Adalet Bakaný Ergin bir grup gazeteciye Silivri Cezaevi’ni gezdirdi. Gördüklerimizden sonra cezaevini övmek gibi absürd bir durumla karþýlaþtýk. Dýþardan “Dört dörtlük” dedirtecek koþullar, burada yaþayanlara katlanýlmaz geliyordur. “Mahkumu Silivri’ye koymuþlar, illa da evim demiþ” misali.
Silivri
Adalet Bakaný Sadullah Ergin bir grup gazeteciyi artýk Türkiye’nin en ünlü mekanlarýndan biri haline gelmiþ olan Silivri Cezaevi’ne götürüp gezdirdi.
Ýlginç bir gruptuk çünkü neredeyse yarýsý çeþitli nedenlerle birbiriyle selamlaþmayan gazeteciler bir aradaydý. 28 Þubat soruþturmasýnýn medya patronuna uzanmasýný isteyen de, “patron artýk bizim de patron. Ona dokunmasýn ama müdürleri ve yazarlarý hesap versin” diyen de, “hiç kimseye dokunmasýn kararýnda kalsýn” diyen de vardý.
Bu tartýþmada alýnan tavýrlar 12 Eylül öncesindekine benzer kýrýlmalara ve kýrgýnlýklara yol açmýþ durumda. Neyse, böylesi renkli bir grup sabah Yenibosna’da Adli Týp Kurumu’nda buluþtuk, ardýndan Efes harabelerine görmeye giden turist grubu gibi, Jolly Tur’un otobüsüne doluþup Silivri’ye doðru yola koyulduk. Aramýzda Ruþen Çakýr gibi Silivri uzmanlarý, Oral Çalýþlar gibi cezaevi uzmanlarý da vardý. Benim ise Silivri’ye ilk gidiþimdi.
Þöyle söyleyeyim, burasý küçük bir kasaba...
Lojmanlarý, lisesi, alýþveriþ merkezi ve açýk ve de kapalý cezaevi ile dev bir alan. Þimdi de bir spor salonu inþaatý sürüyor. (Darbe planlayacak olanlara uyarý, gerekirse duruþma salonu olarak da kullanýlabilecek.)
***
Önce açýk cezaevi kýsmýný, ardýndan da kapalý cezaevi bölümünü dolaþtýk.
Kimse rencide olmasýn diye, içinde mahkum veya tutuklu bulunan hiçbir koðuþa sokulmadýk, bu yüzden Ýlker Baþbuð, Mustafa Balbay, Doðu Perinçek gibi ünlü tutuklularý görmedik, iyi de oldu, herkes kendisini kötü hissederdi herhalde.
Þimdi bugüne kadar oteller, barajlar, adliye saraylarý, fabrikalar gezdik de, bu ilk cezaevi turumuz. Gördüklerimizden sonra cezaevini övmek gibi absürd bir durumla karþýlaþtýk.
Dýþardan bakana “Dört dörtlük” dedirtecek koþullar elbette uzun süredir burada yaþayanlara katlanýlmaz geliyordur. “Mahkumu Silivri’ye koymuþlar, illa da evim demiþ” misali..
Allah kimseyi buraya düþürmesin, düþmüþ olanlarý da bir an önce kurtarsýn diyerek, izlenimlerimizi aktaralým.
Efendim, burasý katalog suçlarý denilen ve özel yetkili mahkemelerin görev sahasýna giren fiilerle suçlanan tutuklu ve hükümlülerin hem kaldýðý, hem de bir kýsmýnýn yargýlandýðý bir kampüs.
Çok sýký güvenlik önlemleri altýnda giriliyor. Mesela biz bile cep telefonlarýmýzý, bilgisayarlarýmýzý kapalý cezaevine sokamadýk.
Normalde, giriþte göz retinasý taramasý yapýlýyor. Turnikelerin önünde bir baþka araca yeniden göz yaklaþtýrýlýyor ve ancak tanýnma saðlandýktan sonra içeri girmenize veya dýþarý çýkmanýza izin veriliyor.
***
Burada 8 kapalý cezaevi binasý var, biz uyuþturucu zanlýlarýnýn olduðu bölüme girdik.
Hem cezaevinin geneli, hem de tek tek binalar merkezi kamera sistemiyle denetleniyor. Kuþ uçurulmuyor desek yeridir.
Tutuklu ve hükümlünün güvenlik riskine göre, tutuklular ya 3’er kiþilik odalarda 21 kiþi olarak kalýyorlar ya da birer kiþilik odalarda 3 kiþi kalýyorlar.
Odalar koðuþ adý verilen ve ortak kullaným alaný, tuvalet, banyo, televizyon izleme alaný ve yürüyüþ sahasý bölümlerinden oluþuyor.
Hükümlülerin yatak çarþaflarý haftada veya 15 günde bir deðiþtiriliyor. Ayrýca çamaþýrlarý dýþýndaki eþyalarýný da cezaevi çamaþýrhanesinde yýkatýp ütületebiliyorlar.
Her binada bir aile hekimi, muayenehane ve bir diþ hekimi bulunuyor.
Durumu daha ciddi olanlar, kampüs içindeki devlet hastanesine sevk ediliyor. Buradaki tedavi imkaný da yetersiz ise üniversite hastanesine gönderiliyorlar.
Türkiye’de þu anda 120 bin tutuklu ve hükümlü var ve bir tutuklu veya hükümlünün devlete günlük maliyeti 40 lira.
