1999 yýlýnda emeklilikte kademeli geçiþle birlikte sosyal güvenlikte çok þey deðiþti.
Ama deðiþmeyen tek þey, bir çok kiþinin erken emeklilik talebidir.
Bazý aðýr ve yýpratýcý iþlerde çalýþanlara erken emeklilik imkâný verilmektedir.
Biz de bugün bu konuyu okurlarýmýzla paylaþalým istedik.
Tehlikeli ve yýpratýcý bazý iþlerle uðraþanlara diðer çalýþanlara oranla daha erken emeklilik hakký tanýnmaktadýr. Yapýlan iþin maruz kalýnan tehlikesinin diðer iþlerden daha aðýr olmasý sonucunda sosyal güvenlik sisteminde ilave haklar getirilmiþtir. Bu haklar fiili hizmet zammý ya da yýpranma payý olarak adlandýrýlýyor.
5510 sayýlý Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanunun 40. Maddesinde sayýlan iþyerlerinde ve iþlerde çalýþan sigortalýlarýn prim ödeme gün sayýlarýna, bu iþyerlerinde ve iþlerde geçen çalýþma sürelerinin her 360 günü için karþýlarýnda gösterilen gün sayýlarý, fiilî hizmet süresi zammý olarak eklenmektedir.
360 günden az geçen hizmetler için de orantýlý olarak fiili hizmet süresi zammý eklenmektedir. Her 360 gün için eklenen süreler 40’ýncý maddede sayýlan iþlerin risklerinde göre 60, 90, 180 gün þeklinde deðiþim göstermektedir.
Fiili hizmet süresi zammý kapsamýnda sayýlan iþ veya görevlerde çalýþan sigortalýlarýn fiili hizmet süresi zammýndan yararlanabilmesi için yasada belirtilen iþyerlerinde ve belirtilen iþleri fiilen yapmasý gerekmektedir. 5510 sayýlý Kanun'a göre yýpranma payý olan meslekler;
1) Kurþun ve arsenik iþlerinde çalýþanlar 60-90 gün.
2) Cam fabrika ve atölyelerinde çalýþanlar 60 gün.
3) Cýva üretimi iþleri sanayinde çalýþanlar 90 gün.
4) Çimento fabrikalarýnda çalýþanlar 60 gün.
5) Kok fabrikalarýyla Termik santrallerde çalýþanlar 60 gün.
6) Alüminyum fabrikalarýnda çalýþanlar 60 gün.
7) Demir ve çelik fabrikalarýnda çalýþanlar 90 gün.
8) Döküm fabrikalarýnda çalýþanlar 60 gün.
9) Asit üretimi yapan yerlerde çalýþanlar 90 ile 180 gün.
10) Madenlerin yer altýnda çalýþanlarý 180 gün.
11) Radyoaktif ve doðal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler radyoiyonizan maddelerle veya bütün diðer korpüsküler emanasyon kaynaklarý yapýlan iþler ile yapýlan iþlerde çalýþanlar 90 gün.
12) Su altýnda çalýþanlar 60 gün.
13) Türk Silahlý Kuvvetlerinde Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaþlar ve sözleþmeli erbaþ ve erler 90 gün.
14) Emniyet ve MÝT mensuplarý 90 gün.
15) Ýtfaiye veya yangýn söndürme iþlerinde çalýþanlar 60 gün.
16) Basýn Kartý Yönetmeliði'ne göre çalýþan gazeteciler 90 gün.
17) TRT'de Basýn Kartý Yönetmeliði'ne göre çalýþanlar 90 gün.
18) Türkiye Büyük Millet Meclisi yasama organý üyeleri ile dýþarýdan atanan bakanlar 90 gün fiili hizmet zammý alýyor.
Fiili hizmet süresi zammý kapsamýnda olan iþyerlerinde çalýþan sigortalýlarýn çalýþýlan ayýn bazý günlerinde kapsam dýþý iþlerde geçen süreleri ile kapsamda olan iþlerde fiilen çalýþmayarak risklerine maruz kalmadýklarý süreler fiili hizmet süresinden sayýlmayacaktýr.
Buna göre fiili hizmet süresi kapsamýnda deðerlendirilmeyecek süreler, 2429 sayýlý Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkýnda Kanunda belirtilen tatil günleri, yýllýk izin, ücretsiz izin veya ücretli izin, sýhhi izin, eðitim kurs süreleridir.
