Genelkurmay Baþkaný Martin Dempsey’yi hatýrlayalým. Geçen hafta üniversite konuþmasýnda, kafasýndaki stratejik bulmacayý dile getirmiþti: Suriye’de rejim eninde sonunda deðiþecek. O zaman Ortadoðu’da bir Sünni, bir de Þii kuþak oluþacak... Ýki net kuþak olunca Ortadoðu daha istikrarlý mý, daha istikrarsýz mý olur?O toplantýda bu soruya yanýt bulunamadý. Soruya bizim yanýtýmýz -Kuþaklý ya da kuþaksýz, Ortadoðu daha istikrarsýz olur- idi.
General Dempsey’nin stratejik bulmacasýnýn bir parçasýný daha bulduk. General önceki gün Washington’da düþünce kuruluþu Carnegie Endowment’ta konuþtu. Orada kendisine -ABD ordusu NATO kapsamýnda Türkiye sýnýrýný ya da Suriyeli sivilleri koruma görevi üstlenir mi- diye soruldu.
General Dempsey’nin ilk sözü: “Biliyorsunuz ben hem ABD siyasi liderlerine hem de NATO siyasi liderlerine askeri seçenekler sunmakla görevliyim”oldu.
-NATO siyasi liderleri- diye düþünürsek, bu kapsamda Türkiye’yi temsilen Cumhurbaþkaný Abdullah Gül ve Baþbakan Recep Tayyip Erdoðan var. General devamla: Bu konuyu geçen hafta NATO’da konuþtuk. Biz ABD ordusu olarak çok þey yapabiliriz ama herþeyi yapamayýz- dedi.
Yine devamla: “Gerçeði söylemek gerekirse, -yapamayacaðýmýz þeyler arasýnda, þu an Suriye’de varolandan daha iyi bir siyasi sonucu garanti etmek- var. Ancak buna karar vermek bana düþmez” dedi.
Yani ABD Genelkurmay Baþkaný NATO kapsamýnda da konuþurken, -Ben siyasi liderlerin istediði askeri seçenekleri sunarým. Suriye’de harekat istenirse, onu da yaparým. Hatta baþarýlý da olurum, ama siyasi sonucu garanti edemem- diyor. Suriye’yi skor tabelasýndan izleyenler için kulak verilmesi gereken bir açýklama. Bundan sonra olacaklarý öngörmek için bu pusulaya bakmak gerekiyor. Siyasi sonuç ne? Onu kim garanti ediyor?
General kýsa süre önce Ortadoðu’da dolaþtýðýný da vurguladý ve “Bölge ülkeleri askeri harekat için o son adýmý atmadan, sonra olacaklarý da bilmek istiyorlar” dedi. Yani bölgede, -Harekatla Þam rejimi devrilir, ama sonra ne olur- sorusu sorulmakta. Generale de sormuþlar, o da onu anlatýyor. Ve general sonuçta diyor ki, NATO siyasi liderleri benden harekat planý isterse, ben yapar, veririm. Görevim o. Ardýndan da hemen ekliyor: Þu an NATO’da bir Suriye görev/harekat planlamasý yapýlmýyor.
Ve General ABD stratejik konseptinden önemli bir ilkeyi hatýrlatarak yanýtýný tamamladý: Askeri unsur tek baþýna kullanýlmamalýdýr. Yani siyasi unsur da gözönünde tutulmalýdýr... Þam rejiminin devrilmesi mesele deðil, ama sonrasý için siyasi planlama ve uygulama gerekir. Irak, hatta Afganistan’da olanlarý düþününce, dediði gayet doðru.
ABD Genelkurmay Baþkaný sözünü sakýnmayan ve net bir kurmay. Kendisini ilgiyle izlemeyi sürdürmek lazým. Asýl haberler hep komutanda.
NATO bugünler için var
Önceki hafta Türkiye’nin Suriye konusunda NATO’ya bilgi verdiði haberlerini verdik, bir heyecan oldu... Piyasalar ve kamuoyu olaya gayet yanýltýcý biçimde -Suriye’ye giriliyor mu, girilmiyor mu- diye baktýðý için, olay futbol maçýnýn skor tabelasýndan izleniyor. Halbuki skor tabelasýna yansýmayan geliþmeler var. Türkiye NATO ittifak anlaþmasýnýn 4. maddesi kapsamýnda -Sýnýrda bazý saldýrýlar var- diye NATO’ya bilgi verdi, konuyu istiþare kapsamýnda NATO gündemine getirdi. Bu diplomatik bir sürecin baþlangýcý. Türkiye resmi talep yapmadý.
Türkiye NATO’yu harekete geçirmeye uðraþmýyor. NATO’yu kýþkýrtmak gibi bir niyet de yok. -Birþey olacaksa ittifak kapsamýnda ve topluca olsun- deniyor. Bu da makul. 4. maddenin ardýndan bir de NATO’nun 5. maddesi var: Birimiz hepimiz için, hepimiz birimiz için- diyor. Üyelerden birisi saldýrýya uðrarsa, NATO topluca karþýlýk verir... ABD Genelkurmay Baþkaný’nýn sözlerini bu kapsamda yorumlamak gerekir. Olay askeri deðil, siyasi... Ayrýca Türkiye’ye henüz Þam’dan ciddi bir saldýrý olmadýðýný biliyoruz... Ve NATO’da anýnda oybirliði saðlatacak, mekanizmalarý çalýþtýracak bir yanlýþ yapýp yapmamak halen Þam’ýn tercihi. twitter.com/selimatalayny