Cezaevi sakinlerinin de haftada 300 liralýk harcama limiti var. Yani aileleri bu parayý cezaevi kantinine yatýrýyor, onlar da ihtiyaçlarýný buradan karþýlýyorlar.
Koðuþlarýna televizyon, mini buzdolabý, vantilatör alma haklarý mevcut, bakanlýk bulaþýk ve çamaþýr makinesi konusunda izin aþamasýnda. Ancak ekstra elektrikli aletlerin elektrik parasý cezaevi sakinlerinden tahsil ediliyor.
Örneklerine alay, tugay gibi birliklerde rastlanabilecek dev bir mutfaðý var Silivri’nin, biz de mercimek çorbasý, tavuk ýzgara, bulgur pilavýndan oluþan menüyü Sayýn Ergin’le birlikte yedik. Yemekler hem temiz, hem lezzetliydi.
Tutuklular yemeklerini ortak kullaným alanýnda bir arada yiyor, haftada bir gün voleybol, halý saha futbolu gibi spor aktivitelerine katýlabiliyor, kütüphaneye gidebiliyor. Saðlýk sorunu olan Ergin Saygun’a kardiyo bisikleti alma izni verilmiþ mesela. Ancak bunun için doktor raporu gerekiyor.
Spor, kütüphane gibi imkanlardan daha fazla yararlanýlmasýný, Silivri’nin kapasitesinin üzerinde dolu olmasýnýn izin vermediðini belirtiyor yetkililer.
***
Aslýnda bakanlýk burayý insanlarýn yeniden topluma kazandýrýlma merkezi olarak da görüyor. Sayýlarý çok az olan okuma-yazma bilmeyen mahkumlara okuma-yazma kursu veriliyor.
Ýsteyenler eðitimlerine devam edip lise, üniversite diplomasý alabiliyor. Ayrýca bir becerisi olmayanlara, dýþarý çýktýklarýnda geçimlerini saðlamalarýna yarayacak bir meslek edinmeleri yolunda destek saðlanýyor ve sertifikalý meslek kurslarý veriliyor.
Avrupa ve dünyanýn çeþitli yerlerinde çok sayýda cezaevi gezdiðini, Türkiye’deki standartlarýn þu anda onlarýn çok ilerisinde olduðunu söyledi ki, gördüklerimiz arasýnda buna ters düþecek bir þey yoktu.
Zaten gerek Meclis’ten, gerekse Avrupa’dan gelen heyetlerin gözü Silivri baþta tüm cezaevlerinin üzerinde. Koþullarda bir yanlýþlýk olsa, kýyamet kopacaðý ortada.
Hatta, hayatýnýn önemli bir bölümünü cezaevinde geçirmiþ olan Oral Çalýþlar’a “yanlýþ zamanda yatmýþsýn, þimdi yatmalýymýþsýn” diye takýldým.
Evet, insanlar haksýz yere ve çok uzun süre yattýklarýný söyleyebilir ve önemli bir bölümü de bu konuda haklý olabilir.
Ancak günümüz cezaevi koþullarýnýn hukuk devleti normlarýný tutturduðunu söylemek gerekir.
Darbe planlayanlar baþarýlý olsa, hedeflerindeki insanlara böyle koþullar sunmayý elbette düþünmezlerdi. Darbe rejimi yerine en kötü demokrasiyi tercih etmemiz için bu bile baþlý baþýna bir neden...
RAKAMLARLA SÝLÝVRÝ
Toplam alan: 938 bin 24 metrekare 500 adet lojman, 1000 araçlýk otopark -Günlük ziyaretçi: 200-250 avukat, 3500-4500 ziyaretçi. -Günde 9 saat soðuk su, haftada 3 gün ikiþer saatten toplam 6 saat sýcak su. Kiþi baþý su tüketimi aylýk 400 litre -13 braþta 17 uzman doktorun görev yaptýðý hastane -Günlük 20 bin ekmek kapasiteli fýrýn -Bireysel oda büyüklüðü 12.45 metrekare, açýk avlular 65.19 metrekare, ortak yaþam ünitesi 56.59 metrekare.
Silivri’nin menüsü
7 Mayýs Pazartesi
KAHVALTI: Reçel, peynir, poþet çay. ÖÐLE: Etli nohut, kuþ üzümlü pirinç pilavý, ayran. AKÞAM: Etli bamya, þehriye pilavý, helva.
8 Mayýs Salý
KAHVALTI: Siyah zeytin, taze kaþar, çay. ÖÐLE: Orman kebabý, bulgur pilavý, kayýsý komposto. AKÞAM: Etli barbunya, þehriyeli pirinç pilavý, meyve.
9 Mayýs Çarþamba
KAHVALTI: Tahin pekmez, üçgen peynir, çay. ÖÐLE: Etli patates, þehriyeli pirinç pilavý, viþne komposto. AKÞAM: Kýymalý mantar sote, bulgur pilavý, ayran.
TELEVÝZYON:
Tutuklu ve hükümlülerin belirlediði 24 kanal, ayrýca ligtv. Silivri’de kalanlar, ayda 5 liraya maçlarý izleyebiliyor.
Darbecilerin yargýlamalarý için düzeltme imkaný
Adalet Bakaný Ergin, Meclis’te kurulan darbeleri araþtýrma komisyonundan çok umutlu. Bu komisyonun darbe dönemlerinde yapýlan yargý hatalarýný tespit edebileceðini, o zaman bu kararlar hakkýnda gerekenin yapýlacaðýna inanýyor. Haksýz mahkumiyetler yok sayýlabilir böylece... Komisyonu dikkatle izlemek ve önerileri görmek gerekiyor.
