Kýþ mevsiminin ayak seslerini duyuyor musunuz? Erzurum’da sulu sepken çoktan baþladý bile. Yüksekler bembeyaz. Geceler buz gibi. Hava ayaza çekiyor, toprak donuyor artýk geceleri. Kýþ yaklaþýyor adým adým yanýmýza. Her gece bir öncekinden daha soðuk, her gün güneþ daha zayýf o yüzden. Bir adaptasyon süreci daha baþlýyor iþte. Bu süreç en rahat insanlar için iþliyor. Biz artýk daha kalýn kýyafetleri tercih ediyor, ev ve iþ yerlerimizi ýsýtýyor; soðuktan, rüzgardan korunuyoruz bir þekilde. Hayvanlar da çok þanssýz sayýlmaz. Aðaç kovuklarý, maðaralar, toprak altý ve doðadaki tüm korunaklý alanlar onlarýn kaçýþ yeri haline geliveriyor kýþ þartlarýnda. Sokak hayvanlarý bile bir apartmanýn duvarýný, çöp bidonunu, rüzgar seti olarak kullanabiliyor. Peki ya bitkiler? Buz gibi soðumuþ hatta donmuþ toprak tek dayanaklarý... Soðuðun ve rüzgarýn altýnda çaresizler. Birçoðunun yapraklarý teker teker kuruyup dökülürken, bir bölümü direniyor kýþ þartlarýna. Bu dünyanýn doðal döngüsü kuþkusuz... Her þey doðal akýþýnda ilerliyor, bunu engellemek nafile. Fakat soðuktan korumamýz gereken bazý bitkiler de var.
EN BÜYÜK TARIM ZARARLISI: DON
Zor günlerin baþladýðý sektörlerin baþýnda geliyor ziraat. Kýþ, onlar için don, hasadýn verimsizleþmesi, ürün kaybý ve zarar etmek demek. Üreticinin cebine daha az para girince, bu bizim cebimize de zam olarak yansýyacaktýr haliyle. Bir sarmal döngü halinde sorunlar, ardý ardýna sýralanacaktýr. O yüzden çiftçi için hava þartlarý çok önemli. Soðuk gecelerde çiftçi yorganýný üzerine çekip rahatça uyuyamaz, donma riski altýndaki alanlarý korumasý gerekli çünkü. Fakat nasýl korumasý gerektiðini bilen çiftçi sayýsý nedir, yöntemlerden haberdarlar mý, bilmiyorum.
Biz hava durumu yayýnlarýmýzda, don ihtimalinin olduðundan, hatta oluþabilecek don olayýnýn kuvvetinden biraz bahsedebiliyoruz, sýnýrlý yayýn süremiz içinde. Oysa donla mücadelenin ayrýntýlarýný anlatmak gerekiyor uzun uzun, tüm ayrýntýlarýyla.
TEDBÝR ALMANIN TAM ZAMANI
Öncelikle donla mücadele için arazinin ve ürünün seçimi belirleyici. Kuvvetli don olayýnýn sýklýkla yaþandýðý alanlarda zirai faaliyetin yapýlmamasý ya da böyle alanlara geç çiçeklenen bitkilerin seçilmesi gerekiyor. Fakat eðer artýk arazi ve ekilen ürünü seçmek için çok geç kalýnmýþsa o zaman iþiniz biraz daha zorlaþýr, masrafýnýz artar. Suni sis oluþturmak, ürünleri toksik olmayan köpüklerle kaplamak, üstten sulama yapmak, topraðý ve bitkiyi direkt ýsýtmak, kaliteli toprak kullanmak, topraðý kumla kaplamak, çiçeklenmeyi geciktirmek ya da olgunlaþan ürünleri erken toplamak gibi bazý prosesler arasýndan ürüne ve topraða göre maliyeti uygun olan seçilir ve uygulanýr. Çünkü don oluþumunun engellenmesi için yapýlacak her türlü ekstra müdahale, ekstra masraf anlamýna geliyor. Tabii ki uygulanacak prosedürden, optimum faydanýn elde edilmesi önemli olduðu gibi ekstra maliyetin ödenebilir þartlarda olmasý da çok önemli. O yüzden ürün, kar ve prosesler bir arada düþünülerek doðru karara varýlýr ve bu karar her türlü arazi ve çiftçi için kuþkusuz deðiþir. Deðiþmeyen tek þey, saðlýklý ve bol hasat elde etmenin tek yolu, doðru hava tahminlerini takip etmek, bilinçli çiftçiliði yaygýnlaþtýrýp doðru yöntemleri uygulatmak ve öylelikle kar elde etmek. Yoksa çiftçinin emekleri heba olur gider.
Çantada bulunsun
Kýþýn çantanýzýn olmazsa olmazlarý arasýna rüzgar soðuðunu egelleyen þapka, atký ve eldiven ekleyin.
