tepkisi öfkedir. Ýnsanýn öfke davranýþýnýn altýnda çoðu zaman ya haksýzlýða uðrama düþüncesi ya da suçluluk düþüncesi yatar. Trafikte, bir banka kuyruðunda veya hayatýn gerginlik yaratan herhangi bir anýnda baðýran, çaðýran, tehdit eden, saldýran, canavarlaþan biri görürseniz bilin ki haksýzlýða uðradýðýný ya da maðdur edildiðini düþünüyordur.
Öfke birikimi ve travmaya neden oluyor
Haksýzlýk düþüncesiyle tanýþma çok küçük yaþlarda, hatta anne karnýndayken olur. Saðlýksýz bir ortamda büyümek iyice þiddetlendirir ve hayatýn bir döneminde ruhsal bir bozukluk ya da öfke patlamasý gibi davranýþsal bir sorunla kendini gösterir. Pek çok davranýþ nedeniyle çocuk haksýzlýða uðradýðý düþüncesine sahip olabilir. Bu davranýþlar olaðan hayat olaylarýndan olaðanüstü olaylara uzanan geniþ bir yelpazeye sahiptir. Bu listedeki bazý olaylar (taciz, fiziksel þiddet gibi) yoruma mahal býrakmaksýzýn haksýzlýktýr, bazý olaylar da (bisiklet alýnmamasý, istenilen bir elbisenin alýnamamasý, tatile gidilememesi gibi...) yoksulluða baðlý imkansýzlýklardan kaynaklanan, haksýzlýk olmadýðý halde çocuk tarafýndan haksýzlýk olarak deðerlendirilen olaylardýr. Her iki durumda da ruhsal travma ve davranýþsal etkilenme oluþabilir. Yine her iki durumda da çocuk travmatize olur ve davranýþsal olarak etkilenir. Maruz kalýnan bu olaylar devam ettikçe ve etkileri telafi edilmedikçe çocukta öfke birikmekte, bu biriken öfke ileride hýnç ve intikam duygusuna dönüþmekte ve sonuçta istenmeyen birtakým davranýþlar gündeme gelmektedir.
Sonuçlarý büyük ve tehlikeli
- Disipline olamama - Ders çalýþamama - Motivasyonda düþme - Kurallara aykýrý hareket etme - Alkol ve madde gibi zararlý alýþkanlýklar - Ana babaya isyan ve karþý gelme - Ýçe kapanma 8Korku ve kaygý 8Paranoya 8Kavgaya meyilli olma 8Ýnsanlara zarar verme 8Çalma, yalan söyleme - Depresyon ve demoralizasyon - Çalýþmama 8Çok para harcama - Kötü arkadaþlýklar - Ahlaka aykýrý hareket etme - Kontrolsüz seksüel yaþantýlar - Homoseksüalite. Listeye dikkat ederseniz bugünün gençlerinde en sýk görülen bozukluklar olduðunu görürsünüz. Bu yüzden çocuklarýmýzý korumanýn ve saðlýklý yetiþtirebilmenin birinci yolu onlara adil davranabilmektir.
Fiziksel ve duygusal þiddete maruz kalmamalý
Çocuklarla ‘haksýzlýk’ düþüncesine sebep olabilen bazý olaylar þöyle sýralanabilir.
- Bebeðin ana karnýndayken nikotine, alkole ve strese maruz býrakýlmasý
-Bebeðin acýktýðýnda emzirilmemesi, gazýnýn çýkartýlmamasý, altý kirlendiðinde temizlenmemesi, aðladýðýnda kucaða alýnýp avutulmamasý
-Çocuðun istediði diziyi veya programý seyretmeden yataða gönderilmesi
-Arkadaþlarýnýn gittiði tatil beldesine gidememesi
-Ýstediði halde okula gönderilmemesi
-Ýstenilen oyuncak, giysi ve yiyeceðin alýnmamasý
-Sevilmemesi, beðenilmemesi, þefkat gösterilmemesi
-Önemsenmemesi, deðer verilmemesi
-Okul etkinliklerinde ve özel günlerde yanýnda olunmamasý
-Hak ettiði notu alamamasý
-Ýnsanlarýn önünde azarlanmasý
-Fiziksel ve duygusal þiddete maruz kalmasý
-Baba tarafýndan anneye þiddet uygulanmasý
-Ebeveyn tarafýndan acýmasýzca eleþtirilmek ve hakarete maruz kalmak
-Korkutulmasý, tehdit edilmesi, haddi aþan bir þekilde cezalandýrýlmasý
-Aþýrý korunup kollanmak maksadýyla engellenmesi
-Taciz veya tecavüze uðramasý
-Savaþ ve çatýþmanýn içinde bulunmasý
-Açlýk, sefalet, yokluk çekmesi
-Deprem, yangýn gibi doðal afetlere maruz kalmasý
-Küçük yaþta ana babadan birini kaybetmesi
-Ýlgisiz davranýlmasý
-Çok sevdiði bir büyüðünü kaybetmesi
-Sakatlanmasý ve ciddi bir hastalýk geçirmesi
-Arkadaþlarý tarafýndan dýþlanmasý
-Çocukla dalga geçilmesi, alay edilmesi, baþkalarýnýn yanýnda rencide edilmesi
