Başkan Obama geçen hafta ABD Kara Harp Okulu mezuniyet töreninde konuşup, ABD’nin 21. yüzyıl dış politika stratejisini az daha ayrıntılı anlattı. Birazını geçen Eylül’de BM Genel Kurulunda anlatmıştı, şimdi daha ayrıntı verdi. Özeti: ABD tek taraflı dış askeri müdahalelerden uzak duracak.
Obama “Elimizde dünyanın en iyi çekici (ordusu) var diye bütün sorunlara -çivi- olarak bakamayız” dedi. ABD’nin her çiviyi tek başına çakmak yerine, koalisyonlarla hareket edeceğini söyledi. Ayrıca ABD’nin dünyadaki etkisinin azalmadığını, böyle bir sorun görmediklerini de vurguladı.
Irak’ın neden işgal edildiği hala izah edilemiyor da, Afganistan işgali -devletin terör örgütünün eline geçmesine- bağlanmıştı. Obama şimdi teröristlerin etkili olduğu her ülkenin işgal edilemeyeceğini bazısına ekonomik destek ve bu ülkelerin güvenlik birimlerinin eğitilmesinin öncelik taşıdığını söyledi. Bunun için, şayet Kongre izin verirse, 5 milyar dolara yakın para toplanıp Yemen, Mali gibi ülkelere yardım edilecek.
Obama Suriye’ye ABD’nin müdahale etmeyeceğini, ancak ılımlı muhalefetin desteklenmip güçleneceğini, komşu ülkelere daha fazla destek verileceğini söyledi. Afganistan’dan çıkış için 2016 sonuna takvim verdi.
Eskiden devletlerin tekelindeki gücün teknoloji ve küreselleşme sonucu bireyin eline geçtiğini, bu yüzden terörizmin zarar verme gücünün arttığını söyledi.
Obama’nın mesajları ABD içinde sınırlı tepki aldı. Başkanın dış politikasını destekleyenlerin oranı yüzde 30. Cumhuriyetçi Partideki Muhalifler, Obama’ya ateş püskürdüler. Gerekçeleri: Tek taraflı müdahale kozunu terk etmesi. Öte yanda Cumhuriyetçi muhalefet, ABD’nin dışarı ile ilgilenmekten biraz uzak durmasını istiyor. Muhalefet izolasyon çağrıları yapıyor Obama da ABD’nin izolasyonda kalamayacağını, ancak güç kanıtlamış olmak için de müdahale yapmayacağını belirtti.
ABD halkı, savaştan ve dış dünyanın kargaşasından yılmış durumda. Zaten ekonomik krizin etkisi 6 yıldır etkisi sürüyor. Düşmeyen işsizlik, konut sektöründe artan zayıflık hala ekonomiyi yere yakın tutuyor, halk yeni çatışma istemiyor. Her dış sorun noktasına -Ne işimiz var- diye bakılmakta.
Son kamuoyu anketinde -Dünyada şimdikinden daha fazla birşey yapmaya gerek yok, daha az aktif olalım- diyenlerin oranı yüzde 47, Şimdiki gibi devam- diyenler yüzde 30, -Daha fazla aktif olalım- diyenler yüzde 19.
Obama kasım ayında yapılacak ara seçimler öncesinde dış dünya konusunda ne fazla müdahaleci, ne de fazla izolasyoncu olmaya çalışıyor. Ancak Ukrayna ve Suriye hala sıcak ve Obama’nın Suriye muhalefetine yardım vaadinin boyutları henüz açıklanmadı.
Obama’nın son strateji açıklamalarına bakarsak, ABD Suriye’ye tek başına müdahale yapmayacak. Böyle bir ihtimal zaten yok gibiydi. Yönetimin Suriye için bir koalisyon arayışına girmesi halinde, gözler Türkiye’de olacak. Türkiye de en çok Suriye çivisinin durumuyla ilgili. Obama her çiviyi çakmayacağını söyledi, ama zaten çivilere hep çekiç gerekmez. Bazen çakmak yerine çıkartmak da gerekebilir ve o işlemde çekiç değil, kerpeten-pense işe yarar.
twitter.com/selimatalayny
