Mesele döndü dolaþtý ilk üç madde konusuna geldi yine... Tüm konuþulanlarýn bu minvalde ilerlemesi, ihtiyacýmýz olan tartýþmayý yapmamýzý engelliyor. Böyle olunca da "deðiþtirilemez maddeler rejimi" geniþliyor farkýnda olmadan... Kimsenin ilk dört maddenin deðiþmesi yönünde bir gündemi yok. Çok net. Ama mesele bir türlü bu "dar alandan" da çýkmýyor. Çok ilginç.
ÝHTÝYACIMIZ OLAN NE?
Bence mevzuat anlamýnda en sorunlu metinlerden biri Anayasamýzdýr. Bugün yargý ve siyaset alanýnda baþ gösteren sorunlarýn birçoðunun temelinde, bu metindeki muðlaklýk yatar. Bireysel Baþvuru kararlarýnýn mahiyeti, temel haklarýn kýsýtlanma kriterleri, teröre dair bazý ifadelerin "özgürlük kapsamýnda" deðerlendirilmesi, kültürel haklarýn çerçevesi, yurttaþýn yasama ve yürütme faaliyetlerine sürdürülebilir katýlýmýnýn bulunmamasý ve sayabileceðimiz birçok hususun tartýþma konusu olmasýnýn altýnda bu gerçek var.
AHENKSÝZ BÝR METÝN
Bu konuda "þöyle olmalý" þeklinde bir yargý ortaya koymadan, yazým tekniði ve konuþulan birçok ifadenin dayanaðýnýn bulunmamasý cihetine dikkat çekmek için belirtiyorum bunlarý. Ortada bir imkân var. Ama biz meseleyi odaðýnýn dýþýnda tartýþmaya gösterdiðimiz gayreti, esas meseleyi konuþmaya taþýyamýyoruz. Tüm deðiþikliklere raðmen özellikle "temel haklar" yönünde nitelikli bir yazýma ihtiyaç duyuyoruz. Þayet bu yapýlmazsa bugün yapýlan tartýþmalar aynen gelecek yüzyýla da taþýnacak. Bu yükümlülük, Meclis'tedir!
HERKES FÝKRÝNÝ SÖYLEMELÝ
Anayasa yapým süreçleri çetin geçer. Zira devletin en temel metnini yazmak ve bunda yüksek memnuniyet saðlamak zordur. Anayasa, Meclis'te kabul edilir. Meclisteki siyasi partilerin uzlaþmasý ve son halini vermesi kadar doðal bir durum yoktur. Ancak bu "yeter þart" olmadýðý gibi üretilen metin "mükemmel" bile olsa bir biçimde "meþruiyet" alaný daralmýþ sayýlýr. Ýyinin de iyisi bir metin için çok konuþmak ve kitlelerin bakýþ açýsýna vakýf olmak gerekiyor. Her kesimin kendince önemli bulduðu durumlarý yazým sürecinde ileri sürebilecekleri bir yaklaþým önemli.
MECLÝS'ÝN DIÞI DA ÝÞÝN ÝÇÝNDE OLMALI
Biliyoruz ki iyi anayasalar meclis dýþý unsurlarýn da geniþ katýlýmýyla yazýlanlardýr. Anayasa yapým sürecinin tabaný ne kadar geniþ olursa o kadar doðru metin üretilmiþ olur... Herkesin her konuyu bilmesi beklenemez. Ama odalara, barolara, sivil topluma, akademiye "bildiði" alanda katký sunma imkâný saðlamak gerekir. Toplumda "doðruyu arayan" tartýþma kanallarýný tahkim etmek þart.
BEÞ NOKTA ÖNEMLÝ...
Anayasa yapým sürecinde þu beþ yaklaþým çok önemli bence.
Ýlk olarak; kimsenin niyetini okumadan, önerisini dinlemek gerekiyor. Ýtirazlarýmýzý "varsayýlan niyet üzerinden" geliþtirmemeliyiz.
Ýkincisi; zihin dünyamýz için olduðu gibi hukuk için de kavramlar önemlidir. Bu durum, anayasa olunca daha da önem kazanýr. Bu nedenle "muðlak" kavramlardan kaçýnmak gerekiyor. Uygulamaya bakarak bir daha sorun çýkmamasý için hangi kavramlarýn ne anlama geldiðinin tanýmlanmasýnda yarar var.
Üçüncü durum ise þöyledir: Hukuk adý altýnda bize ihraç edilen meselelere kendi rengimizi katmak zorundayýz. Bize "cinsiyet eþitliði" olarak gelen paketin altýndakileri yýllar sonra gördük. Bu ve benzer konulara set çekmek gerekiyor. Bu toplumun yapýsýnda ne varsa o "hukuk" olmalýdýr.
Dördüncüsü ise Anayasa'nýn "yorumlanma" biçimlerine dair çerçevenin çizileceði bir maddenin olmasý ve burada yorum ilkelerinin net biçimde sunulmasý gerekir. Misal, "laiklik, kimsenin temel haklardan faydalanmasýný engelleyecek biçimde yorumlanamaz" gibi.
Ve son olarak Güncel konularýn Anayasa'da yer almasý gerekiyor: Ýnfaz, internet, iklim, kent, deprem ve diðerleri...
