İnsani niteliğimizi arttırmak için yapmamız gereken işlerden biri de “toplum ruh sağlığı” perspektifiyle psikolojik eğitimlerin topluma yayılmasıdır. Bu eğitimlerin amacı ya bir psikolojik sorunun gelişmesini önlemek ya da normalin daha iyi hale gelmesini sağlamak yani gelişmedir. Ben Zihin Okulu projem ile bunu yapmaya çalışıyorum.
Halka yönelik psikoloji eğitimlerinin, eğitim kirliliği oluşturmamak için, belirli niteliklere sahip olması gerekir. Kanaatimce halka yönelik psikolojik bir eğitim en az beş niteliğe sahip olmalıdır. Bunlar; toplumda yaygın bir psikolojik sorunu ele almak, sorunun eğitimle önlenmesi veya daha iyi hale gelmesinin mümkün olması, atölye çalışması şeklinde olması, bir metodoloji ile geliştirilmiş olması ve kültürle uyumlu olmasıdır. Biz Zihin Okulu’nda geliştirdiğimiz eğitimlerde bu beş niteliğe dikkat etmeye çalışıyoruz. Şimdi bu beş niteliği tek tek açıklamaya çalışayım.
Halka yayılması planlanan eğitimlerin önceliği halk sağlığı sorunu olarak adlandırılabilecek, toplumda sorun olan ana meseleleri öncelemelidir. Örneğin çocukları psikolojik travmadan korunmasıyla ilgili bir eğitim ana ve öncelikli bir meseledir. Öfke kontrolünü öğreten bir öfke eğitimi öncelikli bir meseledir.
Bir sorunun eğitim açısından öncelikli olması için ilkelerden biri de bu sorunun eğitim yöntemiyle gidişine etki etmenin mümkün olup olmamasıdır. Örneğin toplumda psikolojik travmanın bir kısmı eğitimle önlenebilir. Psikolojik travmanın hepsi zalim ve sapkın kişiler tarafından yapılmaz. Bazıları önemini bilmemeden olur. Bu kişiler travmatik yanlışı bilirlerse yapmamayı seçebilirler. Ama psikolojik hastalıkların önemli türlerinden biri olan bipolar hastalığını eğitimle önlemek mümkün değildir. Çünkü bu hastalık daha çok biyolojik bir hastalıktır. Bu hastalıkla ilgili eğitimler toplum geneline değil bu hastalığı olan kişi ve ailelerine yapılmalıdır. Halbuki psikolojik travmadan korunma toplumun her kesimine yapılmalıdır.
Toplumsal sorunların sadece seminer şeklinde değil özellikle atölye çalışması şeklinde organize edilmesi önemlidir. Seminerler sadece bilgi düzeyini arttırırlar. Halbuki atölye çalışmaları uygulamalı olduğu için beceri de kazandırabilir. Bir sorunla beceri kazanmadan baş etmek zordur. Bilginin kişinin kendisine ve ailesine özelleştirilmesi gerekir. Örneğin benim Mutlu Evlilik Atölyem sırasında eşler kendi aralarında 14 egzersiz yaparlar. Bu egzersizlerle bahsedilen bilgiyi kendi evlilikleri için özel hale getirmiş olurlar. Bu sebeple topluma yönelik psikoloji eğitimlerin ana formu atölye tarzında olmalı, ihtiyaç duyulursa seminer formu devreye sokulmalıdır.
Eğitim içeriğinin toplumsal gözlem, klinik gözlem, insanlığın birikimi, diğer programlarla karşılaştırma ve bilimsel çalışmaların verileri bir araya getirilerek özgün bir üretim olmalıdır. Üzerine uzun süreler çalışılmamış, iyi yapılandırılmamış, mesajları üzerine dikkatlice düşünülmemiş, kanıta dayanmayan içerikler istenen faydayı vermeyebilir.
Eğitim programları Batı’dan tercümeden ibaret olmamalıdır. İnsanlığın tüm birikimi dikkate alınsa bile kültürel açıdan toplumla uyumlu olmalıdır. Hem mesajın doğruluğu hem de mesajın etkili olabilmesi için toplumsal kültürümüz ile uyum gereklidir. Bu sebeple yurtdışındaki eğitim programlarının Türkiye temsilciliği yerine mümkün olduğunca özgün üretim yapılmalıdır.
