Seçimler, Türkiye’nin yüzyýllýk bir hesaba oturmasý gibi yaþandý desek, herhalde yanlýþ olmaz.
Bu yüzyýllýk muhasebenin içinde çok fazla acý ve çok fazla yas var.
Kürtlerin yaþadýðý coðrafya bu yas ve acýyý fazlasýyla tatmýþ bir coðrafyadýr.
Seçimlerde Kürt siyasetinin vitrininde gördüðümüz çoðu daha çok genç olan kadýn adaylarýn hayat hikayelerine bakýyorsunuz. Her biri diðerinden ilginç. Filmlere, romanlara konu olabilecek cinsten ve çok da trajik hayatlar..
Dicle Üniversitesi Öðrencisi ve Lice Belediye Baþkaný Rezzan Zuðurli bu kadýnlardan biri. Yüzde 91 gibi rekor bir oyla seçildi.
***
Rezzan Zuðurli, PKK’nin 1978’de yapýlan kuruluþ toplantýsýna ev sahipliði yapan Alaatin Zuðurli’nin yeðeni. En genç kadýn eþbaþkan.
Lice’de Rezzan Zuðurli’nin þaþýrtýcý derecede bir oy almasýnýn elbette tarihle ve hafýzayla ilgisi var.
Seçmenin sandýða giderken gözettiði en önemli þeyin, yakýn tarihin içinde þekillenmiþ siyasi hatýralar olduðunu gösteriyor.
Kürt siyasetinin sosyolojik zeminini ve bu zemin üstüne inþa edilen siyaseti, önemli oranda savaþ maðdurlarý belirliyor.
Genç ve yaþlý kuþaðýn bir arada yaþadýðý, ama bu netameli döneme ait hatýralarýn kuþaktan kuþaða aktarýldýðý bir siyasi hikaye söz konudur.
Kimlik talepleri ve bu talepleri mümkün kýlan etno-kültürel yapýlar, siyasete damgasýný vurmaya devam ediyor.
***
Latin Amerika’da babalarý, anneleri, kardeþleri diktatörlüklerin demir pençesi altýnda iþkence görmüþ, hayatýný kaybetmiþ olanlarýn, bir kýsmý, darbe sonrasý dönemlerde, devlet baþkaný, milletvekili ve belediye baþkaný oldular.
Bu ülkelerde de siyasi hafýza, siyasetin geleceðe taþýnmasýnda önemli bir rol oynadý.
Þimdi Türkiye’de ayný þeye tanýk oluyoruz.
Muhafazakar demokrat bir iktidarýn 12 yýlda imza attýðý deðiþim programlarýna ve son yaþadýðýmýz seçimlere baktýðýmýzda, bu hayati sürecin en zor aþamalarýnýn, halkýn kendi siyasi hafýzasýna güven duyarak, bu iktidara yeþil ýþýk yakmasý ve bu iktidarýn arkasýnda durmasý yoluyla geçildiðine bir kez daha tanýk oluyoruz.
Seçmenin önemli bir bölümü, sandýk baþýna giderken, kendi siyasi hafýzasýna ve bu hafýzanýn belirlediði kendi siyasi hikayesine oy verdi diyebiliriz. Baþka sebepleri göz ardý etmeden ama..
***
Asýlarak infaz edilen Menderes’in ihtilal mahkemesine ifade verirken görüntülenen fotoðrafý ve uðradýðý bunca hakarete ve saygýsýzlýða raðmen, kaybetmediði o saygýlý hali ve ses tonu, yine merhum Özal’ýn, konuþma yaptýðý salonda uðradýðý baþarýsýz suikasttan sonra, kürsüye gelip, ‘Allahýn verdiði caný ancak Allah alabilir’ diyerek konuþmasýna devam etmesi ve son olarak da, Baþbakan’ýn Van ve Diyarbakýr’da, sesinin son teli hastalanýncaya kadar verdiði mücadele sanýrým bu siyasi hafýzanýn en kýymetli sayfalarý arasýnda, minnettarlýk ve þükranla hatýrlanacaktýr.
Türkiye gibi siyasi dengelerini, Ýmparatorluk bakiyesi üstüne kurmaya çalýþan bir ülkede, siyasi hafýzanýn, inanç ve cesaretin yerini, hiçbir siyasi program veya siyasi vaatler manzumesinin dolduramayacaðýna tanýk olduk.
Seçimler, bu bakýmdan burada ve dünyanýn baþka yerlerinde yaþayan maðdurlarýn kazandýðý bir seçim oldu.
