Bu yazýmýzda, hepimizin karþýlaþabileceði bir sorunu ele alacaðýz.
Malum, Sosyal Güvenlik Kurumu ile sözleþmeli özel saðlýk hizmet sunucularý -örneðin özel has
taneler- tedavi gören iþçi veya bakmakla yükümlü olduðu kiþilerden ilave ücret almaktadýrlar.
Söz konusu ilave ücret, Saðlýk Uygulama Tebliðinde belirtilen tedavi ücretinin iki katýna kadar çý
kabilmektedir.
Diyelim ki, böyle bir tedavi nedeniyle ilave ücreti ödeyemeyen iþçi iþvereninden avans talep et
miþtir.
Ýþveren avans vermek zorunda mý? Avans vermezse, iþçi ne yapabilir? Bu konuda, mevzuata
bakalým.
Türk Borçlar Kanunu
Madde 406
Ýþveren, iþçiye zorunlu ihtiyacýnýn ortaya çýkmasý hâlinde ve hakkaniyet gereði ödeyebilecek du
rumda ise hizmetiyle orantýlý olarak avans vermekle yükümlüdür.
Madde 435
Taraflardan her biri, haklý sebeplerle sözleþmeyi derhâl feshedebilir. Sözleþmeyi fesheden taraf,
fesih sebebini yazýlý olarak bildirmek zorundadýr.
Sözleþmeyi fesheden taraftan, dürüstlük kurallarýna göre hizmet iliþkisini sürdürmesi beklene
meyen bütün durum ve koþullar, haklý sebep sayýlýr.
Borçlar Kanununa tabi iþçilerin faydalandýðý söz konusu düzenlemeden Ýþ Kanuna tabi iþçiler de
yararlanabilir mi?
Borçlar Kanununda iþçi lehine olan bu önemli düzenlemenin Ýþ Kanununda yer almamasý, Borç
lar Kanunu’nun Ýþ Kanunu’nun önemli ve taraflarýn haklarýný etkileyecek boþluklarýný tamamlama iþl
evinin olmasý nedeniyle, Ýþ Yasasý’na tabi iþçilerin de zorunlu avans ile ilgili düzenlemeden faydala
nabileceði kanaatindeyim.
Bu konuyla ilgili olarak, Ýþ ve Sosyal Güvenlik hocalarýmýzdan, Prof. Dr. Nurþen Caniklioðlu’na ait,
28.4.2012 tarihli ‘Türk Borçlar Kanunu Ýþ Kanunu Ýliþkisi’ adlý sunum dosyasýnýn, zorunlu avansla il
gili bölümünü aktarmak istiyorum.
Avans verme zorunluluðu
- Borçlar Kanununda avans ödenmesine iliþkin olarak Ýþ Kanununa tabi iþçiler açýsýndan da uygu
lanabilecek bir hüküm yer almaktadýr.
Buna göre iþveren,
- iþçiye zorunlu ihtiyacýnýn ortaya çýkmasý halinde ve,
- hakkaniyet gereði ödeyebilecek durumda ise,
- hizmetiyle orantýlý olarak avans vermekle yükümlüdür.
Buraya kadar yazdýklarýmýzý toparlarsak:
Ýþveren, iþçiye zorunlu ihtiyacýnýn ortaya çýkmasý hâlinde ve hakkaniyet gereði ödeyebilecek du
rumda ise, hizmetiyle orantýlý olarak avans vermekle yükümlüdür.
Ýþveren bu yükümlülüðünü yerine getirmese, iþçi isterse haklý nedenle sözleþmeyi derhal feshede
bilir.
Ýþçinin sözleþmeyi feshetmesi durumunda, bu iþyerinde bir yýl veya daha fazla çalýþmasý varsa, kýdem tazminatýný alma hakký vardýr.
Ancak, sözleþme iþçi tarafýndan feshedildiði için, iþverenin iþçiye ihbar tazminatý ödeme yükümlülüðü yoktur.
