Baþkan Obama geçen hafta ABD Kara Harp Okulu mezuniyet töreninde konuþup, ABD’nin 21. yüzyýl dýþ politika stratejisini az daha ayrýntýlý anlattý. Birazýný geçen Eylül’de BM Genel Kurulunda anlatmýþtý, þimdi daha ayrýntý verdi. Özeti: ABD tek taraflý dýþ askeri müdahalelerden uzak duracak.
Obama “Elimizde dünyanýn en iyi çekici (ordusu) var diye bütün sorunlara -çivi- olarak bakamayýz” dedi. ABD’nin her çiviyi tek baþýna çakmak yerine, koalisyonlarla hareket edeceðini söyledi. Ayrýca ABD’nin dünyadaki etkisinin azalmadýðýný, böyle bir sorun görmediklerini de vurguladý.
Irak’ýn neden iþgal edildiði hala izah edilemiyor da, Afganistan iþgali -devletin terör örgütünün eline geçmesine- baðlanmýþtý. Obama þimdi teröristlerin etkili olduðu her ülkenin iþgal edilemeyeceðini bazýsýna ekonomik destek ve bu ülkelerin güvenlik birimlerinin eðitilmesinin öncelik taþýdýðýný söyledi. Bunun için, þayet Kongre izin verirse, 5 milyar dolara yakýn para toplanýp Yemen, Mali gibi ülkelere yardým edilecek.
Obama Suriye’ye ABD’nin müdahale etmeyeceðini, ancak ýlýmlý muhalefetin desteklenmip güçleneceðini, komþu ülkelere daha fazla destek verileceðini söyledi. Afganistan’dan çýkýþ için 2016 sonuna takvim verdi.
Eskiden devletlerin tekelindeki gücün teknoloji ve küreselleþme sonucu bireyin eline geçtiðini, bu yüzden terörizmin zarar verme gücünün arttýðýný söyledi.
Obama’nýn mesajlarý ABD içinde sýnýrlý tepki aldý. Baþkanýn dýþ politikasýný destekleyenlerin oraný yüzde 30. Cumhuriyetçi Partideki Muhalifler, Obama’ya ateþ püskürdüler. Gerekçeleri: Tek taraflý müdahale kozunu terk etmesi. Öte yanda Cumhuriyetçi muhalefet, ABD’nin dýþarý ile ilgilenmekten biraz uzak durmasýný istiyor. Muhalefet izolasyon çaðrýlarý yapýyor Obama da ABD’nin izolasyonda kalamayacaðýný, ancak güç kanýtlamýþ olmak için de müdahale yapmayacaðýný belirtti.
ABD halký, savaþtan ve dýþ dünyanýn kargaþasýndan yýlmýþ durumda. Zaten ekonomik krizin etkisi 6 yýldýr etkisi sürüyor. Düþmeyen iþsizlik, konut sektöründe artan zayýflýk hala ekonomiyi yere yakýn tutuyor, halk yeni çatýþma istemiyor. Her dýþ sorun noktasýna -Ne iþimiz var- diye bakýlmakta.
Son kamuoyu anketinde -Dünyada þimdikinden daha fazla birþey yapmaya gerek yok, daha az aktif olalým- diyenlerin oraný yüzde 47, Þimdiki gibi devam- diyenler yüzde 30, -Daha fazla aktif olalým- diyenler yüzde 19.
Obama kasým ayýnda yapýlacak ara seçimler öncesinde dýþ dünya konusunda ne fazla müdahaleci, ne de fazla izolasyoncu olmaya çalýþýyor. Ancak Ukrayna ve Suriye hala sýcak ve Obama’nýn Suriye muhalefetine yardým vaadinin boyutlarý henüz açýklanmadý.
Obama’nýn son strateji açýklamalarýna bakarsak, ABD Suriye’ye tek baþýna müdahale yapmayacak. Böyle bir ihtimal zaten yok gibiydi. Yönetimin Suriye için bir koalisyon arayýþýna girmesi halinde, gözler Türkiye’de olacak. Türkiye de en çok Suriye çivisinin durumuyla ilgili. Obama her çiviyi çakmayacaðýný söyledi, ama zaten çivilere hep çekiç gerekmez. Bazen çakmak yerine çýkartmak da gerekebilir ve o iþlemde çekiç deðil, kerpeten-pense iþe yarar.
twitter.com/selimatalayny