Kadýnlarýn listelerde bu kadar yer almýþ olmasý ise çok sevindirici.
***
Diyarbakýr’ý, Aydýn ve Gaziantep gibi büyükþehir statüsünde olan þehirleri, kadýn Baþkanlar yönetecek.
Gaziantep’te, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlýðý’ný baþarýyla yöneten Fatma Þahin, Gaziantep’in belediye baþkaný oldu.
Özlem Çerçioðlu, hem Aydýn’ýn hem partisinin (CHP) ilk kadýn belediye baþkaný olmayý baþardý.
Diyarbakýr’ý Fýrat Anlý’yla beraber Gültan Kýþanak yönetecek. Anlý, KCK Davasýndan içerde dört yýldan fazla hapis yattý. Kýþanak, Diyarbakýr cezaevini yaþamýþ bir kadýn politikacý.
***
Cizre Belediye Baþkaný seçilen Leyla Ýmret’in de hikayesi çok farklý deðil. 1992’de babasý öldürüldüðünde beþ yaþýndaymýþ. Aile Cizre’yi terk ediyor. Sonrasýnda yaþananlarý Ýmret þu sözlerle hatýrlýyor:
‘Ben beþ yaþýndayken bir olay geçti baþýmýzdan. Ailemiz daðýldý, onun için ben hatýrlamýyorum fazla. Tek hatýrladýðým þey savaþ ve kötü hatýralardýr. Yedi yaþýnda Almanya’ya göç ettim ve buralarýn hasreti her zaman içimde vardý. 2013 yýlýnda kesin dönüþ yaptým, belediye baþkaný olmak için deðil, kendi memleketimize yaþamak için geldim. Babamý hatýrlamýyorum fazla, 21 seneden sonra babamýn mezarlýðýna gittiðimde içimden bir his geçti. Ýçimde bir his oldu kendi memleketimden, kendi doðduðum yerdir uzak durmak istemedim. Öyle bir karar verdim ve þimdi halk tarafýndan seçildiðim için çok mutluyum. ”
Diyarbakýr Kocaköy’de belediye Baþkaný olan Berivan Elif Kýlýç çocuk yaþta gelin olmuþ bir kadýn. Kocasýndan ayrýldýktan sonra siyasete giriyor. Berivan haným, ‘aday olduktan sonra çýktýðý ilk mitingte yaprak gibi titremiþ’. ‘Ýnsanlar gözlerimin içine bakýyordu ve ne söyleyeceðimi bilmiyordum. Ancak beni anladýlar ve ben onlarý anladým. Þimdi rahatým ve pek çok þey yapmak istiyorum. Benim gibi durumu olanlara, çocukken evlendirilmek isteyenlere artýk daha kolay ulaþabilirim ve mücadelem hep bu yönlü olacak. Benim anladýðým demokratik özerklik bu. Duvarlar yýkýlýyor ve insanlarla hep birlikte yaþýyoruz.’ Diye anlatýyor..
***
Ve geliyoruz Mardin’e. Süryani halkýn anavataný olan Turabdin’in bir þehrine.
Burada da Süryani bir kadýn Mardin’e eþbaþkan oldu. Ahmet Türk gibi deneyimli bir siyasetçiyle beraber Mardin’i yönetecek.
Februniye Akyol diye tanýnýyor, ama esas ismi Fabronia..
Februniye, Fabronia’nýn biraz daha Türkçeleþmiþ hali midir nedir, bilmiyorum.
Ama bildiðim kadarýyla, bir Süryani kadýn, ilk kez atalarýnýn yüzyýllarca yaþadýðý bir þehirde belediye baþkaný oldu. Türkçe, Kürtçe, Arapça, Süryanice ve Ermenice konuþan Fabronia, þimdilerde Ýbranice öðreniyor.
Tarihten çýkýp gelmiþ bir figür, bir peri gibi sanki..
Siyaset, kadýnlar, tarih ve hafýza..
Türkiye hep söylediðim gibi, kendi ‘Tuhaf Zamanlarýndan’ geçiyor ve bir hafýza patlamasý yaþýyor.
Sonra da bu patlama geliyor, seçim sandýklarýnda açýlan güllere dönüþüyor..
Demokratik tahayyülü sandýkta açýlan bu güllere kapalý olanlarýn, demokrasiyi ve çok kýsa bir zaman dilimi içinde de olsa, bu ülkenin geldiði yeri anlayabilmeleri maalesef çok zor.
