Çoðu çalýþan anne adayý, doðum öncesi ve doðum sonrasýna dair yasal haklarýnýn ne olduðu konusunda pek fazla bilgi sahibi deðil. Bu baðlamda bu haftaki yazýmda hamile ve emziren kadýn çalýþanlarýn çalýþma koþullarýný kaleme almak istedim.
Çalýþanýn bu yasal haklarýndan yararlanmasý için öncelikle hamilelik durumuna iliþkin olarak ve emzirmeye baþlama halinde iþverenini bilgilendirmesi gerekir.
Çalýþma Saatleri
Hamile veya emziren çalýþan günde yedi buçuk saatten fazla çalýþtýrýlamaz.
Gece Çalýþmasý
Kadýn çalýþanlar, gebe olduklarýnýn saðlýk raporuyla tespitinden itibaren doðuma kadar geçen sürede gece çalýþmaya zorlanamazlar. Yeni doðum yapmýþ çalýþanýn doðumu izleyen bir yýl boyunca gece çalýþtýrýlmasý yasaktýr. Bu sürenin sonunda saðlýk ve güvenlik açýsýndan sakýncalý olduðunun saðlýk raporu ile belirlendiði dönem boyunca gece çalýþtýrýlmaz.
Muayene Ýzni
Hamile çalýþanlara hamilelikleri süresince, periyodik kontrolleri için ücretli izin verilir.
Saðlýk Gözetimi
Hamile çalýþanlar için en geç altý ayda bir defa olmak üzere periyodik muayene tekrarlanýr. Ancak iþyeri hekiminin gerek görmesi halinde bu süreler kýsaltýlýr.
Saðlýðýna Uygun Daha Hafif Ýþ
Saðlýk raporu ile gerekli görüldüðü takdirde hamile çalýþan, saðlýðýna uygun daha hafif iþlerde çalýþtýrýlýr. Bu halde çalýþanýn ücretinde bir kesinti yapýlmaz. Baþka bir iþe aktarýlmasý mümkün deðilse, çalýþanýn saðlýk ve güvenliðinin korunmasý için gerekli süre içinde, isteði halinde çalýþanýn tabi olduðu mevzuat hükümleri saklý kalmak kaydýyla ücretsiz izinli sayýlmasý saðlanýr. Bu süre, yýllýk ücretli izin hakkýnýn hesabýnda dikkate alýnmaz.
Analýk Ve Süt Ýzni
Çalýþanýn doðum yapmasý halinde kullanacaðý doðum izni; Ýþ Kanunu'nun 74. maddesine göre doðumdan önce 8 (sekiz) hafta, doðumdan sonra 8 (sekiz) hafta olmak üzere toplam 16 (on altý) haftadýr.
Çoðul gebelik halinde doðumdan önce çalýþtýrýlmayacak 8 (sekiz) haftalýk süreye 2 (iki) hafta daha eklenir ve doðum öncesi izni 10 (on) hafta, doðum sonrasý izni 8 (sekiz) hafta olmak üzere toplam 18 (on sekiz) hafta olarak doðum izni kullanýlýr.
6111 sayýlý kanunla 4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 74.maddesinde yapýlan deðiþikliðe göre; kadýn çalýþanýn erken doðum yapmasý halinde doðumdan önce kullanamadýðý çalýþtýrýlmayacak süreler, doðum sonrasý sürelere eklenmek suretiyle kullandýrýlýr. Doðum izninin baþlangýç ve bitiþ tarihi devlet hastanesi veya özel saðlýk kuruluþlarý tarafýndan belirlenir ve alýnan rapor ile belgelenir.
Hamilelik normal þartlar altýnda 40 (kýrk) hafta sürdüðünden doðumdan önceki 8 (sekiz) hafta 32. (otuz ikinci) haftaya tekabül eder. Ancak istenildiði takdirde, çalýþanýn saðlýk durumu iyiyse ve doktor çalýþmaya devam etmesine onay veriyorsa doðumdan 3 (üç) hafta öncesine kadar çalýþan görevine devam edebilir. Çalýþanýn görevine devam edebilmesi için 32. (otuz ikinci) haftasýndayken devlet hastanesi veya özel saðlýk kuruluþundan çalýþabilir raporu almasý gerekmektedir.
Kadýn çalýþanýn, 16 (on altý) haftalýk veya çoðul gebelik halinde 18 (on sekiz) haftalýk izin süresinin tamamlanmasýndan sonra talep etmesi halinde 6 (altý) aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre, yýllýk ücretli izin hakkýnýn hesabýnda dikkate alýnmaz.
Kadýn çalýþanlara bir yaþýndan küçük çocuklarýný emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasýnda ve kaça bölünerek kullanýlacaðýný çalýþan kendisi belirler. Bu süre günlük çalýþma süresinden sayýlýr.
Emziren Çalýþanýn Çalýþtýrýlmasý
Emziren çalýþanlarýn, doðum izninin bitiminde ve iþe baþlamalarýndan önce, çalýþmalarýna engel durumlarý olmadýðýnýn raporla belirlenmesi gerekir. Çalýþmasýnýn sakýncalý olduðu hekim raporu ile belirlenen çalýþan, raporda belirtilen süre ve iþlerde çalýþtýrýlamaz.
