Toplu işçi çıkarma, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 29'uncu maddesinde hüküm altına alınmıştır.
İş Kanunu'nun 29'uncu maddesi ile işveren ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarmak istediğinde, bunu en az otuz gün önceden bir yazı ile işyeri sendika temsilcilerine ve İŞKUR'a bildirmekle yükümlü tutulmuştur.
Toplu çıkış kontrolü işyerinde çalışan işçi sayısı üzerinden hesaplanmakta olup, işletmedeki toplam işçi sayısının önemi bulunmamaktadır.
İşyerinde çalışan işçi sayısı:
-20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin,
-101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on oranında işçinin,
-301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin, iş sözleşmesi bir aylık süre içinde geçerli nedenle sona erdirilirse toplu işçi çıkarma gündeme gelecektir. Deneme süresinde işveren feshi, haklı nedenle işveren feshi, ikale gibi geçerli neden dışında kalan fesih türleri toplu çıkış kapsamında değerlendirilmeyecektir.
İşyerinde çalışan sayısı 20 ile 100 kişi arasında olduğundan en az 10 işçinin işten çıkartılması toplu işçi çıkarma kapsamında olacaktır.
Ancak 10 kişiden az (örneğin 8 veya 9 işçi) işçinin işten çıkartılması halinde toplu çıkış bildiriminin yapılmasına gerek olmayacaktır.
Öte yandan geçerli nedenle fesihlerin toplu çıkış kapsamına girmesi için 1 ay içinde sona erdirilmesi gerekir.
Toplu çıkış bildirimi en az 30 gün önceden İŞKUR'a yapılmalıdır.
İŞKUR'a yapılacak bildirimde işçi çıkarmanın sebepleri, bundan etkilenecek işçi sayısı ve grupları ile işe son verme işlemlerinin hangi zaman diliminde gerçekleşeceğine ilişkin bilgilerin bulunması zorunludur.
İŞKUR'a bildirim yapıldıktan 30 gün sonra ihbar süreleri başlayabilir veya fesih bildirimi yapılıp ihbar tazminatı ödenebilir.
İşveren toplu işçi çıkarmanın kesinleşmesinden itibaren altı ay içinde aynı nitelikteki iş için yeniden işçi almak istediği takdirde nitelikleri uygun olanları tercihen işe çağırmakla yükümlüdür.
Bu kapsamda istifa eden işçilerin yerine yeni işçi alınması mümkündür.
Fakat toplu çıkış kapsamındaki işçilerden boşalan pozisyonlara 6 ay içerisinde işe alım yapılırsa, öncelik toplu çıkış kapsamında işine son verilen işçilere verilmelidir.
Aksi durumda toplu işten çıkarma hükümlerine aykırılığa ilişkin 2024 yılında çalışan başına 5.506 TL idari para cezası gündeme gelecektir.
